Toprak Kökenli Patojenler AR-GE Merkezi açıldı
İklim değişikliği kapsamında tüm dünyanın odaklandığı bitkisel üretimi önemli bir formda tehdit eden bitki kök ve kök boğazı hastalıkları konusunda AR-GE çalışmaları yapacak milletlerarası standartlardaki Toprak Kökenli Patojenler AR-GE Merkezi, TAGEM bünyesinde hayata geçirildi.
Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, Toprak Kökenli Patojenler AR-GE Merkezi açılışında, ülkelerin geleceklerinin kalıcı olmalarını sağlayacak olan ögenin AR-GE olduğunu söyledi.
Bu çerçevede yürütülen çalışmalar sonucunda ülkenin her alanında olduğu üzere tarım alanında da besinle ilgili AR-GE faaliyetlerinin hayati ehemmiyet taşıdığını belirten Kirişci, TAGEM’in tüm üniteleriyle Türkiye’nin en beğenilen kurumu olduğunu belirtti.
Kirişci, bu manada merkezi ve TAGEM’in faaliyetlerini önemsediğini vurgulayarak, şöyle devam etti:
“Halihazırda bu çeşit testlere tabi tutulabilecek çeşitlerimizle ilgili merkez sayımız bununla birlikte 6 olacak. Bu merkezin özelliği daha var. Tohumculuk bölümünde süratle ilerleyen bir ülkeyiz. Kendi gereksinimlerimizi. Yerli olarak karşılayabilme ithalat ihracat istikrarı bakımından yüzde 94-95’lere geldik. 100’e yakın ülkeye ihracat yapıyoruz. Bu gücümüz her geçen gün daha da artıyor. Hasebiyle AR-GE değerli. 2002’de kişi başı 4 dekar olan arazi varlığımız 2,8 dekara geriledi. Nüfus projeksiyonumuza nazaran gelecek 30 yılda bunun 1,7 dekarlara düşeceği kestirim ediliyor. Elimizde toprak kıstı anlaşılıyor. Üretim için değerli olan girdimiz su konusunda da su yoksulu ülkeler kategorisine geçeceğimiz de belirli. Bir taraftan da yüzde 75’lere varan zararlılar ve hastalıklarla ilgili kayıplarımız var. Bunlar minimize edilsin dileği içindeyiz. Bunu da dikkate alırsak bu merkez hakikaten kıymetli. Tohumculukta daha savlı olmak için testlerin yapılmasına imkan sağlayacak merkez bu manada kıymetli.”
“Sahip olduğumuz varlıkların bir saniyesini bile boşa harcamayacağız”
Kirişci, Bakanlık olarak bazen kendi yaptıkları işleri çok önemsemediklerini, bunların kendileri için sıradanlaştığını ve buna çok üzüldüğünü lisana getirdi.
Pandemi, Rusya-Ukrayna Savaşı ve akabinde 6 Şubat zelzelelerinin tarımın ve besinin ikamesinin mümkün olmadığını kendilerine gösterdiğini vurgulayan Kirişci, teknoloji ve maddi gücün ortada satın alınabilecek eser olmayınca bir mana tabir etmediğini anlattı.
Bakan Kirişci, akademik ve iş dünyası ortasında daha sıkı bir işbirliğinin gerekliliğine işaret ederek, “Üniversitelerde birebir alanda çalışanların bile kendilerine özel merkezler kurma uğraşı içinde olduğunu görüyorum. Bunların yanlışsız olmadığını ve bu cins harcamaların israf formunda kıymetlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum.” diye konuştu.
OGM’ye yeni satın aldıkları toplamda 20 milyon dolar bedelindeki uçağın tarım uygulamaları için ehemmiyetine işaret eden Kirişci, sahip oldukları varlıkların bir saniyesini bile boşa harcamayacaklarının altını çizdi.
Kirişci, bu noktada da işbirliğinin kıymetine işaret ederek, bu manada Türkiye’de bir atıl kapasite olduğunu ve bunun geliştirilmesi gerektiğini söyledi.
Bazı üniversitelin araştırma imkanlarının son derece kısıtlı olduğunu aktaran Kirişci, geleceğin meslektaşları olacak bireylerle deneyimlerin paylaşılması gerektiğini söz etti.
Çalışanlara özlük hakları müjdesi
Kirişci, bu bakanlıkta çalışmanın herkes için bir ayrıcalık olduğunu lisana getirerek, şunları kaydetti:
“Tek başımıza hiçbirimizin bir değeri yoktur. Bu çerçevede gazi meclisimiz seçime gidilen periyotta tarım ve ormanda ihtilal niteliğinde kıymetlendirilmesi gereken kıymetli düzenlemelere imzattık. Bu hepimizin ortak çalışma ve gayretinin eseri oldu. Önümüzdeki devirde inşallah bütün meslektaşlarımızın bakanlık çalışanlarımızın, özlük hakları konusunda da kendi çalışanımızın haklarının korunması ve geliştirilmesiyle ilgili çalışmamız olacak. İnşallah seçimden sonra bunları seçimden gündeme getirip yasalaşmasını sağlarız. TAGEM’in AR-GE kapasitesi ve araştırmacılara sunduğu imkanlar öteki üniversitelerde yoktur. Bu manada aidiyet hissini geliştirmek için el birliğiyle çalışacağız.”
Merkezin özellikleri
Uluslararası standartlarda Toprak Kökenli Patojenler Ar-Ge Merkezi TAGEM bünyesinde faaliyet gösterecek. Merkez, bilhassa iklim değişikliği kapsamında tüm dünyanın odaklandığı bitkisel üretimi önemli bir formda tehdit eden bitki kök ve kök boğazı hastalıkları konusunda AR-GE çalışmaları yapacak.
Toprak Kökenli Patojenler, bitkilerde kök ve kök boğazı çürüklüğü, solgunluk, sararma, cüceleşme üzere ziyanlar oluşturan, fungus, bakteri, virüs ve nematodlar olarak tanımlanıyor. Bu patojenler bitkilerde yüzde 50-75 ortasında randıman kaybına sebep oluyor.
Türkiye’de iklim değişikliğiyle birlikte buğday, mısır, kavun, şekerpancarı, nohut, yer fıstığı, çeltik, fasulye, ayçiçeği meyve ve zerzevat üzere eserlerin birçoklarında bu hastalıklarda artış gözlenmekte ve randıman kayıpları yaşanıyor.
Bitki sıhhati çalışmalarında bu bahiste 27 proje yürütülüyor.
Bu merkez sayesinde Türkiye’nin patojen haritası çıkarılacak ve patojen gen bankası kurulacak. Türkiye’de ıslah edilen çeşit ve çizgilerin hastalıklara dayanıklılık testlemeleri artık bu merkezde yapılacak. Merkezin vereceği Milletlerarası Bitki Sıhhati Sertifikası ile tohumculuk bölümü dış pazarlarda rekabet gücünün daha da artırılması için büyük bir fırsat sağlanmış olacak.