TÜRKPA Ankara Deklarasyonu kabul edildi

TBMM’de düzenlenen Türk Devletleri Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA) 12. Genel Şurası sonunda, Ankara Deklarasyonu kabul edildi.

Deklarasyonda, Türk dünyasında iş birliğinin teşvik edilmesi ve parlamenter diplomasinin güçlendirilmesinde TÜRKPA’nın ehemmiyeti vurgulandı.

Parlamenter diplomasinin, global gündem hususlarının ele alınmasında, barış, güvenlik ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında TÜRKPA’nın yüksek potansiyeline değinilen deklarasyonda, Türk devletleri ortasında bilhassa yeni zorluklar ve dünyada artan siyasi tansiyon yerinde yakın etkileşimin değeri söz edildi.

TÜRKPA’nın, Azerbaycan ile Ermenistan ortasındaki ilgilerin birbirlerinin egemenliğinin, toprak bütünlüğünün ve hudutların dokunulmazlığının karşılıklı tanınması ve hürmet gösterilmesi temelinde olağanlaşmasına dayanağı teyit edilen deklarasyonda, bu gelişmenin Güney Kafkasya’da kalıcı barış, istikrar ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında kıymetli bir faktör olacağına inanıldığı belirtildi.

Bölgede çatışma sonrası devam eden rehabilitasyon, tekrar yapılanma ve yine entegrasyon uğraşlarında Azerbaycan’la dayanışmanın altı çizilen deklarasyonda, üye ve gözlemci devletler, bu süreci desteklemeye ve katkıda bulunmaya davet edildi.

Kazakistan’da devam eden siyasi, hukuksal ve sosyoekonomik ıslahatların uygulanmasının olumlu değerlendirildiği deklarasyonda, ülkede seçimle ilgili yasal kapsamdaki değerli gelişmelere değinildi. Deklarasyonda, Kazakistan’ın, 8-9 Haziran 2023’te temel global zorlukların tartışılması için bir platform misyonu görecek Astana Milletlerarası Forumu’nu düzenleme teşebbüsü memnuniyetle karşılandı.

Kırgızistan’ın, Kırgız-Tacik hududundaki duruma memleketler arası hukuk doğrultusunda barışçıl tahlil bulma eforları çerçevesinde karşılıklı inancı güçlendirmek için iki devlet ortasındaki diyaloğa yönelik memnuniyet tabir edildi.

Türkiye’nin global besin güvenliğine katkısı

Deklarasyonda, tahıl, öteki besin hususları ve gübre ihracatı için deniz yolu insani yardım koridoru ile inançlı seyrüseferi kolaylaştırmak gayesiyle Türkiye’nin, Karadeniz Tahıl Teşebbüsü’ne taraf olarak global besin güvenliğine katkısının altı çizildi.

TÜRKPA’nın Türkiye’deki yıkıcı zelzelelerin akabinde Türk devletlerinin ve öbür ülkelerin süratli müdahalesini, arama kurtarma takımlarının süratle konuşlandırılmasını ve insani yardımı takdir ettiği kaydedilen deklarasyonda, takımların çok sayıda hayat kurtaran yorulmak bilmez eforları ile Türk devletleri, başka ülkeler ve memleketler arası kuruluşların dayanışması için teşekkür edildi.

KKTC’ye TÜRKPA’da gözlemci statüsü

Kıbrıs Türklerinin, Türk dünyasının bir modülü olarak kabul edildiği deklarasyonda, KKTC Cumhuriyet Meclisinin TÜRKPA’da gözlemci statüsü memnuniyetle karşılandı.

Nedeni ne olursa olsun terörizmin her biçiminin ve tezahürünün kesin olarak kınandığı deklarasyonda, şunlar kaydedildi:

“TÜRKPA, parlamentoların güvenliğin ilerletilmesindeki rolünün altını çizer ve üye devletleri terörizmin, aşırılıkçılığın ve ayrılıkçılığın her çeşit ve biçimiyle uğraşın yanı sıra ırkçılık, ayrımcılık, yabancı düşmanlığı, İslam’a karşı nefret, nefret söylemi ve dezenformasyonla gayrette iş birliğini geliştirmeye ve bu alanlardaki memleketler arası iş birliği çerçevesinde uğraşları koordine etmeye çağırır. TÜRKPA, üye devletlere ırkçılık, ayrımcılık, yabancı düşmanlığı, İslam’a karşı nefret, nefret söylemi ve dezenformasyonla gayrette iş birliğini artırma ve bu alanlarda milletlerarası iş birliği çerçevesinde gayretleri koordine etme davetinde bulunur. TÜRKPA, son periyotta kutsal kitabımız Kur’an-ı Kerim’e karşı tüm Müslümanları rencide eden ve gelecekte yeni ırkçı, yabancı düşmanı ve İslamofobik provokasyon ve atakların önünü açabilecek nefret kabahatlerini şiddetle kınar.”

Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği’ne düzenlenen kanlı silahlı hücumun kınandığı deklarasyonda, tüm faillerin adalete teslim edilmesi için süratli ve kapsamlı bir soruşturma davetinde bulunuldu.

Kadın ve gençlerin siyasal, ekonomik ve toplumsal yaşama katkıları vurgulandı

Deklarasyonda, bayanların ve gençlerin, üye devletlerin siyasi, ekonomik ve toplumsal ömrüne katkılarının ehemmiyetine işaret edilerek, bu bağlamda, TÜRKPA Bayan Parlamenterler Kümesi ve Genç Parlamenterler Kümesi’nin, bayanların, gençliğin güçlendirilmesini, asamble ve milletlerarası örgütlerin çalışmalarına iştiraklerini, gençlikle bayanlar ve erkekler için fırsat eşitliğiyle ilgili bahislerde ulusal siyasetlere katkıda bulunmayı amaçlayan faaliyetlerinin takdir edildiği belirtildi.

Enerji kaynaklarıyla ilgili iş birliğinin kıymeti vurgulanan deklarasyonda, şunlar kaydedildi:

“TÜRKPA ulaştırma ve bağlantı alanındaki işbirliğinin güçlendirilmesine, ulaşım ilişkisinin güzelleştirilmesine ve bölgenin transit kapasitesinin artırılmasına katkıda bulunacak Zengezur Koridoru’nun en kısa müddette açılması da dahil olmak üzere ulaşım altyapısının daha da geliştirilmesini teşvik eder. Avrasya Kıta Köprüsü’nün güney kolu olacak ve Güneydoğu, Batı Asya ve Orta Doğu pazarlarına açık erişim sağlayacak olan Çin-Kırgızistan-Özbekistan demir yolunun inşası için değerli ekonomik ve altyapı projesini memnuniyetle karşılar ve tam olarak dayanaklar. Üye devletler ortasındaki ekonomik işbirliğini güçlendirmenin değerini vurgular ve bölgede ticaret, yatırım, ulaşım, turizm, güç ve ayrıyeten altyapı, ulaşım irtibatlarının geliştirilmesi alanlarında yakın iş birliği davetinde bulunur.

Çok tipli nakliyecilik ve bağlanabilirliğin stratejik ehemmiyetini tekrar teyit eder, emniyetli ve verimli bir alternatif çok tipli ulaşım yolu olduğu kanıtlanan Trans-Hazar Memleketler arası Doğu-Batı Orta Koridoru boyunca altyapının daha da geliştirilmesi konusunda iş birliğini teşvik eder. Bölgesel güç kaynaklarının Türkiye üzerinden tüketici pazarlarına muteber bir biçimde taşınması ve ayrıyeten sürdürülebilir, uygun fiyatlı güç yatırımlarının teşvik edilmesi yoluyla güç güvenliğinin, güç geçişinin artırılmasına yönelik iş birliğini teşvik eder.”

Deklarasyonda, üye devletlere, etrafın korunması, ekosistemlerin ve biyolojik çeşitliliğin korunması, doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı bahislerindeki iş birliğini, uğraşlarını artırma daveti yapıldı.

Üye devletleri bilim ve teknoloji alanlarında işbirliğini daha da geliştirmeye çağıran deklarasyonda, Dünya Göçebe Oyunları’nın kültürlerarası diyaloğun, Türk kültürel mirasının ve kıymetlerinin geliştirilmesine, Türk dünyasının görünürlüğünün artırılmasına katkısı vurgulandı.

Bu ortada, TÜRKPA 13. Genel Heyetinin 2024 yılında Azerbaycan’da yapılması kararlaştırıldı.