Tunus devam eden kuraklık nedeniyle içme suyu krizine hamile

Tunus’ta son yıllarda tesirli olan ve bu yıl artarak devam eden kuraklık nedeniyle gelecek günlerde büyük bir su krizi yaşanmasından tasa ediliyor.

Son 70 yılın en kurak kışlarından birinin yaşandığı Tunus’ta, yetkililer geçen yıl eylül ayından bu yana halkı beklenen su krizine karşı uyarıyor.

Tarım Bakanlığı son olarak mart ayında, şebeke suyunun eylül ayına kadar yönetimli bir biçimde kullanılması için bir genelge yayımlandı.

Genelgede, su kullanımında süreksiz olarak kota uygulanacağı ve “kota sisteminin” 30 Eylül’e kadar süreceği söz edildi.

Araç yıkamanın, yeşil alanların sulanmasının ve sokakların şebeke suyuyla temizlenmesinin yasaklandığı belirtilen genelgede, bu yasakları ihlal edenler hakkında para cezası uygulanacağı vurgulandı.

Genelgenin akabinde kamuya ilişkin Tunus Su Dağıtım Şirketi (SONADE), abonelerine kuraklıkla uğraş kapsamında şebeke suyunda makul saatlerde kesintiye gidileceği bildirisini gönderdi.

“Tunus’ta su krizi yıllarca sürebilir”

Tunuslu uzmanlar, ülkede yaşanan kuraklığı ve yaşanması olası büyük su krizini AA muhabirine kıymetlendirdi.

İçme suyu elde etmek için tuzlu suyun arındırılması çalışmalarında yer alan Tunus Üniversitesi akademisyenlerinden Prof. Dr. Hamza el-Fil, Tunus’ta su krizinin yıllarca sürebileceğini belirtti.

Ülkedeki içme suyu kıtlığının 20 yılı aşkın müddettir devam ettiğine dikkati çeken Fil, “Normal kaidelerde kişi başına 500 metreküp su düşmesi gerekirken uzun yıllardır Tunus’ta bu oran 350 metreküpün altında. Son 7 yılda, bir yıl hariç, yağışların beklenenin altında kalması ülkedeki su krizinin devam etmesinin esas nedenleri ortasında.” dedi.

Barajlardaki doluluk oranının çok düşük düzeylerde kaldığına işaret eden Fil, şunları kaydetti:

“Barajlardaki doluluk oranı bu yıl yüzde 30’un altında kaldı. Son yağışlar barajlardaki doluluk oranını yükseltmeye yetmedi. Kuraklık krizine karşı çok geç alınan önlemler yetersiz kaldı. Yalnızca içme suyu ile ilgili alınan önlemlerin, su krizinin çözülmesine tesiri çok sonlu. Tarım Bakanlığının tarımda kullanılan suya ait aldığı kararlar da çiftçilerin bu duruma ahenk sağlamasına takviye olmalı. Birçok çiftçi devletten su satın alıyor, yetkililer çiftçileri daha az su tüketen tarım eserlerini ekmeye yönlendirmeli.”

“Su kayıp oranları çok yüksek”

Tunus’ta yaşanan su krizinin tek nedeninin kuraklık olmadığını vurgulayan Fil, “Su krizinin derinleşmesinde kuraklığın yanı sıra en kıymetli etken su kaynaklarının idaresindeki aksaklıklar. SONADE’nin bilgilerine nazaran, su kaybı oranları yüzde 33, tarımda bu oranlar yüzde 40’a kadar çıkıyor. Öncelikle bu su kaybının önlenmesi için gerekli önlemlerin alınması lazım. Şebeke suyu kayıplarının en değerli sebebi olan su sızıntılarını gidermek için uzman grupların süratli müdahalesi kaide. Ayrıyeten hükümetin rasyonel su siyasetleri üretmesi gerekiyor.” sözlerini kullandı.

Hükümetin su krizinin tahlili için acil hareket planı hazırlaması gerektiğine dikkat çeken Fil, şöyle konuştu:

“Tunus’ta, tarım tek başına su kaynaklarının yüzde 80’ini tüketiyor. Bu su kaynaklarını sömüren sistemin düzenlenmesi su krizinin tahliline büyük oranda katkı sağlayacaktır. Olağan kaidelerde bu yüzde 80’lik oranların yüzde 50’lere kadar çekilmesi gerekiyor. Ayrıyeten ülkedeki binlerce kilometrelik su şebekesindeki sızıntılardan ötürü yaşanan kayıpların en aza indirilebilmesi için çalışmalar yapılmalı.”

“Su, iktisadın motoru”

Tarım Bakanlığında su alanında çalışmış eski yetkililerinden Muhammed Salih Vilayid de ülkede yaşanan su kıtlığının yeni olmadığını 2020 yılından sonra yaşanan kuraklıkla bu krizin artarak devam ettiğini belirtti.

Tunus’ta bilhassa bu yıl kış aylarında pek yağış olmadığına işaret eden Vilayid, “Tunus’ta son yıllarda yalnızca 2019’da yağış ortalamaları çok yeterli düzeylerde gerçekleşti. Barajların doluluk oranları yüzde 64’e kadar yükselmişti. Şu an bu oranlar yüzde 30’un altında seyrediyor. Yaz aylarına çok az kaldı, nisan ve mayıs aylarında yağış olmazsa bizi sıkıntı bir yaz bekliyor.” diye konuştu.

Tunus’un yer altı ve yer üstü su rezervlerinin kullanımına yönelik bir sistem kurması gerektiğine vurgu yapan Vilayid, konuşmasını şu formda sürdürdü:

“Tunus’un su rezervlerinin yönetilmesi noktasında eksiklikleri var. Su rezervlerinin koruma edilmesi ve kullanılmasında klâsik yolların yanı sıra yeni prosedürler de kullanılmalı. Deniz suyunun arıtılıp içme suyu olarak kullanılması üzere sistemler de değerlendirilmeli. Birebir halde yağmur suyunun kıymetlendirilmesi için de yeni çalışmalar yapılmalı. Su krizinin tahliline yönelik çalışmalar çok kıymetli zira su iktisadın motorudur.”