Yüzlerce endemik tıbbın bulunduğu lagündeki bitkiler şifalı çaylara dönüşecek

Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından Yalova’nın Altınova ilçesinde kurulan ve 350 endemik cinsin bulunduğu Hersek Lagünü Tabiat Eğitim Merkezi ve Tıbbi Aromatik Bitkiler Bahçesi, hayata geçirdiği “Üretmek bizden, şifa bitkilerden” projesiyle bayanların tıbbi çay üretmesini sağlayacak.

Bakanlık tarafından 40 dönüm arazi üzerine inşa edilen Tıbbi Aromatik Bitkiler Bahçesi, 2021’den bu yana yetiştirdiği bitki çeşidini yurt dışından getirttiği 50 ağaç ve çalı kümesi bitkiyle birlikte 350’ye çıkardı.

Altınova Belediyesi tarafından işletilen ve içerisinde birbirinden pahalı tıbbi bitkilerin bulunduğu bahçede, daha evvel tohumu dışarıdan satın alınan, başta sıhhat ve kozmetik dalı olmak üzere birçok alanda kullanılan bitkiler yetiştirilmeye başlandı.

Toplam 12 adadan oluşan, ekili 30 dönüm alanda; tıbbi nane, şeker otu, melisa, kudret narı, oğul otu, aynısefa, tarhun, Japon nanesi, İzmir kekiği, İstanbul kekiği, lavanta, adaçayı, mabet ağacı, aronya, çemen, çörek otu başta olmak üzere pek çok tıbbi aromatik, ağaç ve çalı kümesi bulunuyor.

Bünyesindeki AR-GE laboratuvarında çay ve yağ çıkarılarak yeni eserler elde edilen bahçede, artık de Marmara Kalkınma Ajansı (MARKA) dayanağıyla yürütülen projeyle ilçedeki bayanların tıbbi nane, mürver, kudret narı ve melisa bitkilerinden çay üretimi yapması sağlanacak.

“Burası Türkiye’de örnek olacak bahçelerden birisi”

Altınova Belediye Lideri Metin Oral, AA muhabirine, bakanlık tarafından yapılan bahçenin işletmesini yürüttüklerini belirterek, çalışmaların giderek arttığını tabir etti.

Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü ve Tabiat Müdafaa ve Ulusal Parklar Genel Müdürlüğü (DKMP) tarafından desteklendiklerini söz eden Oral, ayrıyeten Bezmialem Vakıf Üniversitesi ile yaptıkları protokolle bahçenin kıymetli kazanımlar elde ettiğini söyledi.

Oral, şöyle konuştu:

“Burası Türkiye’de örnek olacak bahçelerden birisi. Şu anda 350’ye yakın bitki çeşidine gidiyoruz. Bütün bitkileri görebileceğimiz, tıbbi ve aromatik bitkileri görebileceğimiz bir alan oluşturduk. Arkadaşlarımız da bu bahiste hoş çalışmalar yapıyorlar. Şu anda AR-GE binamızda da distilasyon (damıtma) ünitelerimiz, çay paketleme ve kurutma makinelerimiz mevcut. Bunlarla da artık kendi eserlerimizi hayata geçirmeye başladık. Evvelden fason yaptırdığımız çayı, bitkinin suyunu çıkarma, kurutma üzere süreçlerini de artık yapar hale geliyoruz. Yeniden bir üretim seramızı oluşturduk burada.”

MARKA dayanağıyla Altınovalı bayanlar tıbbi çay üretebilecek

Yurt dışından 50 cins ağaç ve çalı gurubuna ilişkin, Türkiye’de olmayan cinslerin de bahçeye kazandırıldığına vurgu yapan Oral, şunları kaydetti:

“Onlarla ilgili de arkadaşlarımız çalışmalarını sürdürüyor. Bunun haricinde yeni bir proje başlatıyoruz. Kalkınma Ajansıyla birlikte yürüteceğimiz bu projede, tıbbi nane, mürver, kudret narı ve melisa bitkilerinden çay yapmayı hedefliyoruz. Bilhassa dışarıda bayanlarımızın çalışacağı bir serada üretilecek bitkileri, burada çaya dönüştürecek bir projeyi hayata geçiriyoruz. Bunun dışında konferanslarımız devam ediyor. İnşallah burayı Türkiye’de örnek bir tıbbi aromatik bitkiler bahçesi olarak hayata kazandırıyoruz. Bundan sonraki süreçte bilhassa Bezmialem Üniversitesi katkılarıyla daha da değerli bilimsel çalışmaların da olacağına inanıyorum. Ben emeği geçen herkese teşekkür ediyorum.”

“Artık dışarıya bağımlı değiliz, kendi tohumumuzdan kendi fidemizi üretiyoruz”

Hersek Lagünü Tabiat Eğitim Merkezi ve Tıbbi Aromatik Bitkiler Bahçesi Müdürü Mustafa Sarıgül ise 30 dönümlük bir alanda büsbütün tıbbi bitki ekimi yaptıklarını, bunun eğitimini verdiklerini aktardı.

60’ı tıbbi ve aromatik bitki olmak üzere yurt dışından getirdikleri 50 tıp çalı ve ağaç ile 240’tan 350 çeşide çıktıklarını, ağaçları, ekim ayı olan nisanda tamamlayarak maksada ulaşacaklarına dikkati çeken Sarıgül, şöyle konuştu:

“Tamamen fide dikimine yoğunlaştık. Genelde Türkiye’de olmayan, yetiştirilmesi ve bakımı çok güç olan eserleri yetiştiriyoruz. Burada ayrıyeten insanlara, yetiştirilmesiyle ilgili eğitimlerde veriyoruz. MARKA dayanağıyla yürüttüğümüz proje ile de burada büsbütün tıbbi bitkilerle üretim emelli çay yapacağız bu yıl. Yükümüzü bu yıl fide üretimine verdik. Tarım ve Orman Bakanlığından aldığımız fide satış evrakıyla halkın isteği üzerine fide dağıtımına yönelik çalışmalar da yapacağız. Haziran, temmuz ve ağustos aylarında bahçedeki bitki cinslerinden aldığımız doğal ve ilaç kullanılmayan çok değerli tohumları, yeniden hiçbir katkı unsuru kullanmadan kendi tohumumuzdan kendi üretimimizi yapıyoruz artık. Birinci kuruluş etabında bunları dışarıdan temin ediyorduk. Artık dışarıya bağımlı değiliz, kendi tohumumuzdan kendi fidemizi üretiyoruz.”

Şeker otu dahil üretilmesi en güç bitkilerden fide üretiliyor

Bahçede birbirinden bedelli çok sayıda tıbbi bitkinin bulunduğunu, lakin son periyotta şeker hastalığına düzgün geldiği belirtilen şeker otu (stevia) üzerine de çalışma yürüttüklerini anlatan Sarıgül, şu sözleri kullandı:

“Şeker otu çok değerli bir bitki. Sıhhat açısından meşrubatlarda ve çeşitli besin eserlerinde tatlandırıcı olarak kullanılan bir eserdir bu. Bilhassa tohumunun yetiştirilmesi çok güç bir bitkidir. Biz bu yıl birinci sefer denemesini yaptık ve yüzde 90’a yakın bir muvaffakiyet elde ettik. Hoş eserler elde ettik. Bunun dışında Türkiye’nin farklı bölgelerinden gelen kutsal reyhan da yetiştirilmesi çok güç olan bir cinstir. Ayrıyeten Alman, Kore, İsviçre üzere çeşitli tıbbi nanelerin de yetiştiriciliğini yapıyoruz. Bunlarda da yüzde 90’a yakın muvaffakiyet elde ettik.”

AR-GE kısmında Balıkesir Üniversitesinden Prof. Dr. Gülendam Tümen’in bahçe için özel tasarladığı aygıtı tanıtan Ziraat Mühendisi Alihan Sevinç de aygıtın, daha düşük sıcaklıkta vakumlama yaparak buharıyla bitkinin özünü alabildiğini, soğutma sistemiyle de bitkinin özünü yağlı bir biçimde damıttığını söyledi.

Sevinç, “Türkiye’de tek. Balıkesir Üniversitesinden Prof. Dr. Gülendam Tümen’in kendi tasarımı vakumlu sistemdir. Daha düşük sıcaklıkta çalışarak su buharını daha çabuk vakumluyor.” dedi.