TTK, Kıbrıs Türk halkının uğraşına ışık tutan 360 bin datayı dijital arşivine taşıdı

Türk Tarih Kurumu (TTK) Kıbrıs gayret tarihinde değerli yeri bulunan isimlerin ferdî arşivinde yer alan binlerce fotoğraf, manzara ve evraktan oluşan 360 bin civarında datanın dijital kopyasını kurum arşivine kazandırdı.

TTK, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) kuruluşuna giden süreçte verilen gayrete ilişkin tarihi doküman ve görselleri korumak ve geleceğe aktarmak için arşiv çalışması başlattı.

Bu kapsamda ortalarında Kıbrıs Türk Federe Devleti (KTFD) meclis başkanlığı ve başbakanlarından Osman Örek, Kıbrıs Türk halkının liderlerinden Necati Özkan, Türk Direnç Teşkilatı (TMT) saflarında direnişe katılmış, milletvekilliği, Kıbrıs Türk Cemaat Meclisi Başkanlığı, KKTC Turizm ve Kültür Bakanlığı misyonlarında bulunmuş İsmail Bozkurt ile 1949-1957 yılları ortasında Kıbrıs Türk Kurumları Federasyonu başkanlığı yapmış olan Faiz Kaymak üzere isimlere ilişkin on binlerce tarihi doküman için ilgili şahıslar ya da temsilcileriyle irtibata geçildi.

İmzalanan protokoller kapsamında bu şahısların şahsî arşivlerinde bulunan binlerce fotoğraf, doküman, doküman, manzara ve gazete nushası taranarak dijital arşive aktarıldı. Evrakların yepyenileri ise arşiv sahiplerinin temsilcilerine teslim edildi.

Kıbrıs Barış Harekatı’na ilişkin 129 GB’lık imaj arşive eklendi

KKTC ve Türkiye’de yürütülen çalışmalarla, Örek’in arşivinden 1950-2000 ortasını kapsayan Kıbrıs Türk halkının çabasına ilişkin 16 bin 450 evrak imgesi alındı.

Örek’in televizyon konuşmalarıyla Kıbrıs Barış Harekatı’na ilişkin imgelerden oluşan 129 GB’lık 36 CD de arşive kazandırıldı.

Ayrıca Örek’in şahsî arşivinde bulunan imaj ve ses kasetleri ile mikrofilmler de arşiv çalışmalarında kullanılmak üzere Türkiye’ye getirildi.

Necati Ahmet Özkan tarafından TTK’ye bağışlanan gazete arşivinin dijital çekimleri yapıldı. Çeşitli gazetelere ilişkin 3 bin 212 manzara kaydedildi.

KKTC’de mukim Prof. Dr. Mehmet Hacı Şevki tarafından TTK kütüphane ve arşivine 702 kitap ve müddetli yayın ile 2 koli arşiv gereci Doç. Dr. Mehmet Balyemez aracılığıyla bağışlandı.

İsmail Bozkurt’un şahsî arşivinde bulunan Kıbrıs ulusal gayretine ilişkin 7 bin 96 sayfa evrak ile Faiz Kaymak’a ilişkin 2 bin 312 evraktan oluşan ferdî arşivin dijital kopyaları da TTK arşivine kazandırıldı.

Arşive katılan dokümanlar, kurumun kütüphanesinde kullanıcıların erişimine açıldı.

“Tarih yok olduğu vakit millet de yok olur”

TTK Lideri Prof. Dr. Birol Çetin, AA muhabirine, iki yılı aşkın müddette Kıbrıs’la ilgili özel çalışma yürüttüklerini söyledi.

Şu ana kadar 360 bin civarında dijital bilgi topladıklarını belirten Çetin, “Tarih yok olduğu vakit o millet de yok olur. Tarih çok kıymetli. Bilhassa Kıbrıs’ta çalışma yapmamızın sebebi Kıbrıs’ta da önemli bir uğraş birikimimiz var. Bunun unutulmasını istemiyoruz.” dedi.

Arşive kazandırılanlardan örnek veren Çetin, Örek’in arşivinde memleketler arası platformlarda yapılan müzakerelerin kayıtları ile görüntüleri, müzakereler sırasında yayımlanan makalelerin yanı sıra gazete yazıları bulunduğunu anlattı.

“Tarihi kaynakları garanti altına alıyoruz”

Satın alma yoluyla da birtakım dataları arşive kattıklarını ve evrakların tasnifinin akabinde dijital ortama taşındığını tabir eden Çetin, “Arşiv tekrar sahibinde kalıyor. Biz dijital kopyasını alıyoruz. Sonra bunların bir nüshasını da yeniden Kıbrıs’taki arşiv müdürlüğüne veriyoruz. Münasebetiyle hem bu tarihi malzemeleri, kaynakları teminat altına almış oluyoruz hem de arşivin sahibine de yararımız dokunuyor.” biçiminde konuştu.

Kıbrıs’la ilgili özel bir husus ya da TMT’nin gayreti, Kıbrıs’ta yaptıkları faaliyetlere ait bilgi arandığında Türk Tarih Kurumunda bulunabileceğini lisana getiren Çetin, bağımsızlık noktasında yapılan çalışmaların kıymetini vurguladı.

Prof. Çetin, kelamlı tarih kapsamında da Kıbrıs’ın uğraş tarihinde değerli yeri bulunan mücahitlerin hayat öykülerini kayıt altına aldıkları “Mücahit ve Mücahidelerin Anlatımıyla Kıbrıs Türk Ulusal Mücadelesi” isimli röportaj serisi hazırladıklarını, alandaki uğraşın içinde yer almış 70 bireyle yapacakları çalışmayı bir yıl içinde tamamlamayı hedeflediklerini kelamlarına ekledi.