Tunus’taki Şeybe Barajı’nda suların çekilmesi kaplumbağaların doğal hayatını tehdit ediyor
Tunus’un kuzeydoğusundaki Nabul vilayetinde yer alan Şeybe Barajı sayesinde hayata tutunan su kaplumbağaları bölgedeki kuraklık nedeniyle doğal ömür alanlarını kaybetme tehlikesi yaşıyor.
Nabul vilayetindeki Şeybe Vadisi, kuraklıktan ötürü son devirde felaketi andıran bir tabloyla karşı karşıya.
Nabul Tarım Bölge Müdürlüğünün açıkladığı datalara nazaran, 1963’te inşa edilen Şeybe Barajı’nda su düzeyi son aylarda yüzde 0,1’e geriledi.
Bu oran, yaklaşık 3,8 milyon metreküp kapasiteli barajda 2 bin metreküp su ölçüsüne denk geliyor.
Bölgede bol suya alışkın kaplumbağalar, barajın geniş alanından geriye kalan küçük su birikintisine ulaşmak için gayret ederken yerde oluşan taban çamuru onlara mani oluyor.
Nabul’e bağlı Kurma kentinde yaşayan etraf aktivisti Yusuf el-Cerbi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Baraj suyundaki önemli azalma nedeniyle yetkililer gelecek yaz mevsimi için çiftçileri, bölgede meşhur olan domates ve biber üzere büyük ölçülerde sulama gerektiren zerzevatları ekmemeleri konusunda uyardı.” dedi.
Yaklaşan yaz mevsimi nedeniyle kuraklığın süreceğini öngören Cerbi, sonbahar yağışlarıyla barajın eski haline dönmesini umduğunu belirtti.
“Bölgedeki hayvanlar, su kıtlığına alışmış durumda”
Çevre bilimi ve biyoçeşitlilik idaresi araştırmacısı Abdulkadir el-Cebali, baraj sularının çekilmesinin kısa vadede bölgedeki biyoçeşitliliğin devamı için bir tehdit oluşturmadığı görüşünde.
Cebali, başta su kuşları ve su sürüngenleri olmak üzere bölgedeki canlıların yüzyıllardır yazları çok sıcak ve kurak geçen Kuzey Afrika iklimine ahenk sağladığını söyledi.
Yağış azlığının sık yaşandığına dikkati çeken Cebali, “Bölgemizde ortalama her 3 yılın 2’si az yağışla geçer. Bölgedeki hayvanlar, su kıtlığına alışmış durumda ve sıkıntı kaidelere ahenk sağlama konusunda fevkalade bir kapasiteye sahip.” dedi.
Cebali, canlıların su kıtlığına karşı aldığı tedbirlere ait şunları söyledi:
“Birçok hayvan çeşidi hayatta kalmak için her vakit sulak olan bölgelere göç ediyor ya da tatlı su kaplumbağaları üzere kimi cinsler yaz uykusuna geçmek üzere tedbirler alıyor.”
Tunuslu uzman, “Yaban hayatı için tehlike, kuraklığın peş peşe uzun yıllar sürmesi durumunda ortaya çıkar.” değerlendirmesinde bulundu.
Kaplumbağa vefatları dikkati çekiyor
Şeybe Barajı’nda çalışan personeller bölgede son devirde kaplumbağa vefatlarında artış görüldüğünü aktarıyor.
Barajdaki suların çekilmesinin kaplumbağalar için önemli bir tehdit olmadığını savunan Cebali ise, “Buradaki kaplumbağalar, yüzergezer canlılardır ve suların çekilmesi onların hayatını tehlikeye atmaz, lakin barajda yüzmek üzere günlük aktivitelerinin değerli bir kısmını kaybettirir.” dedi.
Bununla birlikte kuraklığın yol açabileceği tehditleri göz arkası etmeyen Cebali, şöyle konuştu:
“Tunus’ta iki çeşit tatlı su kaplumbağası olduğu biliniyor. Bunlardan birinin sayıları az ve sonlu coğrafik dağılımları nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Münasebetiyle bilhassa kuraklığın gelecek yıl devam etmesi, daha da uzaması ve su kütlelerinin tükenmesi durumunda bunların tehlike altında olması katılık kazanıyor.”
Tatlı su kaplumbağalarının hayat döngüsüne değinen Cebali, “Tatlı su kaplumbağaları yalnızca su kütlelerine değil, tıpkı vakitte yumurtlamak için kullandıkları yumuşak kumsallara, şiddetli hava periyotlarında onlara sığınak olan kalın bitki örtüsüne ve çamurlu alanlara sahip eksiksiz bir ekosisteme de muhtaçlık duyarlar.” dedi.
Cebali, arka arda gelen kuraklıkların bitki örtüsüne ziyan verip ıslak toprakları kurutarak kaplumbağaların mümkün barınma alanlarını tahrip ettiğini, bununla birlikte kaçak avlanma üzere faaliyetlerin de kaplumbağaların doğal hayatını tehdit altında bıraktığını belirtti.