TZOB Genel Lideri Bayraktar: “Üreticilerimizi sarsıntıdan sonra sel ve dolu vurdu”

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, zelzele bölgesinde yaşanan sel felaketine ait, “Adıyaman’da tütünler ve ekili dikili alanlar ziyan gördü. Şanlıurfa’da hububat alanları, meyve ve zerzevat bahçeleri ziyana uğradı. Seralarda ziyanlar meydana gelirken, arı kovanlarını sel bastı, hayvanlar telef oldu. Çok yağmur ve dolu Gaziantep ve Kilis’te de büyük ziyanlara yol açtı” dedi.

TZOB Genel Lideri Şemsi Bayraktar, zelzele bölgesinde yaşanan sel felaketini, mart ayında üretici ile market ortasındaki fiyat farklılıklarını ve girdi fiyatlarında yaşanan değişimleri kıymetlendirdi. Sarsıntıların yıkıp geçtiği bölgede bir de sel ve dolu yağışı felaketinin yaşandığını belirten Bayraktar, bölgede yaşanan son gelişmelerle ilgili şunları kaydetti:

“Adıyaman’da tütünler ve ekili dikili alanlar ziyan gördü. Şanlıurfa’da hububat alanları, meyve ve zerzevat bahçeleri ziyana uğradı. Seralarda ziyanlar meydana gelirken, arı kovanlarını sel bastı, hayvanlar telef oldu. Çok yağmur ve dolu Gaziantep ve Kilis’te de büyük ziyanlara yol açtı. Hububat, baklagiller, zerzevat ve meyve bahçelerinde ziyan görüldü. Arpa, buğday ve mercimeklerde yapraklar ve saplarda kırılmalar meydana geldi. Yağan dolu nedeniyle başta badem ağaçları olmak üzere erik, kayısı, ceviz, fıstık ve zeytinde kısımlar üzerinde yaralanmalar olurken, meyve gözlerindeki dökülmeler sebebiyle de randıman kaybı yaşanacaktır. Yaşanan sel birebir vakitte hayvancılık işletmelerine de ziyan verdi. Ziyana uğrayan üreticilerimizin ziyanları tazmin edilmeli, kredi borçları ertelenmelidir.”

“Üretici ve market ortasındaki fiyat farklarında tepe limon ve elmada”

Bayraktar, mart ayında üretici ve market ortasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 366,8 ile limonda görüldüğünü belirterek, açıklamasını şöyle sürdürdü:

“Limondaki fiyat artışını yüzde 260 ile elma, yüzde 233,2 ile marul, yüzde 209,9 ile kırmızı mercimek, yüzde 195,6 ile kuru üzüm, yüzde 183,2 ile maydanoz, yüzde 181,7 ile ıspanak takip etti. Limon 4,7 kat, elma 3,6 kat, marul, 3,3 kat, kırmızı mercimek 3,1 kat, kuru üzüm 3 kat, maydanoz ve ıspanak 2,8 kat fazlaya markette satıldı. Üreticide 3 lira 50 kuruş olan limon 16 lira 34 kuruşa, 5 lira olan elma 18 liraya, 4 lira 21 kuruş olan marul 14 liraya, 13 lira 84 kuruş olan kırmızı mercimek 42 lira 89 kuruşa, 25 lira olan kuru üzüm 73 lira 90 kuruşa, 2 lira 15 kuruş olan maydanoz 6 liraya, 5 lira 57 kuruş olan ıspanak 15 lira 69 kuruşa tüketiciye satıldı.”

“Mart ayında markette fiyatı en fazla artan eser yüzde 23,6 ile dana ve kuzu eti oldu”

Mart ayında markette 39 eserin 27’sinde fiyat artışı, 12’sinde ise fiyat azalışı görüldüğünü lisana getiren Bayraktar, “Mart ayında markette fiyatı en fazla artan eser yüzde 23,6 ile dana ve kuzu eti oldu. Dana ve kuzu etini yüzde 17,2 ile kuru soğan, yüzde 17 ile beyaz lahana, yüzde 13 ile sivri biber takip etti. Markette fiyatı en çok azalan eser ise yüzde 27,1 ile domates oldu. Domatesteki fiyat düşüşünü yüzde 21 ile patlıcan, yüzde 20,2 ile karnabahar, yüzde 13,2 ile salatalık izledi” tabirlerini kullandı.

“Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 47,4 ile sivri biberde görüldü”

Mart ayında üreticide 31 eserin 9’unda fiyat artışı olduğunu vurgulayan Bayraktar, 13’ünde fiyat düşüşü görüldüğünü, 9 eserde ise fiyat değişimi olmadığını belirterek, “Üretici fiyatlarında havuç, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru üzüm ve kuru incirde fiyat değişimi olmadı. Mart ayında üreticide en çok fiyat düşüşü yüzde 40,2 ile patlıcanda görüldü. Patlıcandaki fiyat düşüşünü yüzde 38,4 ile domates, yüzde 33,3 ile limon, yüzde 29,3 ile marul, yüzde 22,5 ile patates izledi. Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 47,4 ile sivri biberde görüldü. Sivri biberdeki fiyat artışını yüzde 21,8 ile pırasa, yüzde 21,6 ile dana karkas, yüzde 21,4 ile kuzu karkas, yüzde 10 ile kuru kayısı takip etti” dedi.

Üretici fiyat değişiminin nedenlerine ait de konuşan Bayraktar, “Patlıcan, domates, limon, marul ve patatesteki fiyat düşüşleri daha çok bu eserlere olan talebin azalmasından kaynaklandı. Sivri biberdeki fiyat artışı daha çok talebin artmasından kaynaklanırken, kuru kayısı ve pırasadaki artış arzın azalmasından kaynaklandı. Dana karkas ve kuzu karkas fiyatlarındaki artışa arz ve talepteki değişimler neden oldu” açıklamasını yaptı.

“Ramazan’da fiyat artışı rekoru kuzu ve dana etinde”

Ramazan öncesi fiyat araştırması yaptıklarını hatırlatan Bayraktar, 17 Mart’tan ay sonuna kadar 14 günlük süreçteki fiyatlara ait şöyle konuştu:

“Markette 39 eserin 25’inde fiyat artışı, 13’ünde fiyat düşüşü görülürken, 1 eserde ise fiyat değişimi olmadı. Bu 14 günlük süreçte markette en fazla fiyat artışı yüzde 16 ile kuzu etinde oldu. Kuzu etindeki fiyat artışını yüzde 15 ile dana eti, yüzde 12,6 ile kuru fasulye, yüzde 11,4 ile fındık, yüzde 10 ile pirinç izledi. Markette en fazla fiyat düşüşü yüzde 12,4 ile kuru üzümde oldu. Kuru üzümdeki fiyat düşüşünü yüzde 8,4 ile domates, yüzde 8,2 ile marul takip etti. Fiyatı değişmeyen eser ise mısırözü yağı oldu. Ramazan öncesinden bugüne geçen 14 günlük süreçte üreticide 12 eserde fiyat değişimi olmazken, 10 eserde fiyat artışı, 9 eserde fiyat düşüşü görüldü. Bu süreçte üreticide fiyatı en çok düşen eser yüzde 12,7 ile marul oldu. Maruldaki fiyat düşününü yüzde 10,3 ile Antep fıstığı, yüzde 9,3 ile domates, yüzde 8,8 ile patlıcan, yüzde 8,3 ile yeşil soğan izledi. Üreticide havuç, kuru soğan patates, limon, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru üzüm ve kuru incir fiyatı değişmezken, en fazla fiyat artışı yüzde 19,5 ile karnabaharda görüldü. Karnabahardaki fiyat artışını yüzde 16,1 ile kuzu karkas, yüzde 14,4 ile dana karkas, yüzde 13,6 ile pırasa, yüzde 11,5 ile kabak, yüzde 10 ile kuru kayısı izledi.”

“Tüm girdilerde fiyatların makul düzeylerde tutulması gerekiyor”

Bayraktar, mart ayı aylık ve yıllık girdi fiyatlarındaki değişimlere ait şunları söz etti:

“Odalarımız aracılığıyla girdi piyasalarından aldığımız fiyat datalarına nazaran mart ayında, şubat ayına nazaran kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 3,4, üre gübresi yüzde 2,9, DAP gübresi yüzde 0,3 ve 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 0,2 artarken, amonyum sülfat gübresi yüzde 1,8 düştü. Geçen yılın mart ayına nazaran ise son bir yılda üre gübresi yüzde 22,6, amonyum sülfat gübresi yüzde 19,2, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 4,8 düşerken, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 12,2, DAP gübresi ise yüzde 9,7 oranında arttı. Mazot fiyatı aylık olarak yüzde 0,7, son bir yıla nazaran ise yüzde 3,6 oranında düştü. Besi yemi mart ayında şubat ayına nazaran yüzde 0,4, süt yemi yüzde 0,2, son bir yılda ise besi ve süt yemi yüzde 25,7 oranında arttı. Elektrik fiyatları ise son bir yılda yüzde 36,3 oranında arttı. Gübre fiyatlarında son beş aydır ve yıllık bazda düşüş yaşanmaya devam ediyor. Üretim maliyetlerinin düşürülebilmesi için gübre fiyatlarının tekrar artmaması yolunda önlemler alınmalı, üreticimizin randıman ve kalite ögesi olan gübreye erişimi sağlanmalıdır. Eser maliyetinin artmaması, üreticinin mağdur olmaması, üretime darbe vurulmaması için tüm girdilerde de fiyatların makul düzeylerde tutulması gerekiyor.” – ANKARA