TBMM Çocuk İstismarının Araştırılması Komitesi raporunu tamamladı

TBMM Çocuk İstismarının Araştırılması Kurulunun hazırladığı taslak raporda, vakıf ya da dernek bünyesinde barınma hizmeti alan çocuklara sunulan hizmetlere ait, kontrol sistemlerinin güçlendirilmesi ve kontrol raporlarının kamuoyuyla açık biçimde paylaşılması istendi.

“6 yaşındaki bir kız çocuğunun ‘evlilik’ ismi altında cinsel istismara maruz bırakılması olayının araştırılarak benzeri olayların yaşanmaması ve her türlü çocuk istismarının önlenmesi için alınması gereken önlemlerin belirlenmesi” gayesiyle kurulan Meclis Araştırma Kurulu raporunu tamamladı.

Taslak raporda, 6 yaşında “evlilik” ismi altında cinsel istismara uğrayan 23 yaşındaki H.K.G. ile ilgili erken yaşta evlilik, istismarla çaba ve psiko-sosyal dayanak düzenekleri kapsamında yürütülen isimli ve idari süreçlere ait bilgilere de yer verildi.

Yaşanan sürecin akabinde 8 Aralık 2020’den itibaren İstanbul dışındaki bir bayan konukevine yerleştirilen H.K.G’nin, travma mağduru olması göz önünde bulundurularak ruhsal yeterlilik halinin güçlendirilmesine yönelik pek çok sefer kendisiyle mesleksel görüşme gerçekleştirildiği belirtilen raporda, ruhsal dayanak verilen H.K.G’nin, bayan konukevi hizmeti almaya başladıktan sonra ruhsal olarak rahatladığını ve kendisini yeterli hissettiğini tabir ettiği vurgulandı.

H.K.G’nin, kelam konusu dayanaklarla his ve davranışlarının süreç içerisinde olumlu istikamette geliştiği ve fonksiyonelliğinin arttığının gözlemlendiği, ruhsal güzellik durumunun güçlendirilmesine yönelik psikiyatri tedavi programına devam edildiği aktarılan raporda şunlar kaydedildi:

“H.K.G’nin kuruluş psikoloğu tarafından ruhsal olarak desteklendiği, kuruluş sıhhat servisi tarafından kişinin ve beraberindeki çocuğun sıhhatine ait takipler yapıldığı ve H.K.G. ile çocuğunun gerekli hallerde sıhhat kuruluşlarına yönlendirildiği; H.K.G’nin kendisini ekonomik olarak destekleyecek sistemlerden mahrum olması ve hiçbir gelirinin bulunmaması dikkate alınarak harçlık düzenlemesi yapıldığı, aşçılık sertifikası almaya hak kazandığı, ??????kuruluşta kaldığı süreçte H.K.G’nin okuma yazma kursuna yönlendirildiği, kendisinin ilkokul diplomasını açıköğretim üzerinden almasının sağlandığı, ilkokul eğitimini tamamlayan H.K.G’nin ortaokul eğitimine başladığı, ortaokul eğitimi sona erdikten sonra kendisinin açık öğretim lise kaydı gerçekleştirildiği, devam eden eğitim sürecinde bir etüt programı oluşturulduğu, H.K.G’ye dersler açısından dayanak verilmeye devam edildiği belirtilmiştir.”

Raporda H.K.G’nin çocuğunun bebeklik ve çocukluk devrine ilişkin aşılarının tamamlandığı, eğitim sürecinin desteklendiği, anaokulu ve ilköğretim eğitiminin sağlandığı söz edildi.

Çocuğuyla bayan konukevinden barınma hizmeti almaya devam eden H.K.G’nin, bağımsız yaşama geçmesi için güçlenmesine yönelik çalışmalar, harçlık, giysi ve sıhhat yardımı takviyelerinin de devam ettiği bildirildi.

Çocuk ihmal ve istismarının önlenmesine yönelik tespit ve öneriler

Raporda, “Çocuk ihmal ve istismarının önlenmesine yönelik tespit ve öneriler” kısmındaki 8 ana başlık altında 246 unsurluk tekliflere de yer verildi.

Erken yaşta evlilikler dahil her türlü ihmal ve istismarın kabul edilemez olduğuna dair toplumun tüm kısımlarında farkındalık ve sorumluluk şuuru oluşturulması gerektiği anlatılan raporda, farkındalığı artırmak için kamu spotu, eğitim, seminer, tiyatro, stant üzere topluma yönelik eğitimsel, sanatsal ve kültürel aktifliklerin teşvik edilmesi istendi.

“Zorunlu eğitim çağında olan öğrencilerin okul devamsızlığının önlenmesine yönelik önlemler arttırılmalı ve bunların nedenleri hakkında araştırmalar yaygınlaştırılmalı.” sözü yer alan raporda, okul terkinin önlenebilmesine yönelik önlemlerin alınması, İlköğretim ve Eğitim Kanunu mucibince öğrencinin okula devamından sorumlu veli, vasi, muhtar, mülki idari amir, müfettiş ve eğitim yöneticilerine yönelik bilgilendirme çalışmalarının yaygınlaştırılması önerildi.

Okul öncesinden başlamak üzere her bir çocuğa “hayır deme becerisi”, “güvenli mesafe”, “mahremiyet”, “güvenli ilişkiler”, “iyi dokunuş-kötü dokunuş” eksenli eğitimlerin verilmesi ve bu eğitimlerin yaygınlaştırılması gerektiği vurgulanan raporda, “İhmal ve istismarın önlenmesi ve inançlı eğitim ortamlarının oluşturulması hedefiyle pansiyonlu okullar başta olmak üzere tüm okullardaki öğretmen, öğrenci, belletici, yardımcı işçiye yönelik psiko-eğitim programları ve uygulamaları yaygınlaştırılmalı, eğitimlerin aktiflikleri artırılmalı.” tabiri kullanıldı.

“Çocuk işçiliğini incelemeyi amaçlayan programlı teftişler yürütülmeli”

Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünün kurumsal kapasitesinin güçlendirilerek bütçesinin arttırılması istenen raporda, korunma gereksinimi olan yahut suça sürüklenen çocuklar hakkında mahkeme kararı alınıncaya ya da uygun hizmet modeli belirlenene kadar çocuğun üstün faydası gözetilerek orta hizmet modellerinin oluşturulması istendi.

Çocuk personelliği sebebiyle eğitime devam edemeyen ya da risk kümesindeki çocukların tespitine yönelik ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapılarak “Çocuklar İnançta Ekipleri”nin yaygınlaştırılması gerektiğinin altı çizilen raporda, “Çalışan çocukları muhafazaya yönelik olarak iş yeri kontrollerinde kapsam dışı kalan iş ve iş yerleri için gerekli kontrol düzenekleri oluşturmak üzere yasal düzenlemeler yapılmalı ve çocuk işçiliğini incelemeyi amaçlayan programlı teftişler yürütülmeli.” tabirlerine yer verildi.

Çocukların sıhhat hizmetlerinden faydalanmasının engellenmesinin çocukların sıhhat ihmali olduğu belirtilen raporda, bu durumun ölümcül sonuçlarının olabileceği kaydedildi. Raporda, “Bu nedenle aşı reddi, sıhhat izlemi reddi, tarama testlerinin yapılmasına mani olma üzere durumlarla gayret edebilmek için yasal altyapı güçlendirilmeli ve sıhhat çalışanlarının bu durumlarda hadiseleri nasıl yönetim edebileceğine dair kapasiteleri artırılmalı.” önerisi yer aldı.

Hakim ve savcı adayına zarurî eğitim önerisi

Çocuk Müdafaa Kanunu kapsamında, önlem kararlarının alınması sürecinde, uzmanlaşmanın sağlanması hedefiyle önlem mahkemelerinin kurulması istenen raporda, ülke genelinde çocuk mahkemelerinin artırılması, adliyelerde mağdur çocuk ile failin karşılaşmaması için önlemlerin güçlendirilmesi önerisi aktarıldı.

Hakim ve savcı adaylarına yönelik tekliflere de yer verilen raporda, “Hakim ve savcı adayları, isimli takviye çalışanı, kontrollü özgürlük çalışanı, ceza ve tevkifevleri çalışanı ile infaz ve muhafaza memurlarına yönelik çocuk ihmal ve istismarı ile erken yaşta evliliklerin önlenmesine ait zarurî mesleksel eğitimler muhakkak dönemlerle düzenlenmeli.” tabiri kullanıldı.

Şehirlerde mahalle, sokak, cadde, park ve açık spor alanları üzere yerlerin ışıklandırma ve güvenliğinin belediyeler tarafından sağlanması gerektiğine işaret edilen raporda, oyun parkı, kreş-gündüz bakım meskeni hizmeti, çocukların aileleriyle birlikte geçirebilecekleri inançlı alanlar ve çocukların gelişim alanlarının desteklendiği fiyatsız danışmanlık faaliyetleri, bilim sanat konutu, kitap konutu üzere uygulamaların yaygınlaştırılması istendi.

Raporda, belediyeler tarafından risk altındaki çocukların tespiti ve bu riskin azaltılmasına yönelik danışmanlık, muhafaza, bakım ve barınma hizmetlerinin yaygınlaştırılmasının sağlanması gerektiğinin altı çizilerek, bilhassa nüfusu 100 bin ve üzeri olan belediyelerin bayan ve çocuk konukevi açması talep edildi.

Çocuğunun özel fotoğrafını toplumsal medyada paylaşmak hak ihlali

Raporda, farklı nedenlerle yalnız kalmış annenin ya da babanın çocuğun sorumluluğunu tek başına üstlendiği aile tipi olan tek ebeveynli ailelere yönelik, dayanak sistemlerinin güçlendirilmesi önerildi. Ailelerin çocuklarının özel fotoğraflarını toplumsal medya hesaplarında paylaşmasının çocuk hakkı ihlali olduğu vurgulanan raporda, buna ait bilgilendirme çalışmalarının yaygınlaştırılması gerektiği belirtildi.

Raporda, çocuk ihmal ve istismarı ile erken yaşta evliliklerin önlenmesine ait toplumun geniş bir kesitini temsil eden barolar, meslek birlikleri, sendikalar, vakıf ve dernekler üzere çeşitli sivil toplum kuruluşlarının paydaşlarla çalışmalara faal iştiraklerinin kıymetli olduğu vurgulandı.

Bu kapsamda sivil toplum kuruluşları ve meslek birliklerinin çocuk ihmal ve istismarı ile erken yaşta evliliklerin önlenmesine ait toplumu bilgilendirme çalışmalarının yaygınlaştırılması istenen raporda, “Sendikalar, üyelerine yönelik çocuk hakkı, ihmal ve istismar ile erken yaşta evliliklerin önlenmesine ait eğitimlerini yaygınlaştırmalı. Vakıf ya da dernek bünyesinde bilhassa barınma hizmeti alan çocuklara sunulan hizmetlere ait kontrol düzenekleri güçlendirilmeli; kontrol raporları kamuoyuna açık halde paylaşılmalı.” teklifleri yer aldı.

Raporda, çocuk ihmal ve istismarı ile erken yaşta evliliklerin önlenmesinde mevcut siyaset ve çalışmaların hesap verilebilir sistem içerisinde izlenmesi, kıymetlendirilmesi ve raporlanmasının hizmetin niteliğini arttıran temel ögeler ortasında yer aldığı aktarılarak, “TBMM bünyesinde daimi bir ‘Çocuk Hakları Komisyonu’ kurulmalı. Okul devamsızlığı ve okul terkinin önlenmesi ile örgün eğı·tı·m dışında kalan çocuklara yönelik siyaset tekliflerini içeren raporlar tekrar hazırlanmalı. Okul terki riski taşıyan çocukların tespitine yönelik erken ikaz sistemi kurulmalı.” tabirleri kullanıldı.