TBMM Dışişleri Komitesinde, İsveç’in NATO’ya üyelik talebi tartışıldı

Dışişleri Bakan Yardımcısı Burak Akçapar, İsveç’in NATO’ya iştirakine ait, “İsveç’in üçlü mutabakat kapsamında taahhütlerini yerine getirecek birtakım somut adımlar attığını görüyoruz, takip ediyoruz fakat daha fazla adımlar atması gerektiğini düşünüyoruz.” dedi.

TBMM Dışişleri Komitesinin son toplantısında, Kuzey Atlantik Antlaşmasına (NATO) Finlandiya Cumhuriyeti’nin İştirakine Ait Protokolün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi kabul edildi.

AA muhabirinin kuruldaki görüşmelere ait aldığı bilgiye nazaran, muhalefet milletvekilleri, “İsveç’in NATO’ya iştirak protokolünün neden gündeme gelmediği” tarafında niyetlerini lisana getirdi.

İYİ Parti Aydın Milletvekili Aydın Adnan Sezgin, “İsveç’in NATO’ya iştirak protokolü gündeme gelmiyorsa bunun nedenleri ne? İsveç, somut olarak hangi adımları hayata geçirmedi?” diye sordu.

CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, Finlandiya’nın yanı sıra İsveç’in NATO’ya iştirak protokolüne ait teklifin de gündeme gelmesi gerektiğini söyleyerek, “İsveç kaldı da Finlandiya’yı ele almamızı gerektiren ne oldu?” sorusunu yöneltti.

CHP İstanbul Milletvekili Ünal Çeviköz, CHP olarak Finlandiya’nın NATO üyeliğini desteklediklerini bildirdi. İsveç ile yaşanan sürecin de en kısa vakitte problemler aşılarak olumlu biçimde tamamlanmasını arzuladıklarını belirten Çeviköz, “İsveç’in de ‘güvenliğin bölünmezliği’ prensibine de uygun formda, NATO’nun kuzey kanadındaki güvenliği pekiştirecek biçimde üyeliğinin gündemimize gelerek onaylanmasını diliyoruz.” dedi.

HDP Adana Milletvekili Tulay Hatımoğulları Oruç, Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya alınması için kimi iadelerin münasebet olarak sunulduğunu söyleyerek, “NATO sorunu farklı tartışılması gereken bir sorun. NATO değerlendirmeniz, bu iadelere indirgenecek kadar mı? Kaç kişilik listenin iadesi talep edildi?” sözlerini kullandı.

“Ülkemizin birçok değişkene nazaran karar alması normal”

AK Parti Balıkesir Milletvekili Mustafa Canbey, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bilhassa son devirde memleketler arası alanda attığı adımların, sadece Türkiye’den değil dünyanın her tarafından takdirle izlendiğini söyledi.

Türkiye’nin, Rusya-Ukrayna Savaşı sürecinde inisiyatif alabilen ve bu bahiste tahlil üreten tek ülke olduğunu lisana getiren Canbey, “Türkiye, kıymetli bir bölgede yer alıyor, kendi süreçlerini yönetirken dinamik bir biçimde yönetmesi gerekiyor ve duruma nazaran de karar alması gerekiyor. Bu türlü baktığımızda ülkemizin birçok değişkenle karar alması, süreçleri dinamik yönetmesi ve duruma nazaran karar alması muhalefet vekillerimizin söylediği üzere bedellendirilemez. Bu, son derece olağan.” diye konuştu.

“Türkiye’nin terörle çaba noktasında haklı beklentileri var”

TBMM Dışişleri Komitesi Başkanvekili ve AK Parti İstanbul Milletvekili Ahmet Berat Çonkar, 70 yılı aşkın bir müddettir NATO üyesi olan Türkiye’nin, bu açıdan özel bir pozisyonu bulunduğuna işaret etti.

Türkiye’nin vakit zaman NATO içinde karşı karşıya kaldığı bahislerin olabildiğine değinen Çonkar, “Terörle uğraşımız konusunda belirli başlı NATO ülkelerinin Türkiye’nin beklentilerini gereğince karşılamayan konumlar içinde oldukları hala de bu durumlarını devam ettirdikleri kelam konusu, bu hakikati hepimiz biliyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye’nin terörle çaba noktasındaki haklı beklentilerini memleketler arası arenada her fırsatta ortaya koyduklarını anlatan Çonkar, “Bu süreç de birebir biçimde gelecek periyotta de devam edecek. Yani bu, İsveç’in yahut Finlandiya’nın NATO’ya üye olup olmamasıyla da bitecek bir süreç değil. Bence hadiseye bu anlayışla ve bu şuurla yaklaşmak lazım. Ben bu işin çok fazla siyasi polemiğe dönüşmeden, Türkiye’nin beklentilerinin karşılandığı aşikâr bir düzeyde kabullenilerek, bu kapsamda Finlandiya açısından ayrılarak getirilmesini Türkiye’nin büyük bir başarısı olduğunu düşünüyorum.” sözlerini kullandı.

“Türkiye, NATO içinde bir noter masası değil”

MHP Kayseri Milletvekili İsmail Özdemir, “NATO’ya verdiğimiz ve sağladığımız güvenlik katkısının eş kıymetini NATO, Türkiye’ye tıpkı saygınlıkla göstermiyor. Çünkü bugün bakıyorsunuz, ulusal güvenliğimize yönelik tehdit oluşturan terör örgütlerinin neredeyse tamamını NATO üyesi ülkelerin desteklediğini görüyoruz.” dedi.

Finlandiya’nın, terörle gayrete ait taahhütleri yerine getirmesinin kıymetli olduğunu vurgulayan Özdemir, “İsveç, terörle çabayla alakalı değerli bir adım attı, bir yasa tasarısını geçirdi lakin sonucu gelmedi. Finlandiya’nın NATO’ya üye alınıp İsveç’i bu kaideleri karşılamadığı için şimdilik beklemeye tabi tutmamız sadece bizim açımızdan değil Avrupa’nın ve dünyanın barış ve istikrarı açısından da kıymetli bir milat olarak değerlendirilmeli. ‘Birimiz hepimiz, hepimiz birimiz için.’ anlayışı yansıtılmak isteniyorsa ve istek edilen Avrupa’nın yahut dünyanın barışıysa yapılması gereken, herkesin karşılıklı güvenlik anlayışına hürmet duyulması.” görüşünü tabir etti.

MHP Erzurum Milletvekili Kamil Aydın, Finlandiya’nın NATO üyeliğini desteklediklerini belirterek, “İsveç de haddini bilir, sahiden taleplerimizi yerine getirirse hayhay.” dedi.

AK Parti İstanbul Milletvekili Zafer Sırakaya, memleketler arası mevzularda dinamik bir sürecin varlığına dikkati çekerek, daima düşmanlıklar olmadığı üzere daima dostlukların da olamayacağını, daha çok ülkelerin çıkarlarının ön planda bulunduğu bir sürecin işlediğini söyledi.

“Türkiye’nin, NATO içerisinde bir noter masası olmadığının” altını çizen Sırakaya, “Türkiye kazanımlarını, çıkarlarını koruyan bir ülke ve gelecek süreçte de bu duruşunu sergilemeye devam edecek.” tabirini kullandı.

“Umarım İsveç’e kapıyı kapadığımız manasına gelmiyordur”

Dışişleri Bakan Yardımcısı Burak Akçapar, göç siyaseti nedeniyle İsveç’te terör iltisaklı kümelerin, Finlandiya’ya kıyasla daha geniş biçimde yayılma ve örgütlenme imkanını bulduğunu söyledi. Akçapar, “Üçlü mutabakat sonrasındaki davranışlara baktığımızda, örneğin PKK/PYD/YPG etraflarının şovları devam ediyor fakat Finlandiya’da İsveç’e kıyasla provokatif hareket sayısı hudutlu kalıyor. Bu kapsamda daha aktif tedbir aldıklarını görüyoruz.” bilgisini verdi.

Helsinki’de 6 Aralık 2022’de gerçekleştirilen şovda, terör örgütü PKK yandaşlarının taşıdıkları sembollere Fin polisinin el koyduğunu anımsatan Akçapar, terör örgütü PKK yanlısı kümenin Türkiye’nin Helsinki Büyükelçiliği önünde 26 Şubat 2023’te düzenlediği şovda de 3 göstericinin gözaltına alındığını aktardı. Akçapar, Fin makamlarının, terörle uğraşta aşikâr bir davranış sergilediğine dikkati çekti.

“Umarım bizim bugün söylediğimiz hiçbir şey İsveç’e kapıyı kapadığımız manasına gelmiyordur.” diyen Akçapar, üçlü mutabakattan sonra İsveç’in de terörle gayrette “belirli bir hareket, muhakkak bir kararlılık sergilemeye başladığına” dikkati çekti.

İsveç hükümetinin PYD/YPG’nin PKK’yla temasına dikkati çeken açıklamalarını ve terörün finansmanı konusundaki açıklamalarını önemsediklerini vurgulayan Akçapar, şunları kaydetti:

“Örgütlenme özgürlüğünün teröre takviye veren örgütlerle bağlı olması halinde sınırlanabileceğini karar altına alan ve böylece İsveç’te halihazırda hata kapsamında bulunmayan terör örgütüne iştirak konusunun hata kapsamına alınmasına dair bir anayasa değişikliği gerçekleştirildi lakin bu anayasa değişikliği 1 Ocak 2023’te yürürlüğe girmesine karşın bu defa terör kabahatlerinin kanununa yansıtılması değer taşıyır. Bunun uygulanabilir olması açısından İsveç bu türlü bir süreçte. İsveç makamları değişikliğin 1 Haziran’da İsveç Parlamentosunda onaylanarak yürürlüğe girmesini hedeflediklerini bildiriyor. Biz, İsveç’in üçlü mutabakat kapsamında taahhütlerini yerine getirecek kimi somut adımlar attığını görüyoruz, takip ediyoruz lakin daha fazla adımlar atması gerektiğini düşünüyoruz. Bilhassa 1 Haziran’da bu yasanın yürürlüğe girmesi sonrasında bu taahhütlerini daha aktif formda yerine getirebileceklerini ümit ediyoruz ve onlardan da bu türlü sinyaller alıyoruz lakin ortada atabilecekleri idari bazlı adımlar olduğunu da dikkatlerine getiriyoruz ve bu türlü bir beklentimiz de var.”