DSİ, su kaynakları için “hayatın her alanında tasarruf” öneriyor
Tarım ve Orman Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) global ısınmadan en fazla etkilenen su kaynaklarının gelecek kuşaklara aktarılabilmesi için çalışmalarına devam ederken, hayatın çabucak her alanında yapılacak tasarruflarla su tüketiminin azaltılabileceğine işaret ediyor.
Dünya Su Günü, tatlı su kaynaklarının kıymetine dikkati çekmek ve bu kaynakların sürdürülebilir idaresine odaklanılmasını sağlamak maksadıyla 1993’ten bu yana her yıl 22 Mart’ta bir tema vurgusuyla kutlanıyor. Türkiye’de DSİ uhdesinde gerçekleştirilen etkinliklerle kutlanan günün, bu yılki teması Birleşmiş Milletler tarafından “İşbirliği ve Paydaşlıklar Yoluyla Değişimi Hızlandırmak” olarak belirlendi.
Kurumsal yapısı 1925’e uzanan DSİ, su gerilimi altındaki Türkiye’nin su kaynaklarının korunması, planlanması, yönetilmesi ve işletilmesinden sorumlu en yetkili kuruluş olarak faaliyetlerine devam ederken bu eforun lokal idareler, sivil toplum kuruluşları ve vatandaşlar dahil tüm paydaşların katkısıyla desteklenmesi gerekiyor.
Modern sulama teknikleri ve arazi toplulaştırması
Türkiye’de yaklaşık yüzde 75 ile suyun en çok tüketildiği tarım kesiminde çiftçilerin, su kullanıcı örgütlerin ve sivil toplumun katkılarıyla bu oranın aşağı çekilmesi mümkün görünüyor.
DSİ tarafından Türkiye’nin 8,5 milyon hektarlık sulanabilir yerlerinin 4 milyon 563 bin 414 hektarlık kısmı sulamaya açıldı. Bu arazinin yüzde 32’lik kısmı damla ve yağmurlama üzere çağdaş sulama teknikleriyle sulanıyor.
Bitki su gereksinimini optimum düzeyde karşılayan ve su kaybını asgariye düşüren bu sistemlerin yaygınlaştırılmasında tüm paydaşların katkılarına muhtaçlık duyuluyor.
Öte yandan ziraî üreticilerin ekimi yapılacak eser çeşidini, iklime ve su durumuna nazaran belirlemesi su kaynaklarının korunmasına kıymetli katkı sağlayacağı öngörülüyor.
Tarımsal sulamada su sarfiyatının önüne geçecek başka kıymetli bir uygulama da arazi toplulaştırması olarak görülüyor. Tüm yurtta yürütülen arazi toplulaştırmasında bugüne kadar 6 milyon hektarlık alanda toplulaştırma çalışmaları tamamlandı. Bu topraklarda başta su olmak üzere tüm üretim girdilerinden tasarruf sağlanırken ünite alandan azami randıman alınıyor.
AB standartlarında içme suyu
DSİ tarafından tamamlanarak hizmete alınan 386 içme suyu tesisinde yıllık 5 milyar metreküp AB standartlarında içme suyu üretiliyor.
Suyun musluklara ulaşması sürecinin olabildiğince kayıpsız gerçekleşmesi için bilhassa mahallî idarelere değerli görevler düşerken, birçok vilayette lokal idarelerin sorumluluğunda bulunan kent içi dağıtım sistemlerinde yüksek oranda hatta yüzde 70’lere varabilen su kayıpları bulunuyor, yüksek maliyetlerle temin edilen suyun değerli bir kısmı yarara dönüştürülemiyor.
Bu kayıp kaçakların yarı oranında düşürülmesiyle dahi yeni su kaynaklarının geliştirilme tarihlerinin ötelenebileceği ve kısıtlı su kaynaklarının en uygun halde korunup yönetilmesinin sağlanabileceği kestirim ediliyor.
2 milyon hektar arazi taşkın zararlarından korunuyor
Su kaynaklarının korunması kadar kıymetli olan diğer bir konu da iklim değişikliği ile sıklığı, şiddeti ve aktiflik alanı artan taşkınlarla gayret konusunda alınacak önlemler olarak görülüyor.
DSİ tarafından bugüne kadar 10 binin üzerinde taşkın denetim tesisi inşa edilerek işletmeye alınırken, bu tesislerle yerleşim yerleri ve tarım topraklarını içeren yaklaşık 2 milyon hektar arazi taşkın zararlarından korunuyor.
Su tasarrufunun farklı yolları
Dünya Su Günü’nün bu yılki teması olan “İş birliği ve İştirakler Yoluyla Değişimi Hızlandırmak” doğrultusunda, DSİ su tasarrufunun farklı yolları olduğuna da işaret etti, şu tekliflerde bulundu:
Küresel olarak ziraî eserler 3’te 1 oranında israf edilerek çöpe atılıyor. Besin israfını azaltmak, global olarak suyun en çok tüketildiği tarım kesiminde talebi azaltarak su kaynaklarının korunmasına yardımcı olacak.
Tarım kesimi üzere güç kesimi de suya bağımlıdır. Elektrik üretimi yüzde 90 su ağırdır. Kullanılmayan elektrikli aygıtların kapatılması elektrik tasarrufunun yanında su israfının da önüne geçecek.
Suyu ölçülü ve israf etmeden kullanarak tasarruf sağlanabileceği üzere kaynakların kirlenmesine mani olarak da tıpkı sonuca ulaşılabilir. Evsel atık yağları, son tüketim tarihi geçmiş ilaçları ve kimyasal hususları lavabo/tuvaletlere dökmeyerek su kaynaklarının korunmasına dayanak olunabilir.
Yaşam kaynağı olan su birebir vakitte her türlü mal ve hizmet üretim sürecinin değişmez girdisi pozisyonunda bulunuyor. Bu çerçevede tüketilen her eser değişen ölçülerde su içeriyor. Örneğin bir kot pantolon üretmek için 10 bin litre su harcanıyor. Münasebetiyle hayatın her alanında yapılacak tasarrufla su kaynakları korunmuş olur.
Dikilen ağaçlar sayesinde, global ısınma ve iklim değişikliğinin tesirleri azalacak, daha fazla ve daha pak su olacak, taşkın ve sel felaketlerine maruz kalma mümkünlüğü düşecek.