Türk Kızılay Kan Alma Hizmetleri Genel Müdürü Kerman’dan “kan satışı” savlarına ait açıklama Açıklaması

Türk Kızılay Kan Alma Hizmetleri Genel Müdürü Saim Kerman, her gün 220 noktadaki faaliyetlerle 1200 hastaneye servis yapan, 2 bin 988 çalışanın vazife yaptığı Kızılayın masrafları için devletin bulduğu formülün Toplumsal Güvenlik Kurumu (SGK) üzerinden bir ödeme yapılması olduğunu belirterek, “Herhangi bir isim altında fark ödenmesi ya da bedelin vatandaştan istenmesi bir cürümdür.” dedi.

Kerman, AA muhabirine, Türk Kızılayın 1957’den bu yana Türkiye’de kan alma faaliyetlerini yürüten noktalardan biri olduğunu belirterek, “Bütün kan bileşenlerini Kızılay temin etmemektedir. Örneğin beyaz kan hücrelerinin alt kümelerinin tedavide kullanılması kelam konusu olduğunda Kızılay bu alanda bir faaliyet icra etmemektedir. O nedenle birtakım toplumsal medya mecralarında birtakım kan eserlerinin bulunmadığına dair sözlerin bir kısmı bu beyaz seriye aittir ve kurumuzun misyon alanında bulunmamaktadır.” tabirlerini kullandı.

Türk Kızılayın 18 bölgede faaliyetlerini sürdürdüğünü, 68 vilayette sabit noktada hizmet sağladıklarını aktaran Kernman, şunları kaydetti:

“Ekiplerimizle her gün yaklaşık 200-220 noktaya kadar ulaşabiliyoruz. Bu 220 noktada 830 civarında taşınabilir araç kullanıyoruz. Bunların aşağı üst 100’ü kan almada kullandığımız otobüs ve kamyonlardan oluşuyor. Birtakım noktalarda da güçlendirilmiş çelik konstrüksiyon yapılarda kan alma sürecini gerçekleştiriyoruz. 2 bin 988 çalışanımız bu operasyonlarda çalışıyor. Günlük 1200 hastaneye de servis yapıyoruz. Yılbaşından bu yana hizmete sunduğumuz eser sayısı 835 bin. Bu büyük meblağın ortaya çıkmasında sarfiyatlar kelam konusu. Bunların en başında gelen, çalışan emekçilerimizin alın teridir, emeğidir, bunun karşılığıdır. İkincisi kullandığımız gereçtir. Dörtlü set dediğimiz bugün yaklaşık 200 lira civarında bir maliyeti olan seti kullanıyoruz. Tıpkı vakitte devletimizin Sıhhat Bakanlığı aracılığıyla Kızılaya yüklemiş olduğu testleri gerçekleştiriyoruz. Bu standart testlerin dışında ayrıyeten tavsiye niteliğinde olan bir kararı Kızılay kendisine ödev olarak belirlemiş ve 2019 yılından beri nükleik amplifikasyon testleri dediğimiz gelişmiş bir test sistemi daha kurgulamış ve hayata geçirmiştir. Onu da çapraz tahlil gereci olarak kullanıyoruz. Münasebetiyle bir ünite kanın elde edilmesinde ortalama olarak yaklaşık 1025 lira civarında bir mali masraf kelam konusu.”

Kerman, 2007’den evvel toplumsal teminatı olmayan vatandaşların ilaç alımında ve hastane yatışlarında olduğu üzere bir hizmet bedeli ödemesini Türk Kızılayın da uyguladığını hatırlattı. Bu bedelin, bir ünite kanı elde etmek için kullanılan maliyet masrafı olduğunu, kanunen bu bedel üzerinde bir ölçünün alınamayacağını tabir eden Kerman, 2007’den sonra bu sistemin değiştiğini anımsattı.

2007’de sıhhat sisteminin birleştirilmesiyle vatandaşların Kızılay ile mali ilgisinin büsbütün kesildiğine işaret eden Kerman, bundan sonraki süreçte yalnızca Toplumsal Güvenlik Kurumunun, oluşan maliyetin bedelini kendi belirlediği sayı üzerinden hastanelere aktarmasının kelam konusu olduğunu vurguladı. Kerman, şunları kaydetti:

“Bu transferde kullandığımız şey nedir? Evet toplumsal medyada vakit zaman dolaşan o faturalardır. Bu faturalardaki sözler doğrudur. Bölge kan merkezlerimiz, sevk ettikleri eserin bedelini hastanelere fatura etmektedirler, özel ya da kamu hastanelerine. Devletimiz ise hastaneler tarafından kendilerine ulaştırılan, ister ameliyat esnasında kullanılan kan eserleri ister direkt lösemi üzere hastalıklarda kullanılan kan eserleri olsun, bunların bedellerini hastanelerin hesaplarına yatırmakta, hastaneler de o meblağları Kızılaya aktarmaktadırlar. Bunlardan bir kısmı maalesef hastanelerde dava konusu olacak kadar geç yatırılmaktadır. Zira biz bunlarla sonuçta çalışanların maaşlarını ödüyoruz. Kan torbası ithal ediyoruz. Bunlar ithal eserler. NAT testlerini, selülozik testleri, kan gruplama testlerini büyük oranda ithal ediyoruz. Bu bedeli ödeyebilmek için de bu çevrimi bir biçimde yapmamız lazım. Devletimizin bulduğu formül de budur. Yani Toplumsal Güvenlik Kurumu üzerinden bir ödeme yapılmasıdır.”

“Yasaklanmış bir hadiseden bahsediyoruz”

Kerman, 2013 yılında güncellenen Toplumsal Güvenlik Kurumu Sıhhat Uygulama Bildirimi’nde “kan bileşenlerinden asla ek fiyat alınamayacağı” ibaresinin yer aldığını söz ederek, şunları kaydetti:

“Vatandaşlarımızın, toplumsal medyada dolaşan faturaların üzerine ilaveten kendilerinden bir para talep ediliyorsa bunu derhal şikayet konusu yapmaları gerekir ki biz takipçisi olabilelim. Sıhhat Bakanlığımızı da elbette devreye alabilirler. Bize değil onlara da şikayetlerini iletebilirler. Münasebetiyle rastgele bir isim altında bir fark ödenmesi ya da Kızılayın gönderdiği bu faturaların bedellerinin vatandaştan istenmesi bir kabahattir. Zira burada ‘yapılmamalıdır’ demiyor, ‘yapılamaz’ diyor, yasaklanmış bir hadiseden bahsediyoruz.”

Bu bedelin ödenmesine dair tekliflerini de aktaran Kerman, “Kızılaya nakdi bağış yapan, tıpkı bağış yapan vatandaşlarımız var. Hala büyük bir teveccühle bu bağışları görmekteyiz. Bu tıpkı ya da nakdi bağışların bedelinden bu kan hizmeti karşılanabilir. Öteki ne olabilir? Kızılayın şu anda yürüttüğü ticari işletmelerin sayısının çoğaltılmasıyla bu sarfiyat karşılanabilir. Hakikaten İçecek A.Ş’nin, Çadır Dokuma A.Ş’nin, Sıhhat Bakım A.Ş’nin geçen yılki kar fazlası, tümüyle kan fiyatlarının sübvansiyonunda kullanılmıştır.” halinde konuştu.

Kızılay Kan Hizmetleri Genel Müdürlüğünün, geçen yılı 451 milyon lira ziyanla kapattığını vurgulayan Kerman, “Bunu direkt doğruya Kızılayın öz kaynaklarından finanse ederek kapatmıştır. Bir evvelki mali yılı 226 milyon, ondan evvelki mali yılı da 179 milyon lira ziyanla kapatmıştır. Yani yaklaşık 800 milyondan fazla bir bedeli Kızılay kendi öz kaynaklarından finanse etmiştir. Kızılaya burada haksızlık yapılmaktadır. Hiçbir formda ticari olarak kar elde edilen bir iş değildir.” diye konuştu.

Sosyal medya üzerinden yapılan kimi paylaşımlarla vatandaşların bağış yapmaktan kaçınmalarının hedeflenmiş olabileceğini lisana getiren Kerman, kelamlarını şöyle tamamladı:

“Geçtiğimiz haftalarda birtakım olumsuz haberler yapıldı. Lakin biz bunun tesirini görmedik. Yaptığımız tahlillere nazaran zelzeleye ve bu bölgeden günlük 50 ünite bağışı kaybetmemize karşın nisan ayının kalan 5 gününde 37 bin ünite daha kan alırsak geçen yılki rakamımızla eş hale geliyoruz. Ramazan Bayramı’ndan çabucak sonra yeni bir atılım başladı. İki günde 19 bin 800 ünite kan aldık. Bu manada milletimize çok müteşekkiriz.”