Tüik: En Yüksek Gelir Kümesinin Toplam Gelirden Aldığı Hisse Yüzde 48 Oldu

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) datalarına nazaran, 2022 yılında en yüksek eş paha hane halkı kullanılabilir fert gelirine sahip yüzde 20’lik kümenin toplam gelirden aldığı hisse, bir evvelki yıla nazaran 1,3 puan artarak yüzde 48’e yükseldi. En düşük gelire sahip yüzde 20’lik kümenin aldığı hisse ise 0,1 puan azalarak yüzde 6 oldu.

TÜİK, 2022 yılına ait gelir dağılımı istatistiklerini bugün yayınladı. Araştırma sonuçlarına nazaran; en yüksek eş kıymet hane halkı kullanılabilir fert gelirine sahip yüzde 20’lik kümenin toplam gelirden aldığı hisse, bir evvelki yıla nazaran 1,3 puan artarak yüzde 48’e çıkarken, en düşük gelire sahip yüzde 20’lik kümenin aldığı hisse 0,1 puan azalarak yüzde 6 oldu.

GİNİ KATSAYISI 0,415 OLARAK KESTİRİM EDİLDİ

Sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, teğe yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı söz eden, gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısı, bir evvelki yıla nazaran 0,014 puan artış ile 0,415 olarak varsayım edildi. Tüm toplumsal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,487, emekli ve dul yetim maaşı dahil başka tüm toplumsal transfer gelirleri hariç tutulduğunda ise 0,423 olarak hesaplandı.

Toplumun en yüksek gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği hissenin en düşük gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği hisseye oranı biçiminde hesaplanan P80/ P20 oranı 7,6’dan 7,9’a, gelirden en fazla hisse alan yüzde 10’unun elde ettiği gelirin en az hisse alan yüzde 10’unun elde ettiği gelire oranı formunda hesaplanan P90/ P10 oranı da 13,7’den 14,2’ye yükseldi.

YILLIK ORTALAMA HANE HALKI KULLANILABİLİR GELİRİ 98 BİN 416 TL OLDU

Türkiye’de yıllık ortalama hane halkı kullanılabilir geliri yüzde 28,3 artarak 2022 yılı anket sonuçlarına nazaran 98 bin 416 lira (5 bin dolar) oldu. Türkiye’de yıllık ortalama muadil hane halkı kullanılabilir fert geliri de bir evvelki yıla nazaran yüzde 30,1 artarak 37 bin 400 liradan 48 bin 642 liraya yükseldi. Yıllık ortalama muadil hane halkı kullanılabilir fert gelirlerinde en yüksek gelir, geçen yıla nazaran 13 bin 257 lira artarak 62 bin 554 lira ile tek kişilik hane halklarının oldu. Çekirdek aile bulunmayan birden fazla şahıstan oluşan hane halklarının yıllık ortalama muadil hane halkı kullanılabilir fert geliri 60 bin 696 lira iken tek çekirdek aileden oluşan hane halklarında bu paha 49 bin 902 lira olarak gerçekleşti. En düşük yıllık ortalama muadil kullanılabilir hane halkı fert gelirine sahip hane halkı tipi ise 36 bin 210 lira ile en az bir çekirdek aile ve öteki bireylerden oluşan hane halkları oldu.

ÜCRETLİLERİN GELİRDEN ALDIĞI HİSSE BİR EVVELKİ YILA NAZARAN YÜZDE 0,9 PUAN AZALDI

Toplam gelir içerisinde en yüksek hissesi, yüzde 46,2 ile bir evvelki yıla nazaran 0,9 puan azalan maaş ve fiyat geliri aldı. İkinci sırayı yüzde 21 ile evvelki yıla nazaran 3,5 puan artan müteşebbis geliri alırken üçüncü sırayı yüzde 20,2 ile evvelki yıla nazaran 3,7 puanlık azalış gösteren toplumsal transfer geliri oluşturdu. Tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki hissesi yüzde 19,8 olurken, emekli ve dul- yetim aylıklarının toplumsal transferler içindeki hissesi ise yüzde 89,8 olarak gerçekleşti.

EN YÜKSEK YILLIK ORTALAMA TEMEL İŞ GELİRİ 87 BİN 451 TL İLE YÜKSEKÖĞRETİM MEZUNLARININ OLDU

Yıllık ortalama temel iş gelirleri sırasıyla yükseköğretim mezunlarında 87 bin 451 lira, lise ve dengi okul mezunlarında 62 bin 835 lira, lise altı eğitimlilerde 46 bin 916 lira, bir okul bitirmeyenlerde 34 bin 755 lira ve okur- müellif olmayan fertlerde 25 bin 406 lira olarak hesaplandı. Geçen yıla nazaran yıllık ortalama temel iş gelirinde en yüksek artış yüzde 34,1 ile bir okul bitirmeyen, en düşük artış ise yüzde 28,1 ile okur- müellif olmayan fertlerde oldu.

EN DÜŞÜK YILLIK ORTALAMA GELİR 46 BİN 106 LİRA İLE TARIM DALINDA

Esas iş gelirleri sektörel ayrımda incelendiğinde; en yüksek yıllık ortalama gelirin 66 bin 72 lira ile hizmet kesiminde, en düşük yıllık ortalama gelirin ise 46 bin 106 lira ile tarım dalında olduğu görüldü. Bir evvelki yıla nazaran; yıllık ortalama temel iş gelirinde en yüksek artış yüzde 41,3 ile tarım bölümünde gözlenirken, bunu yüzde 35,5 ile inşaat dalı izledi. Başka taraftan sanayi bölümünde yüzde 32,1, hizmet kesiminde ise yüzde 29,1 artış gözlendi.

YILLIK GELİRİ EN YÜKSEK ARTAN KESİM, TOPLAM GELİRDEN DE EN YÜKSEK HİSSESİ ALAN PATRONLARDA OLDU

Yıllık ortalama temel iş gelirleri sırasıyla patronlarda 220 bin 482 lira, kendi hesabına çalışanlarda 58 bin 697 lira, fiyatlı maaşlılarda 56 bin 899 lira ve yevmiyelilerde 25 bin 632 lira olarak hesaplandı. Geçen yıla nazaran en yüksek artış yüzde 61,8 ile patronlarda, en düşük artış ise yüzde 21,5 ile fiyatlı maaşlılarda oldu.

EN DÜŞÜK GELİR TRB2 (VAN, MUŞ, BİTLİS, HAKKARİ) BÖLGESİNDE GERÇEKLEŞTİ

Araştırma sonuçlarına nazaran, Türkiye’de yıllık ortalama muadil hane halkı kullanılabilir fert geliri 2022 yılında 48 bin 642 lira iken, İBBS 2. Seviye bölgeleri prestijiyle en yüksek olduğu bölge 69 bin 904 lira ile TR10 (İstanbul) bölgesi oldu. Bu bölgeyi, 59 bin 798 lira ile TR51 (Ankara) bölgesi ve 59 bin 272 lira ile TR31 (İzmir) bölgesi izledi. En düşük yıllık ortalama muadil hane halkı kullanılabilir fert geliri ise 23 bin 63 lira ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) bölgesinde gerçekleşti.

GELİR EŞİTSİZLİĞİ EN AZ TRB1 VE TR81 BÖLGELERİNDE OLDU

P80/ P20 oranı Türkiye’de 7,9 iken, bu kıymetin en düşük olduğu İBBS 2. Seviye bölgeleri 4,5 ile TRB1 (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) ve TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartın) olurken bu bölgeleri 4,9 ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesi izledi. P80/ P20 oranının en yüksek olduğu İBBS 2. Seviye bölgeleri ise 8,1 ile TR10 (İstanbul), 7,9 ile TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) ve 7,4 ile TR52 (Konya, Karaman) oldu.

BİR EVVELKİ YILA NAZARAN SON YÜZDE 10’LUK KÜMEDE OLANLARIN YÜZDE 70,5’İ BİREBİR GELİR KÜMESİNDE KALDI

Eş kıymet hanehalkı kullanılabilir fert gelirine nazaran sıralı yüzde 10’luk gelir kümeleri prestijiyle fertlerin bir evvelki yıla nazaran yüzdelik geçişleri incelendiğinde; bir evvelki yılda birinci yüzde 10’luk kümede olan fertlerin 2022 yılında yüzde 55,4’ünün, son yüzde 10’luk kümede olan fertlerin ise yüzde 70,5’inin gelir kümesi değişmedi. Ayrıyeten 2021 yılında birinci yüzde 10’luk kümede olan fertlerin yüzde 23,7’sinin 2022 yılında gelir kümesi birden fazla yükseldi. Son yüzde 10’luk kümede olan fertlerin ise yüzde 8,3’ünün gelir kümesi birden fazla düştü.

BİR EVVELKİ YILDA İŞSİZ OLAN FERTLERİN YÜZDE 45,4’Ü 2022 YILINDA ÇALIŞMAYA BAŞLADI

Gelir ve Hayat Şartları Araştırması panel bilgiden elde edilen sonuçlara nazaran 2021 yılında işsiz olan fertlerin yüzde 45,4’ü 2022 yılında çalışmaya başladı. Faaliyet durumu 2021 yılında çalışan olarak belirlenen fertlerin 2022 yılında yüzde 90,5’i çalışma hayatına devam etti. Bir evvelki yıl işgücüne dahil olmayan fertlerin ise yüzde 11,4’ü işgücüne katıldı.