Üsküdar Üniversitesi’nden Çanakkale Zaferi değerlendirmesi Açıklaması

Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, 18 Mart Çanakkale Zaferi’nin 108’inci yıldönümünde birlik ve beraberlik ruhunun kıymetine ait değerlendirmede bulundu.

Üniversite açıklamasında görüşlerine yer verilen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, Çanakkale savaşlarının bir yıldan fazla sürdüğünü belirterek, “18 Mart 1915’te Çanakkale savaşları denizden başladıktan aşağı üst bir ay sonra deniz savaşları bitmek zorunda kalıyor. Fransızlar ve İngilizlerin güçlü bir donanma ve zırhılardan oluşan harikulade hazırlıkları var. Sanayi ihtilalinin en son gücüne ulaşmış bir güç var.

Böyle büyük bir güç durdurulamaz. Bu savaştan evvel iki tarafta da önemli ruhsal harekat olmuş bilhassa Osmanlı’dan Yunanistan’a göçen, Türkçe’yi yeterli bilen birçok Rumu casus olarak gönderip cephe hakkında bilgi alıyorlar. Osmanlılar da birebir biçimde ruhsal harekat yürütüyorlar. Bunu bilhassa kara savaşlarında yapıyorlar.” tabirlerini kullandı.

İtilaf devletlerinin donanmasının, 18 Mart günü Nusret mayın gemisinin döşediği mayınlar nedeniyle Çanakkale’yi geçemeyince kara harekatına mecbur kaldığını ve bu durumun Çanakkale savaşının tarihi dönüm noktası olduğunu aktaran Tarhan, şunları kaydetti:

“Kara savaşları yaklaşık olarak bir seneye yakın sürüyor. İtilaf devletleri onda da başarısız olup geri dönüyorlar. Kara savaşlarında Mustafa Kemal fazla tanınmayan, bilinmeyen bir kurmay albayken Anafartalar’da gösterdiği yüksek muvaffakiyet ile bütün oradaki gösterdiği zekası ve başarısı Osmanlı idare topluluğunda fevkalade bir halde üne kavuşmasını sağlıyor. Bir nevi doğum günü oluyor.

Çanakkale savaşlarına sorgulayarak yaklaşmak gerekir. Çanakkale savaşlarında başarılı olduk. Birçok savaşta başarılı olduk lakin stratejik amacımız yanlış olduğu için kazandığımız bu lokal muvaffakiyetler, savaşı kaybetmemizi engellemedi. Bu nedenle aslında stratejik gayenin gerçek olması değerli. Almanya’yla ittifak yapmak için apar topar savaşa girmek, burada stratejik gaye yanlışmış. Kurmaylar bunu tartışıyorlar. Bu çıkarılacak derslerden birisi. Çanakkale savaşları önemli bir savunma savaşı. Bu savunma savaşında Çanakkale’nin ruhu neydi onu bilmek lazım.”

“Adanmışlık duygusu Çanakkale ruhunu oluşturuyor”

Çanakkale Savaşı’nın Osmanlı hudutları dahilinde Anadolu’nun dört bir yanı da dahil farklı coğrafyalardan gelen askerlerin katıldığı bir savaş olduğunu aktaran Tarhan, “Gelibolu yarımadasında şehitliğe gidenler mezar taşlarında Anadolu’nun her yerinden savaşmaya giden askerleri görürler. İdlib’den Suriye’den şehitler var. Bu askerler güçlü silahları olan düşmana nasıl direnebiliyorlar? Çanakkale ruhunu ben üç ana başlıkta topluyorum: Birincisi şehitliği yüksek makam olarak görüyorlar ve vefatın yüzüne gülebiliyorlar. Bunu Mustafa Kemal çok yeterli bildiği için ‘Ben size taarruz emretmiyorum. Ölmeyi emrediyorum’ diyor. Bu buyruk, şehitlik hissinin asker üzerindeki etkisini gösteriyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Prof. Dr. Nevzat Tarhan, itilaf devletlerinin çok geniş bir alanda kuşatma yaptığını vurgulayarak, “Mustafa Kemal sabah erkenden bütün askerleri ardında kendisi de ön cephede harekete geçiyor. Karşı taraf uyurken taarruza geçiyor ve o denli dağıtıyor. Onun için bu askeri bir zekadır, taktiktir. Kendisinin ön cephede olması çok kıymetlidir, bütün askeri harekete geçiriyor.” sözlerini kullandı.

Çanakkale ruhunun ikinci özelliğinin zalime karşı gelme üçüncüsünün ise vatana adanmışlık ruhu olduğunu belirten Tarhan, şunları kaydetti:

“Bu özelliklerin tümü bizim toplumumuza mahsus olmasıdır. Zalime hayır deme özelliği bizim toplumda vardır. Karşı tarafın zalim olduğunu gördüğünde vefatına hayır diyebilmek bu bizim güya genetik kodlarımızda var. Bu his da Çanakkale’deki direnme gücünü artırdı ve karşı tarafın zalimliği bu halkta vatanı koruyabilme duygusu uyandırdı. Üçüncüsü de vatanın kutsal bir emanet olduğuyla ilgili bir adanmışlık olması. O adanmışlık duygusu Çanakkale ruhunu oluşturuyor.

Çanakkale ruhunun bilhassa genç jenerasyonlara anlatılması ve aktarılması kıymetli. Çanakkale ruhunda yer alan bu vatanın kutsal emanet olmasıyla ilgili duyguyu ulusal şuur olarak öğrencilere çocuklara öğretmek gerekiyor. Bunun artık farkına varıldı yani bütün okullar çabucak hemen bu periyotlarda Çanakkale’de şehitliği ziyaret ediyorlar. Bunu yapmaları da gerekir zira o günleri hatırlamak ve o günlerin ruhunu da aktarmak gerekiyor. Buna ilkokul çağında başlamak lazım. Çocukları Çanakkale’ye götürüp onlara ulusal şuur ruhunu, birlik ve beraberlik ruhunu göstermek gerekiyor. Şehitlikte Osmanlı imparatorluğunun her yerinden farklı coğrafyalarından gelerek bu topraklar için şehit düşen askerleri anlatmak lazım.”

“Çanakkale konusunda toplumun her katmanında ulusal bir şuur var”

Tarhan, Çanakkale ruhunun ulusal birlik ve beraberlik kavramlarının da sembolü durumunda olduğunu aktararak, “Bu ulusal beraberlik ruhunun ilkokuldan başlayarak öğretilmesi gerekiyor. İstanbul’daki genç tıbbiyeliler tabip olarak cepheye gidiyorlar ve kınalı kuzuların öyküleri Çanakkale savaşında yazılıyor. Çanakkale’de yaşanan ve öğrenilen bedeller toplumsal benliğimizde olması gereken bir şey. Bu pahaların toplumsal benlikle birleşmesi bizim birlik ve beraberlik hissimizin oluşmasında tesiri büyük.” tabirlerini kullandı.

Milli beraberlik için üç şeyin değerli olduğunu belirten Tarhan, şu değerlendirmede bulundu:

“Geçmişteki ortak kültür, gelecekle ilgili ortak mefkureler ve mefkureler, şu anda yaşananlarla ilgili oluşan ortak akıl. Bu üçü birlikte olursa ulusal birlik oluyor şayet ki geçmişi farklı okursak ulusal birliği olumsuz etkiliyor. Ulusal ülkülerimiz farklıysa yeniden yanlış okunuyor. Bilhassa Çanakkale konusunda toplumun her katmanında ulusal bir şuur var. Çanakkale zaferi İngilizlerin karizmasını çizdi. Bu zafer yeni Türkiye’nin doğuşunun ön kelamı niteliğindedir.

Çanakkale zaferi bilhassa sömürgecilikle ve anti emperyalist gayrette çok büyük bir muvaffakiyet. Yalnızca bizim için değil sömürgeye karşı uğraş veren tüm milletler için de bir sembol. Çanakkale ruhunun bir sembol kıymeti var. Bütün dünyada zalime dur diyebilmenin, sömürgecilikle uğraş edebilmenin mümkün olduğunun bir delilidir. Çanakkale ruhu bizim toplum ideolojimizi ve halk ideolojimizi bozmaya çalışanlara karşı çok hoş bir bağışıklık sistemimizdir.

Bu nedenle Çanakkale Zaferi ve misal zaferlerin anlatılması, toplumsal ortak travmaların birlikte aşılması gerekiyor. Osmanlı’dan Cumhuriyete geçtik. Biz Osmanlı’nın yasını tutamadık. Yasını tutamadığımız vakit toplumda çözülmemiş travma oluyor, toplumda ulusal birlik olmuyor. Osmanlı’ya ait bahislerde da toplumsal mutabakat sağlamak ulusal birlik şuurunun sağlanmasında değer taşıyor.”