Türkiye’nin Çınarları – Caz Müzisyeni Okay Pak: “Yaptığım şeyler, alkış alayım diye değil”

Türk caz müziğinin öncü isimlerinden Okay Pak, müzik tutkusuna ait, “Yaptığım şeyler, kimse beğensin yahut alkış alayım diye değil. Bu işi kendim için yapar, kendim için çalarım. O vakit daha değerli oluyor zira para için yahut alkış için yapmıyorsun.” dedi.

Kültür, sanat, bilim, spor, siyaset ve iş dünyasının duayen isimlerini “Türkiye’nin Çınarları” projesi kapsamında fotoğraflayan Anadolu Ajansı, bu kapsamda dünyaca ünlü caz müzisyeni ve davulcusu Okay Pak’ın İstanbul’daki stüdyosuna konuk oldu.

İstanbul’da 1939’da doğan ve 70 yıla yakındır müzik yapan Pak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, şimdi anne karnındayken müziğe aşina olduğunu belirterek, “Annem bana hamileyken ut çalarmış. Oradan bütün sesleri duyuyorsun. Daha sonra annem beni klasik konservatuvara gönderdi. Ankara’ya gittim, klasik konservatuvar okumak için.” diye konuştu.

“Davulu, günde 10 saat çalışarak öğrendim”

Sanatçı Pak, konservatuvarda trompet, trombon, kontrbas üzere enstrümanlar çalmak istediğini ancak hocalarının müsaade vermeyerek vurmalı çalgı öğrenmeye zorladığını aktararak, “Seni davulcu yapacağız dediler. Buna çok kızdım alışılmış ve kızınca çabucak bir şey yapabilirim. Ben de günde 10 saat davul çalışarak öğrendim. Konservatuvar bittikten sonra kulüplerde daima dans müziği çaldım 19 sene. Daha sonra İsveç’e gittim ve farklı bir hayatım oldu, çok şeyler yaptım.” tabirini kullandı.

Caz davulculuğunun yanında enstrüman icat etme yeteneğine de değinen Pak, şöyle konuştu:

“Çocukken çiftlik hayatımız vardı. Çiftliğimizde traktörlerimiz vardı ve ben bunların içerisinde mekanik, tamir üzere işlere aşina oldum. Daha sonra sanat okuluna gittim. Orada kaynak, torna, motor tamiri, elektronik ve sair hepsini okuduk. Bunlar aslında çocukluğumdan beri aşina olduğum şeylerdi. Orada kendi davulumu kendim yapmaya başladım. Yıllar sonra İsveç’e gidince hükümet orada bana alt katı boş bir mesken verdi. Atölyemi kurdum ve daha fazla müzik aleti yapmaya başladım. Örneğin Kahire’ye gittim. Oradaki piramitlere hayran kaldım ve buna emsal müzik aleti yaptım. Bu aletleri yaparak kendimi deşarj ediyorum. Çok severek yapıyorum bu işi.”

“Cazı sahiden deforme ettiler”

Okay Pak, caz müziğin bugün geldiği noktadan şad olmadığını belirterek, “Caz o kadar form ve tutum değiştirdi ki cazın bildirisi diğer oldu. Funk caz, rock caz, klasik caz hele pop caz üzere cinsler işin içine girince, bu müziğin babaları artık biz caz değiliz demeye başladı.” değerlendirmesinde bulundu.

Caz müziğin usta isimlerinden Miles Davis ve Sonny Rollins üzere arkadaşlarının da bu tıptaki bozulmadan şikayet ettiğinin altını çizen Pak, “Hal bu türlü olunca biz artık yalnızca müzik yapıyoruz diyoruz. Cazı sahiden deforme ettiler. Zira bu, dünyanın en kaliteli ve çalınması güç müziği. Zira armonilere, ritmik denetimlere dayanıyor, kalıpları bozmaman lazım. Doğaçlama üzere geliyor birçok bireye lakin o denli değil.” dedi.

Temiz, bozulmanın yalnızca caz müzikle hudutlu kalmadığına vurgu yaparak, şu açıklamayı yaptı:

“Eskiden bizim Ertan Anapa, Erol Büyükburç, Erkin Koray üzere arkadaşlarımız vardı. Sonradan piyasa çok bozuldu. Herkes birbirini taklit etmeye başladı. Eller havaya diye bir müzik çıktı. Daima dans ederek kimse müzik kelamını bile dinlemeden hoplayıp zıplamaya başladı. Bu da kaliteyi son derece düşürdü. Müzikteki bu bozulma memleketin ciddiyetiyle, siyasetiyle, her şeyiyle bir arada gelen bir hadise. Yalnız müzikte bozulma yok, öbür şeyleri de kaybettik biz. Kendi kıymetlerimiz gitti. Benim oğlum 7-8 yaşlarında koleje gidiyordu. Servisin içinde sürücü arabesk çalıyor ve herkes bunu dinlemek zorunda kalıyordu. Kalitesizlik, kolay eğlenme ve kolay yeme üzere süreçlerden geçiyoruz.”

“Gençlerin şu an her şey ellerinde ancak aşk ve istek yok”

Şimdiye kadarki en büyük muvaffakiyetinin Türk folklorunu caz müziğe uyarlamak olduğunu lisana getiren usta müzisyen, “Yaptığım şeyler, kimse beğensin yahut alkış alayım diye değil. Müzik hele hiç o denli değil. Bu işi kendim için yapar, kendim için çalarım. O vakit daha değerli oluyor zira para için yahut alkış için yapmıyorsun. Kendi içine döneceksin lakin halk ile temastan da kopmayacaksın.” dedi.

Usta sanatçı, genç müzisyenlere başarılı olmak için çok çalışmaları tavsiyesinde bulunarak, “Her şeyi kendi gayretimle öğrendim. İnternet de yoktu o vakitler. Plak arayıp bulamadığımız oldu. Birkaç arkadaştık o yıllarda. Bir şey öğrenmeye hastaydık. Radyoda, ABD’de yayınlanan caz programını dinlerdik. Ses parazitli gelirdi. Oradan dinliyorduk Amerikalıları. Gençlerin şu an her şey ellerinde lakin o aşk ve istek yok. Kıtlıktan da istek geliyor.” halinde konuştu.

Tecrübeli müzisyen röportajın akabinde kendi yaptığı enstrümanları tanıttı.

Okay Temiz

Müzikle ilgilenmeye genç yaşta başlayan Okay Pak, Ankara Klasik Müzik Devlet Konservatuvarında bir yıl vurmalı çalgı eğitimi aldı.

Profesyonel müzik hayatına 1955’te adım atan Pak, 1957’den 1959’a kadar eğitim gördüğü Tophane Sanat Enstitüsünde müzik aletleri yapma marifetini geliştirdi ve kendine has tınılara sahip davullar yaptı.

Sanatçı, 1960’lı yıllardan itibaren Avrupa’da dans lokallerinde performans sergilemeye başladı ve 1967’de İsveç’e yerleşti.

İsveç Kültür Bakanlığının dayanağıyla Türk trompetçi Muvaffak Falay ile “Sevda” isimli kümesi kuran Pak, kümeye dahil ettiği ünlü trompetçi Don Cherry ve Afrikalı basçı Johnny Dyani ile konserler verdi. Sanatçı, Dyani ve Güney Afrikalı trampetçi Mongezi Feza ile 1972’de “Xaba” kümesini kurdu ve üç albüm kaydetti.

Okay Pak’ın, piyanist Bobo Stensson, basçı Palle Danielson, saksafoncu Lennart Aberg ve neyzen Hacı Tekbilek ile 1974’te kurduğu “Oriental Wind” kümesi, mesleğinde bir dönüm noktası oldu. Oriental Wind ile Türk tınılarını Batı kökenli enstrümanlarla yorumlayan Pak, yarattığı sentezle Türk caz müziğine zenginlik kattı.

Neyzen Aka Gündüz ile 1979’da çıkardığı “Zikir” albümüyle caz müziğini birinci sefer ney ile tanıştıran sanatçı, 1998’de Türkiye’ye döndü ve 5 yıl Kültür Bakanlığı Mehter Grubunu çalıştırdı.

Müzik çalışmaları ve konserlerine devam eden Okay Pak’ın, 50’nin üzerinde stüdyo, konser ve toplama albümü bulunuyor.