Yerli ve ulusal üretim AR-GE ve tasarım merkezleriyle güçleniyor

Türkiye’yi sanayi ve teknoloji alanlarında geliştirecek, yerli ve ulusal üretimi güçlendirip ülkenin milletlerarası alanda rekabet gücünü büyütecek AR-GE ve tasarım merkezlerinin sayısı giderek artarken bu durum tasarım ve patent sayılarına da yansıdı.

AA muhabirinin, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından edindiği bilgiye nazaran, geçen yıl Türkiye’de 53 yeni AR-GE merkezi evrakı verildi. Böylelikle faaliyette olan AR-GE merkezi sayısı 1260’a ulaştı.

AR-GE merkezlerinde istihdam 77 binin üzerine çıkarken tamamlanan proje sayısı 52 bin 659’u, tescil edilen ulusal yahut milletlerarası patent sayısı 10 bin 132’yi buldu. Buralardan başvurusu yapılan ulusal ve memleketler arası patent sayısı 21 bin 903 olarak kaydedilirken yabancı ve yabancı ortaklı firma sayısı 194 oldu.

Kırıkkale’de de AR-GE merkezi kurulmasıyla bu merkezlerin faaliyete geçtiği vilayet sayısı 53’e çıktı.

Kovid-19 salgını periyodunda merkezlerin olumsuz etkilenmemesi ismine uzaktan çalışmalarının takviye kapsamına alınması tarafında kanunun yürürlüğe girmesi üretimde devamlılığı sağladı. Geçen yıl da uzaktan çalışma desteklenmeye devam edildi. Salgın periyodu öncesinde yüz yüze yapılan müracaat, faaliyet, alan değişikliği kıymetlendirme ve kontrol kurulu toplantıları sonraki devirde yoğunlukla görüntü konferans yoluyla gerçekleştirildi. 2022 yılında da toplantılar yüz yüze ve görüntü konferans metoduyla sürdü.

Tasarım merkezlerinin sayısı da artıyor

Yüksek katma bedelli teknolojik eserlerin üretimi emeliyle tasarım faaliyetleri de AR-GE çalışmaları üzere takviye kapsamına alındı.

Geçen yıl 8 yeni tasarım merkezi dokümanı verildi, böylelikle faaliyette olan tasarım merkezi sayısı 320’ye ulaştı.

Tasarım merkezlerinde istihdam sayısı 7 bin 729’u bulurken tamamlanan proje sayısı 9 bin 719, tescil edilen ulusal ve memleketler arası patent sayısı 193, başvurusu yapılan ulusal ve milletlerarası patent sayısı 427 ve yabancı yahut yabancı ortaklı firma sayısı 33 olarak kayıtlara geçti.

Sivas’ta kentin birinci tasarım merkezi kuruldu. Böylelikle tasarım merkezi bulunan vilayet sayısı 29’a çıktı.

AR-GE ve tasarım merkezlerine özel destekler

AR-GE ve tasarım merkezlerinin daha da gelişmeleri ve kendi teknolojilerini üretmelerine imkan sağlamaları için çeşitli dayanaklar veriliyor.

Yapılan AR-GE harcamalarının kurum çıkarının tespitinde tekrar indirim konusu yapılması, makul kriterleri sağlayan merkezlerin ek AR-GE indiriminden yararlanması, doktoralı olanlar için yüzde 95, yüksek lisanslılar için yüzde 90 ve öbürleri için yüzde 80 gelir istisnası sağlanması bu takviyeler ortasında yer alıyor.

Ayrıca işçi sigorta primi patron payının yarısının devlet tarafından karşılanması, damga vergisi istisnası, siparişe dayalı AR-GE ve tasarım faaliyetlerinde sipariş verene de tesir edecek halde harcamalara ait indirim imkanı veriliyor.

Gümrük vergisi istisnası uygulanan bu merkezlerde çalışanın projelerle ve lisansüstü eğitimleriyle ilgili dışarıda geçirdikleri müddetler de teşvik kapsamında kabul ediliyor. Proje bazlı kullanılmak üzere yeni alınacak makine ve teçhizata ait KDV istisnası üzere teşvik ve takviyeler sağlanıyor.

Buralarda çalışan çalışana yönelik çeşitli teşvik ve muafiyetler de bulunuyor.

Tanınan kolaylıklar, AR-GE merkezlerinin güçlenmesine, yerli ve ulusal üretimin artmasına da kapı açıyor.