İzmir’deki Yapılar Rezonans Nedeniyle Yıkım Tehlikesiyle Karşı Karşıya

JEOFİZİK Mühendisleri Odası İzmir Şube Lideri Sinancan Öziçer, faal ve önemli zelzeleler üreten fayların bulunduğu İzmir’de, hem yer kabuğu hem bina salınımının birebir olması manasına gelen ‘rezonans’ nedeniyle, çok sayıda yapının yıkım tehdidinde olduğunu belirtti. Öziçer, ‘bina risk tespiti’ yaptırılması ikazında bulunarak, 6 Şubat’taki zelzelelerde hepimiz gördük, on binlerce vatandaşımız hayatını kaybetti. Risk tespiti için ödenecek 5 ya da 10 bin lira canımızdan daha değerli değil dedi.

Jeofizik Mühendisleri Odası İzmir Şube Lideri Sinancan Öziçer, İzmir’de 117 kişinin hayatını yitirdiği 30 Ekim 2020 zelzelesinden sonra bilhassa Bayraklı bölgesinde birçok yapının rezonans kaynaklı hasar gördüğünü söyledi. Öziçer, mevcut binaların rezonansa girip girmediğinin tespit edilebildiğini söyledi. Her zelzelenin, tecrübelerle yol haritası çizdirdiğini söyleyen Öziçer, binanın baskın dönemiyle yerin hakim döneminin birbirine yakın yahut birebir olma durumu manasına gelen rezonansın kıymetine dikkat çekti.

Öziçer, jeofizik mühendisleri olarak tabanın dönemini ölçüp, inşaat mühendisine data sağladıklarını ve inşaat mühendislerinin de yapıyı rezonansa girmeyecek halde tasarladığını kaydederek, Binanın rezonansa girip girmediğini tespit etmek için titreşimcilik aygıtımız var. Binalar bizler hissetmesek bile titreşim halindedir. Binanın zelzele anında rezonansa girip girmeyeceğini, olağan salınımda geçireceğini tespit eden bir prosedürümüz var. Binaların risk tespitinde bu prosedür kıymet arz ediyor diye konuştu.

6 Şubat’taki Kahramanmaraş merkezli sarsıntılardan sonra halkın yaşadıkları binaların ne durumda olduğunu merak ettiğini anlatan Öziçer, Müşahedede bulunduğumuz Hatay, İskenderun, Antakya üzere yerlerde 6 aylık yeni binaların bile büsbütün çöktüğünü gördük. Binanın sağlam olup olmadığıyla ilgili yorum yapılmasını sağlayabilecek datalar üretiyoruz. Vatandaşlarımızın aklına birinci gelen soru bunun maliyeti. Bununla ilgili net bir sayı yok. Binaların kat yüksekliği, taban alanı, bir kattaki kolonların dizilimine nazaran ünite fiyat değişebiliyor. 6 Şubat’ta hepimiz gördük on binlerce vatandaşımız hayatını kaybetti. Daire başına çıkabilecek 5 ya da 10 bin lira üzere sayılar canımızdan daha değerli değil. Bu mevzuda fedakarlık yaparak binalarla ilgili risklerin proje uygunluğunun tespit edilmesini öneriyorum dedi.

BİNALARIN PROJEYE UYGUNLUĞU TEST EDİLİYOR

İzmir’de, binalardaki donatılarda korozyon kaynaklı paslanma ve küflenme meydana gelebildiğini söz eden Öziçer, bunun tespitini de net bir formda yapabildiklerini belirterek, Yıllar geçse de vatandaşlar konutlarının temeliyle ilgili bilgi sahibi olmak isteyebiliyor. Yer radarı usulüyle temel çeşidini, kazık temel varsa derinliği, pozisyonu, çapı ve donatımı net formda görüntüleniyor. Bu bina sağlamdır ya da değildir, performansa gereksinim vardır ya da yoktur, yorumunu inşaat mühendisine bırakıyoruz. Bizler inşaat mühendislerine bilgiler veriyoruz. Vatandaşlar birebir vakitte binalarında hasar olmamasını, silindir numuneyle numune alınmamasını da talep ediyor. Kendi açılarından haklı olabilirler lakin binada kullanılan gereçle ilgili en gerçek sonucu verebilecek çalışmalardan birisi karot çalışmasıdır. Taşıyıcı sistem kolon ve kirişler gözle görülemeyecek formda çatlak ve kırıklara sahip olabiliyor. Taşıyıcı sistemin içinde görünmeyen, kılcal çatlakları ise sismik ultrason metoduyla tomografik halde görebiliyoruz. Taşıyıcı kolonların dayanımı kalitesiyle ilgili inşaat mühendisini destekleyici bilgiler sunuyoruz. Yapı radarı kullanarak içindeki yatay ve düşey demirlerin pozisyonlarını pas hisselerini görüp projeye uygunluk çalışması yapıyoruz sözlerini kullandı.