Zelzelede hayat kurtaran “Duvar Gerisi Radar”a talep arttı

Askeri maksatlarla geliştirilen, Kahramanmaraş merkezli sarsıntılarda 50’den fazla kişinin enkazdan kurtarılmasını sağlayan “Duvar Gerisi Radar”a (DAR) talep artarken aygıtın doğal afetlerdeki aktifliğini güçlendirecek çalışmalar yapılıyor.

STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret AŞ Önder Teknikeri Yusuf İyi, AA muhabirine, şirket yerleşkesindeki teknoloji gösterim alanında DAR’ı kullanarak, aygıtın kabiliyetlerini anlattı.

İnşaatlarda tabana dökülen “tabliye betondan” oluşturulan 2 blok ve bir sıvalı tuğla duvarın ardındaki canlının tespiti için aygıtı kullanan Güzel, 3 duvarın ardında canlının nefes alıyor olması ve göğüs kafesi hareketi, omuz hareketi, el sallama, parmak oynatma üzere mikro-makro hareketlerinin DAR tarafından tespit edilebildiğini söyledi.

Hayırlı, aslında savunma endüstrisi için üretilmesine karşın DAR’ı sarsıntıda enkaz ortamında kullanmayı denediklerini kaydetti. Aygıtın sağladığı katkıya dikkati çeken Güzel, şöyle konuştu:

“Enkaz ortamında olağanda 22 metre olan aramız enkazın durumuna nazaran 10, 7, 5 metre olacak halde düştü. Duvarların kalınlıkları, içerideki eşya yoğunluğu, buzdolabı vesaire üzere eşyalar da bizim çalışmalarımızı etkiledi. Arama-kurtarma çalışmalarında depremzedeye seslenerek, nefes alması kâfi ancak ‘elini-kolunu salla’ biçiminde kendisini uyarıp, hareketlerini fazlalaştırarak yerinin tespitini kolaylaştırmayı sağladık. Bir an evvel gruplar girerek depremzedeyi enkazdan çıkardılar. Bizim yararımız ‘3 metre ileride, bir metre sağda’ üzere pozisyon bilgisi verdiğimiz için hem depremzedeyi enkazı boşaltma sırasında ziyan vermeden çıkarmak mümkün oldu hem de 10-12 saat süren enkaz boşaltma sürecini 1,5-2 saate düşürdük.”

DAR’ın ultra geniş bant radar sinyaller vasıtasıyla gözle temas, erişim mümkün olmayan yerlerde, kapalı yerlerde art tarafta bulunan canlının tespit edilmesi maksadıyla geliştirildiğini anlatan Güzel, radarın özel birlikler tarafından meskun mahal operasyonları, terörle uğraş, rehine kurtarma operasyonları üzere alanlarda kullanıldığını lisana getirdi.

DAR ile kurtarılan hayatlar

Cihazı geliştirirken zelzelede, doğal afetlerde, çığda ve yangında kullanılabileceğini öngördüklerini vurgulayan İyi, zelzele sonrası yürüttükleri faaliyetlere ait şunları söyledi:

“Depremin boyutunun çok büyük olmasıyla bir arada takım olarak 8 kişi, 4 aygıtla Hatay bölgesine ulaştık. Sarsıntıda birinci kez kullanılan bir eser. Savunma endüstrisi için üretilmiş bir eseri zelzele ortamında birinci enkazlarda deneyimleyerek daha önlemli ilerledik. Aygıt kendini de kabul ettirdikten sonra 4 takıma bölünerek daha süratli formda enkazlarda çalışma yaptık. Toplamda 50’nin üzerinde vatandaşımızın yerinin tespitini yaptık. Birinci Hatay bölgesi Odabaşı Mahallesi’nde çalışmalara başladık. Burada itfaiye ile birlikte çalışıyorduk. Birinci çalışmamızda art tarafı pres olmuş, ön tarafında açıklık bulunan bir bölgeden ses geldiğini söylüyordu gruplar. Burada 5-5,5 metreden tespit yaptık. Aygıtı birinci kere kullandığımız için biraz daha içeri götürmek istedik. Enkazın içine girerek yaklaşık 2,5 metreden tespit aldık. Takımların çalışmasıyla 1,5-2 saat sonunda yabancı asıllı bir bayanın canlı olarak çıkmasında vesile olduk. Sonrasında Oduncu Apartmanı bölgesine götürdü bizi takımlar. Burada 4,5 metre aşağıda Reyhan Hanım’ın yerini tespit ettik. Bu esnada tam aksi istikametten zayıf zayıf sinyaller alıyorduk. Vatandaşlara soruldu, o dairede bir anne ve bebeğinin yaşadığı bilgisini aldık. Reyhan Hanım’ın âlâ olduğunu teyit ettikten sonra önceliği bebeğe verdik. Gruplar anne ve bebeğine ulaştı, anne vefat etmişti maalesef ancak 7 aylık bebeği enkazdan sağ salim çıkardılar. Sonrasında bodrum kata düşen Reyhan Hanım kurtarıldı. Birinci kata çıkarak tekrar aramalarımıza devam ettik. Yatak odası, ebeveyn banyosu üzere bir yerden karşı daireden olduğunu iddia ettiğimiz 2,5 metreden sinyaller alıyoruz. Bu sefer grupları o tarafa yönlendirdik. Uğultu halinde ses aldık, Arapça mı konuşuyor anlayamadık. Takımlar 2-2,5 saat çalışıp karşı daireden tam 7 kişiyi aldılar. Biz seslendikçe daima bir ağızdan konuştukları için uğultuyu alıyormuşuz. 7 kişiyi kurtarmak bizi çok keyifli etti. Sonrasında 2 metre ileride bir metre sağda, 5 metre ileride 2 metre sağda üzere pozisyon vererek öbür enkazlarda çalışmalara devam ettik.”

Zamana karşı yarışta katkı sağladı, yetenekleri artacak

Yusuf İyi, DAR’ın bilhassa vakte karşı yarışta arama-kurtarma gruplarına yarar sağladığını vurguladı.

Konumla hareket edildiği için çalışmalar sırasında depremzedenin ziyan görmesinin önüne geçilmesinin de değerli bir katkı olduğunu lisana getiren İyi, “Sahada daha fazla DAR olsaydı tahminen daha fazla cana ulaşmak mümkün olacaktı.” dedi.

Depremlerdeki kullanımı sonrasında DAR’a yönelik ilgiye ait sorular üzerine İyi, “Döndükten sonra AFAD, AKUT, GEA üzere arama-kurtarma grupları, çeşitli kentlerimizin itfaiyeleri görüşme talebinde bulundular. Kendileriyle demolarımızı yaptık, aygıtımızın kullanımı konusunda bilgi verdik. Olumlu dönüşler var, görüşmeler de devam ediyor. Önümüzdeki devirde DAR sayısının artacağını düşünüyoruz. Yerli ve ulusal cihazımızı arama-kurtarma takımlarının elinde görmek bizi keyifli edecektir.” diye konuştu.

STM’nin DAR’a yönelik devam eden çalışmalarına ait de değerlendirmede bulunan Güzel, şunları kaydetti:

“Terörle çaba için tasarlayıp ürettiğimiz cihazımızı enkaz ortamında daha faal nasıl kullanılırız, 3-4 duvarın değil de 5-6 duvarın ardını nasıl görebiliriz arayışı içindeyiz. Zira dik duran, olağan duran bir binada 22 metreye kadar tespit yapabiliyoruz lakin zelzele ortamında enkazın da nasıl yıkıldığına bağlı olarak bu ara düşüyor. 4, 5, 6 kat duvarlar üst üste gelmiş. Biz ortadaki boşlukları kullanarak tespitlerimizi yaptık. Daha da geliştirerek 5 kat, 6 kat, tahminen daha üstü duvarlarda nasıl tespitler yapabiliriz, buna çalışacağız.”