Güvenlik kaygısı karavan ömrünü alternatif olarak öne çıkarıyor

Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Nihan Kalkandelen, güvenlik kaygısının karavan ömrünü alternatif olarak öne çıkardığını belirterek, “Depremin akabinde temel gereksinimleri karşılamada yaşanan imkansızlıklar, insanları, bu sorunlarla yüzleşmeyecekleri bir hayat kurgulamaya ve karavan hayatına yönlendiriyor.” tabirlerini kullandı.

Üsküdar Üniversitesi’nden yapılan açıklamada görüşlerine yer verilen Kalkandelen, harikulâde durumlar karşısında yeni olağanlara adapte olmaya çalışıldığını ve hayatta kalabilmek için uğraş verildiğini belirtti.

Kalkandelen, “Her uğraş toplu nitelikte olduğunda ve ortak şuurla şekillendiğinde daha kalıcı tesirler bırakabilirken, burada uğraşımız kişisele dönüşüyor. Kendini inançta hissetmeyen ve güvenliğinin korunacağına dair inancını yitiren insanın kendini muhafaza yolu olarak bakabiliriz bu duruma. Öte yandan herkesin kendi tahlilini üretebildiği bir yapıda toplumsallığın sürdürülmesi güçleşiyor.” açıklamasını yaptı.

Güvenlik telaşının karavan ömrünü alternatif olarak öne çıkardığını belirten Kalkandelen, “Depremin akabinde temel muhtaçlıkları karşılamada yaşanan imkansızlıklar, insanları, bu sorunlarla yüzleşmeyecekleri bir hayat kurgulamaya ve karavan hayatına yönlendiriyor.” değerlendirmesinde bulundu.

İnsani barınma hakkının yanlış yapılanma nedeniyle gaspa uğradığına dikkati çeken Kalkandelen, “Yaşanan sarsıntının büyüklüğü ve zihinlere kazınan acı sonuçları karşısında beşerler, kendilerine ömür alanı kurma gayretinde, bir oburunun elleriyle yapılmış betonarme binaların içinde korkuyla ömür sürmek yerine kendi inançlı ve dokunulmaz, yıkılmaz alanını yaratmaya tutunuyor.

Bunun nedeni insani barınma hakkının yanlış yapılanma nedeniyle gaspa uğramış olması ve insanın devayı kendi sistemleriyle bulması. Lakin bu kalıcı ve tesirli bir tahlil olduğunu tartışmak gerekir. Bundan sonra zelzele tehdidi altında olan herkesin karavanda yaşaması ve karavan kentlerin taşınabilir insanları olma fikri hayli düşündürücü.” değerlendirmesinde bulundu.

“Yıkılma riski olmayan güvenlik duvarlarımızı inşa edebilme korkusu bizi bu taşınabilir yaşantıya itmiş durumda”

Kalkandelen, “Karavan, kök saldığınız yerden süreksiz müddetliğine uzaklaşabilme, hayatın yorgunluğuna bir mola verebilme lüksüydü. Keyfe üzüntü konargöçer yaşamak, hayat alanını beraberinde götürmek ve özgür hissetmek üzere bir gerçeğimiz vardı.” açıklamasını yaptı.

Karavan hayatının kişinin zevkine nazaran vaktini planlayıp, tabiatla buluşmak için bir aracı olduğuna işaret eden Kalkandelen, “Üstelik minimalist bir ömür şekli tatmin hissimizi ya da konfor alanımızı zedelemiyordu. Bir kentte kök salmış sistemli hayatımızı sürerken, karavan tahminen de kendi vaktini yönetebilme gücünü bize verdiği için cazipti.” tabirlerini kullandı.

Kalkandelen “Karavan hayatı bu sefer manası çok daha farklı. Bu defa kentin kalabalıklığından uzaklaşıp kendi konfor alanımızı kurmak değil. Yıkılma riski olmayan güvenlik duvarlarımızı inşa edebilme korkusu bizi bu taşınabilir yaşantıya itmiş durumda. Eşyanın, dekorasyonun manasını yitirdiği bir nizamda yalnızca muhtaçlığımız kadar eşya ile hayatta kalmak önceliğine sahibiz.” değerlendirmesinde bulundu.

“Köklerimizi söküp birbirimizden ayrışmaya başlıyor gibiyiz”

Kalkandelen, sarsıntının akabinde yaşanan elektrik kesintileri, ısınma sorunları, temel muhtaçlıkları karşılamada yaşanan imkansızlıkların, insanları, karavan yuvalarında bu sorunlarla yüzleşmeyecekleri bir hayatı kurgulamaya yönelttiğini belirtti.

Kalkandelen, “Deprem korkusunu bir nebze olsun dindiren bu durum insanları kendi köşesinde, kendini kurtarabileceği ya da kendi hayatını garantileyebileceği bir alana itiyor. Bu durum da insanın doğayı ve etrafını rasyonel bakış açısıyla gözlemleyip değerlendirmesinin öbür bir versiyonu. Tabiat ve tabiattan gelen afetler karşısında edilgen bir durumda kalmak yerine, sorgulayan ve bu doğrultuda tecrübeler yaşamayı, teşebbüslerde bulunmayı tercih eden insanın etken tavrı çıkıyor karşımıza.

Bu etken tavır tek başına keyfi, kişisel bir tercih değil, mecburi nitelikli ferdî hayatta kalma gayreti. Herkesin bu ferdî uğraşı farklı bir toplumsal şuur ortaya koyuyor aslında lakin bu defa çıkış yolu birbirinden bağımsız, gayesi ortak nitelikte. Sarsıntıyla yaşama gerçeğimizi kabullenip planlı tahlilleri toplum şuuruyla üretebilmiş olsaydık, böylesi plansız kişisel tahlillere muhtaçlığımız olmayacaktı.” değerlendirmesini yaptı.

Kalkandelen,”Toplumsal yapıyı etkileyen bir dönüşüm süreciyle karşı karşıyayız ve bu dönüşüm en temel toplumsallaştırma ortacısı olan aileden başlıyor. Kimi aileler konutlarına hırsız girdiği için, bazıları ise kiralara gelen artırımlar yüzünden karavan hayatını tercih ediyor. Yerleşik hayata geçtiğimiz periyotlardaki kalabalık geniş aileler, birbirine bağlı ilgilerle şekillenen toplum nizamımız yerini taşınabilir hayata bırakıyor. Köklerimizi söküp birbirimizden ayrışmaya başlıyor üzereyiz.

Fakat öteki taraftan bu durum toplumsal bir seferberlik halinin habercisi olarak kıymetlendirilebilir. Bağımsızlaşmaya, kişiselleşmeye başlasak da güçlü kalmayı öğreneceğimiz bu uğraş bize yine bir bütün olarak hareket etme kabiliyeti kazandıracak ve bu evvel aileden başlayıp tüm topluma yayılan bir tesir yaratacak tahminen de.” açıklamasını yaptı.