Reisi’den bir birinci: Şam’a ziyaret

İran Cumhurbaşkanı Reisi, bölgedeki müttefiki Suriye Devlet Lideri Beşar Esad’ı kalabalık bir heyetle ziyaret ediyor. İki günlük ziyarette çok sayıda muahedenin imzalanacağı duyuruldu.İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Suriye İç Savaşı’nın başladığı 2011’den bu yana Şam’a resmi ziyarette bulunan birinci İran devlet lideri sıfatıyla bu ülkeye gitti. Suriye haber ajansı SANA, hükümet ve ekonomi temsilcilerinden oluşan büyük bir delegasyonla Şam’a gelen Reisi’nin iki günlük temasları esnasında Suriye Devlet Lideri Beşar Esad ile “ayrıntılı” görüşmeler yapacağını duyurdu. İran, klasik olarak Suriye’nin en kıymetli müttefikleri ortasında yer alıyor.

Reisi’nin Esad’la yaptığı birinci görüşme esnasında, Suriyeli mevkidaşına, Suriye hükümeti ve halkının “büyük badireler” atlattığını söz ettiği ve “Bugün şunu söyleyebiliriz ki, tüm bu meseleleri aşmış ve bütün tehditlere ve yaptırımlara karşın zafere ulaşmış durumdasınız” dediği bildirildi. Beşar Esad’ın ise Reisi’ye, Suriye-İran ilgilerinin, Orta Doğu’yu vuran “Siyaset ve güvenlik siyaseti açısından sıkıntı fırtınalara karşın, güçlü ve sağlam” bağların devamını taahhüt ettiği aktarıldı.

Reisi’ye coşkulu karşılama

AFP haber ajansı muhabirleri, Şam Havalimanı’ndan, Şii Müslümanlar için kutsal sayılan ve Reisi’nin ziyaret etmeyi planladığı, başşehrin güneyindeki Seyyide Zeynep Türbesi ortasındaki yolun Suriye ve İran bayrakları ile süslendiğini bildiriyor. Ayrıyeten üzerinde Arapça ve Farsça “Hoş Geldiniz” yazan, her iki devlet liderinin portrelerinin olduğu afişlerin de yol boyunca birçok yere konumlandırıldığı belirtiliyor. İbrahim Reisi’ye Suriye ziyaretinde çok sayıda İranlı bakanın eşlik ettiğini aktaran SANA, bu bakanlar ortasında Dışişleri, Savunma, Şehircilik ve Telekomünikasyon bakanlarının yer aldığını bildirdi. Suriye’de yayınlanan ve hükümete yakınlığıyla bilinen El Vatan gazetesi de, iki önderin temasları esnasında, güç ve elektrik alanında “çok sayıda muahede ve niyet beyanının” imzalanacağını duyurdu. Gazete, bunun yanı sıra, “Suriye’ye güç dalındaki yatırımlar için, İran’dan yeni kredilerle ilgili görüşmeler” yapılacağını aktardı. İbrahim Reisi’nin, İran Cumhurbaşkanlığı’nın internet sitesinde, Suriye ziyaretinden evvel yayınlanan bir açıklamasında, iki ülke ortasında “ekonomik, siyasi ve güvenlik siyasetleri ile alakalı bağlantıların güçlendirilmesi ve uygunlaştırılması için istişarelerde bulunulacağı” tabir edilmişti. Kelam konusu ziyaretin “stratejik ehemmiyetinin vurgulandığı” Tahran’da, İran Hükümet Sözcüsü Ali Bahadori Cehrumi, seyahatin asıl maksadının ekonomik nedenlere dayandığını ve iki ülkenin en üst seviyede iş birliğine hazır olduğunu lisana getirmiş, Tahran ile Şam’ın, Suriye’nin yine inşasında birlikte çalışabileceğini duyurmuştu.

İsrail’e karşı Suriye-İran ortaklığı

İran, müttefiki Suriye’de Beşar Esad hükümetini, iç savaşın başladığı 2011 yılından bu yana askeri alanda da destekliyor. Bu müddet zarfında İran ordusuna mensup çok sayıda kişi, İsrail’in düzenlediği hava ataklarında hayatını kaybetti. İsrail, komşusu Suriye’de, İran tarafından desteklenen milislerin güçlenmemesi için, sık sık bu ülkedeki gayelere hava saldırısı düzenliyor. Son olarak geçen Pazartesi gecesi Halep Havalimanı İsrail tarafından bombardımana tabi tutulmuştu.

İran Cumhurbaşkanı Reisi, Suriye ziyaretine başlamadan evvel Lübnan televizyonu El-Meyadin’e verdiği röportajda, İsrail’i “Siyonist birliğin yapacağı birinci yanılgı ve adım, onun son yanlışı olacak ve siyonizm birliği denen şey ortadan kalkacak” kelamları ile tehdit etmiş; Suriye’nin de “Her vakit direniş çizgisinin en ön cephesinde yer aldığını” lisana getirmişti.

İsrail Dışişleri Bakanlığı ise Reisi’nin Şam ziyareti hakkında açıklama yapmadı.

Tahran birebir vakitte, Şam’a bölgede takviye veren Hizbullah üzere radikal Şii örgütleri de destekliyor. Suriye ordusu, iç savaşın 12’inci yılında ülkenin nerede ise tamamını tekrar denetimi altına almış durumda.

Esad’ın yine yükselişi

İbrahim Reisi’nin Şam ziyareti, Çin’in arabuluculuğunda İran ile bölgesel rakibi Suudi Arabistan ortasında, Orta Doğu’da güç istikrarlarını değiştirebilecek mutabakatın imzalanmasından yalnızca birkaç hafta sonra gerçekleşiyor.

Ülkesinde iç savaşın başladığı 2011’den bu yana bölgede büyük oranda izole olan Beşar Esad, son aylarda milletlerarası arenada diplomatik manada yine durumunu güçlendiriyor. Bu yıl içinde Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Umman’ı ziyaret eden Esad, Nisan ayında da, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan’ı Şam’da ağırlamıştı.

Bölgedeki varlıklı körfez ülkeleri ve öteki Arap devletleri ile ilgilerini büsbütün olağanlaştırmak isteyen Esad, bu sayede ülkesinin tekrar inşası için gerekli olan mali kaynaklara ulaşmayı amaçlıyor. Öteki yandan, gerek Şam gerekse Tahran hükümetine, halihazırda Batı ülkeleri tarafından yaptırımlar uygulanıyor.

AFP,dpa/ ET,BÖ

DW Türkçe’ye nasıl sansürsüz erişebilirim?