Yeşilçam’ın Turist Ömer’i Sadri Alışık vefatının 28. yılında anılıyor

“Turist Ömer”, “Kartallar Yüksekten Uçar” ve “Çalıkuşu” üzere birçok kıymetli üretimde rol alan, 7’den 77’ye her yaş kümesinden izleyicinin beğenisini kazanan oyuncu, komedyen, direktör, şair ve ressam Sadri Alışık vefatının 28. yılında yad ediliyor.

Asıl ismi Mehmet Sadrettin Alışık olan usta oyuncu, Saffet Hanım ile kaptan Rafet Bey’in birinci çocuğu olarak 5 Mart 1925’te İstanbul’da dünyaya geldi. Ailesinin “Sadri” diye hitap ettiği sanatçı, çocukluğundan itibaren duymaya alıştığı isimle sanat dünyasına adım attı.

Paşabahçe 39. İlkokulunda öğrenciyken bir sünnet merasiminde izlediği Naşit Özcan Tiyatrosunun gösterisiyle tiyatro sanatıyla tanışan Alışık, verdiği bir söyleşide, “İşte bana ne olduysa o perde kapandıktan sonra oldu. Benim içimde fevkalade bir heyecan ve merak başladı. Perde açıldığında, yalancıktan yaptıklarını biliyordum. Artık perde kapandı ve gerçek hayatları başladı. ‘Acaba bu perdenin gerisinde ne var?’ İşte bu laf, ileriki yıllarda beni oyuncu yaptı.” sözlerini kullanmıştı.

İlkokulda “İstiklal” piyesinde başrol oynadı

Sadri Alışık, kendi piyeslerini hazırlayarak mahalle arkadaşlarına şovlar sunmaya başladı. Ailesinin tiyatrocu olmasına karşı çıkmasına karşın oyunculuktan vazgeçmeyen sanatçı üçüncü sınıftayken “İstiklal” isimli piyesteki başrol “Adalı Halil”i canlandırdı.

Sonraki yıllarda Ziya Ünsel İlköğretim Okulu ismini alan Beykoz Ortaokulunda okuyan usta oyuncu, İstanbul Erkek Lisesinde eğitimine devam etti.

Sanatçı, lise yıllarında Cağaloğlu Halk Konutunda tiyatro eğitimine başladı, oyunculuk çalışmalarını bugünkü ismiyle Sadri Alışık Tiyatrosu olan Muhsin Ertuğrul idaresindeki Küçük Sahne’de sürdürdü.

Rolleri büyüdükçe dikkatleri üzerine çeken Alışık 17 yaşında rol aldığı “Zehirli Kucak” oyunundaki rahip rolünü muvaffakiyetle canlandırdığı için birinci sefer basında yer aldı.

Usta sanatçı, bir mühlet Devlet Hoş Sanatlar Akademisi Fotoğraf Kısmında tahsil gördü. Çeşitli mecmualarda grafikerlik de yapan sanatçı, hayatı boyunca pek çok yağlı boya ve kara kalem çalışmasına imza attı.

Faruk Kenç’in 1944’te çektiği “Günahsızlar” sinemasında başrolü oynayınca sinemaya adım attı

Sadri Alışık 1940’ta Eminönü Halkevi’nde amatör tiyatro çalışmalarına katıldı.

Profesyonel olarak birinci kere 1943’te Raşit İstek Topluluğu ile sahneye çıkan sanatçı akabinde Karaca, Site, Oraloğlu, Etraf, Oda ve Kent tiyatrolarında çalışmalarını sürdürdü.

Başarılı oyuncu kısa bir mühlet gazinolarda da sevenleriyle buluştu. Halkevindeki bir oyunda Alışık’ı izleyen ve beğenen direktör Faruk Kenç, 1944’te “Günahsızlar” sinemasında başrol teklif edince sinema mesleğine başladı. Alışık sinemada kimsesiz zavallı bir kıza yardım eden ve ona aşık olan balıkçıyı canlandırdı.

Vatani vazifesini 1946-1949’da tamamlayan usta oyuncu 1951’de birinci evliliğini yaptığı tiyatro sanatkarı Neriman Esen’den 1957’de ayrıldı.

Alışık 1951’de bir sinema setinde tanıştığı ve çok sayıda sinemada rol aldığı Ayhan Işık ile 1979’da sanatkarın vefatına kadar yakın dost oldu.

“Yalnızlar Rıhtımı” sinemasında tanıştığı oyuncu Çolpan İlhan ile 1959’da evlendi

“Turist Ömer”, “Ofsayt Osman” ve “Ali Baba” üzere karakterlerle unutulmazlar ortasına giren sanatçı, 1959’da “Yalnızlar Rıhtımı” sinemasında canlandırdığı “Rıdvan Kaptan” rolüyle dikkati çekti. Alışık kıssası Attila İlhan’a ilişkin sinemada başrolü paylaştığı sinema ve tiyatro oyuncusu Çolpan İlhan’la tanıştı.

Çolpan İlhan ile 20 Ağustos 1959’da evlenen Alışık’ın kendisi üzere oyuncu olan oğlu Kerem Alışık 1960’ta dünyaya geldi.

Usta oyuncu, dram rolleriyle başladığı oyunculuk mesleğini canlandırdığı güldürü karakterleriyle tepeye taşıdı.

Kariyeri boyunca 200’ü aşkın üretimde rol alan sanatkarın Ayhan Işık ve Belgin Doruk ile 1961-1962 ortasında rol aldığı “Küçük Hanımefendi” serisiyle Türk sinemasının birinci güldürü karakteri olarak gösterilen “Turist Ömer” sinemaları ve “Ayşecik” serisi izleyicinin gönlünde yer edindi.

Sadri Alışık 1964-1973’te çekilen güldürü serisinin ana karakteri Turist Ömer’e ait Halit Kıvanç’a yaptığı bir açıklamada şunları söylemişti:

“Karıma doğum günü armağanı alacaktım. Ekonomik durumum biraz kısıtlıydı. Yazıhanelerden hakkım olan parayı almaya gidiyordum lakin kaygılıydım. Bir dolmuşa bindim. Tanınmaktan da rahatsız oluyordum. Sürücünün ardında oturdum. Dolmasını bekliyordum. Sürücü sakallı bereli bir adamdı. En son binen, kendi tabiriyle ’40 ayak bir adam’, genç, delikanlı bir çocuk. Girer girmez göz göze geldik, ‘Sadri abi merhaba, n’aber?’ dedi. Tanınmamak istediğim için ‘Benzettin kardeşim, yanlış.’ dedim. ‘Olur mu ya, dün akşam bahçe sinemasında sinemasını seyrettik icabında. Bize yapma.’ falan dedi. ‘Değilim kardeşim.’ dedim. Yol uzunluğu bu sürdü…

O bana ilham verdi. Sonra Hulki Saner ile merhum Ayhan Işık’ın oynadığı bir sinemada bu türlü bir tip gerekiyordu. Ben bunu anlatmıştım ona. ‘Daha detaylandır.’ dedi ve turist Ömer o denli doğdu.” sözlerini kullanmıştı.

Rol aldığı üretimlerde, hoşluğa tutkun, umutlu, yaşama sevinciyle dolu, dürüstlüğü ve doğruluğu özleyen karakterler sergileyen usta oyuncu, 1964’te “Avare-Dalgamıza Bakalım” ile “Tophane Rıhtımında-Turist Ömer” ve 1970’te “Turist Ömer Arabistan’da” isimli 45’lik plaklar da doldurdu.

Unutulmaz repliklere imza attı

“Şaka ile Karışık”, “Fıstık Üzere Maşallah”, “Helal Olsun Ali Abi” ve “Ah Hoş İstanbul” isimli kıymetli sinemalarda rol alan oyuncu, “Yalvarmaktansa kaybetmeyi tercih ederim. Prensip sıkıntısı…”, “Hayat demek, mevti beklemek demektir. Az çok hepimiz denizi, yıldızları, ağaçları, işte falanları, filanları göreceğiz. Birçok şeyin tadına bakacağız. Sonra da ister istemez, ‘Gidiyorum Elveda’ müziğini söyleyeceğiz. O denli ise gidenin de kalanın da gönlü güzel olsun.”, “Şu hayatın falanları filanları malum…” ve “Ama kabahat bende değil, müzikteki o kızda.” üzere unutulmaz birçok repliğe de imza attı.

Alışık 44 yıllık sanat hayatında birçok mükafata de kıymet görüldü. “Afacan Küçük Serseri” sinemasındaki “Hüsnü” karakteriyle 1971 Antalya Altın Portakal Sinema Şenliği’nde “En Güzel Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülü”nü, 1994’te oynadığı son sinema “Yengeç Sepeti” ile de tekrar “Antalya Altın Portakal Sinema Festivali”nde, Mehmet Aslantuğ ile “En Âlâ Erkek Oyuncu Ödülü”nü aldı.

Yaşamı boyunca aile yaşantısından ve karakterinden taviz vermeyen Alışık, yakın dostu Ayhan Işık’ı 16 Haziran 1979’da kaybettikten sonra büyük bir sarsıntı geçirdi. O yıllarda “Seyahatname” isimli dizide rol alan sanatçı 1983’te “Kartallar Yüksekten Uçar”, 1986’da “Çalıkuşu” ve 1987’de “Saat Sabahın Dokuzu” isimli dizide oynadı.

Sanatçı, Yeşilçam’da muhakkak bir karakter ya da sinema çeşidiyle sonlu kalmayan karakter oyuncularından biri oldu. Farklı niteliklerdeki rolleri canlandıran Alışık, her yıldızın rol sonlarının belirli ve personalarının dışına çıkmasının imkansız olduğu Yeşilçam sinemasında yıldız kurallarını esneten isim olarak öne çıktı.

İstanbul’a olan sevdasını kaleme aldı

Kendine mahsus üslubu ve selamıyla hala Türk izleyicisinin seyretmekten keyif aldığı isimlerden olan sanatçı, “Bir Ömürlük İstanbul” isimli şiir kitabıyla da İstanbul’a sevdasını kaleme aldı.

Karaciğer yetmezliği nedeniyle devrin Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın takviyesiyle 1990’da ABD’ye giden sanatkara Prof. Dr. Münci Kalayoğlu ve grubu tarafından organ nakledildi. Karaciğer, böbrek ve teneffüs yetmezliği ile kemik iliği hastalığı için tedavi gören Alışık 18 Mart 1995’te İstanbul’da yaşama veda etti.

Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verilen sanatkarın anısına eşi Çolpan İlhan tarafından kurulan Sadri Alışık Kültür Merkezince her yıl “Sadri Alışık Sinema ve Tiyatro Ödülleri” veriliyor.

Usta oyuncunun rol aldığı kimi sinemalar şöyle:

“Fato-Ya İstiklal ya Ölüm”, “İstanbul Geceleri”, “Çakırcalı Mehmet Efe”, “İstanbul Çiçekleri”, “Hürriyet Şarkısı”, “Allah’a Ismarladık”, “Kendini Kurtaran Kent – Ulu Maraş”, “Tanrı Şahidimdir” “Vatan ve Namık Kemal”, “Yavuz Sultan Selim Ağlıyor”, “İki Süngü Arasında”, “Suçlu Benim”, “Soygun”, “Halıcı Kız”, “Daima Kalbimdesin”, “Çalınan Aşk”, “Korkusuz Kabadayı”, “İlk Göz Ağrısı”.