Varşova Gettosu Ayaklanması’nın 80. yıl dönümü

Almanya Cumhurbaşkanı Frank- Walter Steinmeier, Varşova Gettosu Ayaklanması’nın 80. yıl dönümünde düzenlenen anma merasiminde Nazi Almanyası’nın insanlığa karşı işlediği hatalar, barbarlığı ve insanlık dışı muameleleri karşısında söyleyecek kelam bulamadığını belirterek, “Bugün sizlerin önünde duruyor ve burada Almanların yaptıklarından dolayı sizlerden af diliyorum” dedi.

Alman Nazi birliklerine karşı 1943 yılında çıkarılan Varşova Gettosu Ayaklanması’nın 80. yıl dönümünde Polonya’nın başşehri Varşova’da anma merasimi gerçekleştirildi. Gettonun Kahramanları Anıtı’ndaki merasime mesken sahibi Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda, İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier’in yanı Nazi Almanyası devrinde oluşturulan getto ve mevt kamplarından kurtulanlar ile hayatını kaybedenlerin yakınları katıldı. Ayaklanmada hayatını kaybedenlerin anısına hürmet duruşuyla başlayan merasimde konuşan Polonya Cumhurbaşkanı Duda, 2. Dünya Savaşı’ndan evvel çok uluslu bir cumhuriyet olan Polonya’da sadece başkentte 350 bin Polonyalı Yahudi’nin yaşadığını, Varşova’nın New York’tan sonra en çok Yahudi’nin yaşadığı kent olduğunu belirtti. Polonyalıların Musevilerle birlikte öbür ulusların bin yıldır birebir çatı altında yaşadığını belirten Cumhurbaşkanı Duda, 1939 yılında Nazi Almanyası’nın Polonya devletini sadece politik açıdan değil, toplumsal açıdan da yıktığını söyledi. Duda, “Yahudileri ayırdılar, damgaladılar, gettolara, mevt kamplarına kapattılar. En başından beri onları öldürmek niyetindeydiler, evvel zorla çalıştırarak onlardan faydalanmak, sonra öldürmek, dünya hafızasından silmek. Açlıkla, hastalıkla, silahla öldürdüler” dedi. Duda, Nazi Almanyası’na karşı direniş göstererek hayatını kaybeden Musevileri, Polonyalıları asla unutmayacaklarını vurguladı.

“Çok sıkıntı şartlarda çaba veren Musevilerin birçok hayatta kalmayı başaramadı”

İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ise 300 bin Varşovalı Yahudi’nin Treblinka vefat kampına yollanırken, çok az sayıda kişinin oluşturduğu Yahudi Muharebe Örgütü’nün direnişe geçtiğini hatırlattı. Cumhurbaşkanı Isaac Herzog bodrumlarda, kanalizasyonlarda, çok sıkıntı şartlarda uğraş veren Musevilerin birçoklarının hayatta kalmayı başaramadığını, fakat onurlu direnişleriyle ruhlarının zafere ulaştığını lisana getirdi. Herzog 2. Dünya Savaşı’nda yaşanan büyük faciadan çıkarılan derslerin gelecek kuşaklara öğretilmesi gerektiğini aktardı.

“Nazi Almanyası’nın barbarlığı karşısında söyleyecek kelam bulamıyor, sizlerden af diliyorum”

Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier ise Almanya’nın işlediği hatalar nedeniyle Federal Almanya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı olarak bugün Varşova gettosunun bulunduğu alanda konuşma yapmanın kendisi için çok güç olduğunu söz etti. Cumhurbaşkanı Steinmeier, 1 Eylül 1939’da Nazi Almanyası’nın Polonya’ya saldırmasıyla başlayan savaşın 50 milyon insanın hayatına mal olduğunu, Nazi Almanyası’nın insanlığa karşı işlediği cürümler, barbarlığı ve insanlık dışı muameleleri karşısında söyleyecek kelam bulamadığını belirtti. Steinmeier, “Bugün sizlerin önünde duruyor ve burada Almanların yaptıklarından dolayı sizlerden af diliyorum” biçiminde konuştu. Yaşananların tekrarlanması için kurbanların unutulmamasının, tüm yaşananların gelecek jenerasyonlara aktarılmasının çok değerli olduğunu vurgulayan Steinmeier, bugün Almanların sorumluluklarının, tıpkı vakitte vazifelerinin şuurunda olduklarını söyledi. Savaşın yol açtığı yıkımı, acıyı Polonya ulusunun çok düzgün anladığını, tıpkı acıların, ölümlerin bugün Ukrayna’da yaşandığını vurgulayan Steinmeier, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in milletlerarası hukukunu hiçe sayarak, Avrupa bedellerini çiğneyerek Ukrayna’ya saldırdığını belirtti. Steinmeier Avrupa’da savaşa yer olmadığını, Ukrayna’yı insani ve askeri yardımla desteklediklerini hatırlatarak, “Birlikte olduğumuz vakit güçlüyüz” dedi.

Varşova Gettosu Ayaklanması

1940 yılında kurulan Varşova gettosu, Nazi Almanyası tarafından oluşturulan en büyük gettoydu. 3,4 kilometrekarelik alana yaklaşık 460 bin Yahudi yerleştirilmişti. İkinci Dünya Savaşı’nın devam ettiği 1943 yılında Varşova gettosunda yaşayan Musevilerin trenlerle Treblinka vefat kampına gönderilmesi üzerine 19 Nisan’da Museviler ayaklanma başlatmıştı. Yaklaşık 3 ay süren Varşova Gettosu Ayaklanması haftalar sonra bastırılırken, ayaklanmada 86 Nazi askeri ile 50 bini aşkın Polonyalı Yahudi hayatını kaybetmişti. Getto daha sonra dağıtılmıştı. – VARŞOVA