Türkiye’nin Çınarları – Ressam Yalçın Gökçebağ: “Anadolu’nun fotoğrafını çizmek benim için bir aşk”

“Anadolu Düşlerinin Ressamı” olarak tanımlanan ressam Yalçın Gökçebağ, sanat seyahatine ait, “Resim de mimari üzeredir. Sağlam bir tabana oturması lazım. Benim fotoğraflarımda simetri çok ustalıkla bir biçimde kendi içinde bozulmuştur. Onun için resme bakan içinde bir rahatlama hissediyor. İstikrar insanı rahatlatıyor.” dedi.

Kültür, sanat, bilim, spor, siyaset ve iş dünyasının duayen isimlerini “Türkiye’nin Çınarları” projesi kapsamında fotoğraflayan Anadolu Ajansı, bu kapsamda ressam Yalçın Gökçebağ’ı da fotoğrafladı.

Öğretmenlik yaptığı yıllarda Anadolu ömrünü, insanını ve tabiatını gözlemleme imkanı bulan Gökçebağ, şahit olduğu hoşlukları, tuvali aracılığıyla sanatseverlerin beğenisine sunuyor.

Denizli’nin Çal ilçesinde 1944’te dünyaya gelen usta sanatçı, 65 yıllık sanat hayatı boyunca ürettiği yapıtlarında, kırsal hayatı sanatının gücüyle birleştirerek, gelecek nesillere kültürel bir miras bırakmayı amaçlıyor.

Gökçebağ, Cumhuriyetin birinci yıllarında fotoğraf üzere hoş sanatların İstanbul dışına pek çıkmadığını belirterek, “Anadolu fotoğraf olayında biraz yalnız kalmış. Benim bütün çocukluğum köyde geçti ve harman yerlerini, elma bahçelerini, üzüm bağlarını orada gördüm.” diye konuştu.

İlkokul yıllarında bir tesadüf sonucu fotoğraf yapmaya başladığını aktaran Gökçebağ, şunları kaydetti:

“Bizim köye 1950’lerde Marshall yardımı geldi. Bizim hepimizi okulun önünde sıraya dizdiler, ismimizi söylediler. Bana koyu mavi bir yoyo oyuncağı çıktı. Ben onu oynarken bir arkadaşıma da ne olduğunu bilmediğimiz bir şey çıkmış. Bana getirdi, ‘Yalçın bunlar nedir?’ dedi. Temelinde yağlı pastel boya ancak biz o vakte kadar o denli boya görmedik. Ben onu çikolata zannettim. Hatta ikimiz de tattık biraz, tuhaf bir tadı vardı. Sonra aldım ‘Bu boya Hüseyin.’ dedim. ‘O vakit bu senin olsun, yoyoyu ben alayım’ dedi. Kabul ettim ve o yağlı pastel boya benim bahtımı değiştirdi. Ben sınıfta en düzgün fotoğraf yapan öğrenci olarak tanımlandım.”

“Anadolu’nun fotoğrafını çizmek benim için bir aşk”

Yalçın Gökçebağ, Isparta Gönen İlköğretmen Okulu’nda fotoğraf ve müzik derslerinde düzgün olduğunun fark edildiğini aktararak, “Mandolini falan çabucak çalmıştım. Bana bir keman verdiler. ‘Tren gelir, güzel gelir’ diye bir türkü vardı. Kemanla notasız onu çalmaya başladım ancak sonrasında şuramda (omzunu göstererek) bir yanma hissettim. Halbuki müzik öğretmeni tepemdeymiş. O vakitler bu türkü yasakmış. Bir tokat yedim. Sonra ben müziğe küstüm ve resme yöneldim.” dedi.

Gençlik yıllarında İlhami Demirci ve Malik Aksel üzere hocalardan dersler aldığına dikkati çeken sanatçı, 1958’de fotoğraf yapmaya başladığını ve 65 yıldır devam ettiğini söyledi.

Usta ressam Gökçebağ, yıllar içinde tabelacılık ve sazendelik üzere mesleklerle hayatını idame ettirdiğine işaret ederek, “1972’de TRT’de kameramanlık imtihanına girdim. TRT’ye girdikten sonra yavaş yavaş kameraman oldum ve birtakım şeyler değişmeye başladı. Zira fotoğraf eğitimi görmüştüm. Baktım ki kameramanlık da buna benziyor. Bir ahengi tutturmak lazım. Benim çektiğim kareler fark edilmeye başlandı. Kameramanlık bana, doğayı olağan bir insanın göremeyeceği kadar yakından inceleme, sevme ve fark etme fırsatı sağladı.” değerlendirmesinde bulundu.

Tarım programları için buğday tarlaları, meyve ağaçları ve bahçelerini çektiğini vurgulayan sanatçı, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Eserlerimde şimdiye kadar kimsenin yakalayamadığı ve fark etmediği bir açıyı yakaladım. Metin Erksan, ‘Dünyada bir tek ressam kameraman sen varsın’ sıkıntısı. Bu bana karşılıklı bir katkıda bulundu. Dünyayı kamera gözüyle görüyorum ve o gözle yaptığım için de hiç kimsenin fark etmediği bir açı yakalamış oldum. Anadolu’nun fotoğrafını çizmek benim için bir aşk. Fotoğraf yapmak, ressamın tuvalle savaşıdır. Zira karşında direnen bir şey var. Şayet fotoğrafın her şeyini yerli yerine oturtursan, insanları rahatlatan bir kompozisyon yapmış olursunuz.”

“Resim de mimari üzeredir, sağlam bir yere oturması lazım”

Sanatçı Gökçebağ, fotoğraflarında simetriye değer verdiğinin altını çizerek, “Resim de mimari üzeredir. Sağlam bir yere oturması lazım. Benim fotoğraflarımda simetri çok ustalıkla bir biçimde kendi içinde bozulmuştur. Onun için, resme bakan içinde bir rahatlama hissediyor. İstikrar insanı rahatlatıyor.” sözlerini kullandı.

Eserlerin kompozisyonunu öncelikle zihninde oluşturduğuna işaret eden Gökçebağ, şu bilgileri verdi:

“Benim pozisyon çok geniş. Çok değişik ve çeşitli mevzularım var. Üzüm bağları, zeytin ağaçları, çay bahçeleri, düz damlı meskenler var. Benim bulduğum en değerli şey de zirveden bakıştır. Trakya’da ayçiçeği tarlalarını helikopterden çektim. Helikopterden çekim çok tehlikelidir. Yani ufak bir şeyde, hakikat aşağıdasınız. İşte o ayçiçeklerine zirveden bakarken onu keşfettim. Doğal kameraman gözü o denli bir gözdür ki unutmaz. O manzara benim beynime nakşetti. Hala da kullanıyorum. Benim fotoğraflarımda hem modernist hem de çok güç bir perspektif var. O perspektifi de bilgisayar olmadan kendi beynimle oluşturarak yapıyorum. Ancak nasıl yaptığımı bilimsel izah edemem.”

Genç ressamlara da tavsiyelerde bulunan usta sanatçı, “Hep fotoğraf yapmak lazım fakat satmayı akıllarına bile getirmemeleri gerek. O denli bir fotoğraf yapayım ki hiç kimse yapmamış olsun diye düşünmeyin. O fotoğraf yapılmıştır. Dünyada milyonlarca insan var. Beğeni değişen bir şeydir. Kimsenin beğenmediğini yapmak lakin yeterli yapmak. Fotoğrafın unsurlarını uygun taşıyan, bütünlüğünü bozmayan fotoğraflar yapmak lazım. Kendi fotoğraflarınızı yapın. Yapılmayan odur. Gözünü yum ve fotoğraf yap. Bir sanat yapıtında bulunması gereken iki öge vardır; biri özgünlük, oburu de bütünlüktür.” diye konuştu.