Suudi Arabistan ve Umman heyetinin Sana ziyareti “Yemen’de barış” umutlarını gündeme getirdi

Suudi Arabistan ve Umman heyetinin “Yemen’de ateşkes muahedesini yenileme ve kalıcı siyasi tahlile ulaşma” hazırlıkları kapsamında İran dayanaklı Husilerin denetimindeki başşehir Sana’ya gerçekleştirdiği ziyaretin, ülkede yıllardır devam eden iç savaşın seyrini değiştirebileceği öngörülüyor.

Bir müddettir bu mevzuda görüşmeler gerçekleştiren ve taraflarla bir ortaya gelen Suudi Arabistan ve Ummanlı heyetler, Yemen’de ateşkesin yenilenmesine yönelik memleketler arası ve bölgesel uğraşlar kapsamında 8 Nisan’dan bu yana Husilerin denetimindeki Sana’da bulunuyor.

Riyad heyetine Suudi Arabistan’ın Yemen Büyükelçisi Muhammed Al Cabir başkanlık ediyor.

Heyetler, Sana’da Husilerin Yüksek Siyasi Kurul Lideri Mehdi el-Meşat ile görüştü. Barışın tesis edilmesi konusunun değerlendirildiği görüşmede, Husilerin Müzakere Heyeti Lideri Muhammed Abdusselam ile birtakım yetkililer de hazır bulundu.

Umman ve Suudi Arabistan’dan ise kelam konusu görüşmeyle ilgili rastgele bir açıklama yapılmadı.

Yemen hükümetinden üst seviye bir yetkili, 7 Nisan’da AA muhabirine yaptığı açıklamada, “ateşkesin 6 ay ila 1 yıl müddetle uzatılması, ateşkes mutabakatının insani ve ekonomik boyutu içerecek formda genişletilmesi, akabinde da savaşın sonlanması için direkt siyasi diyalog sürecinin başlatılması” mevzularında Husilerle mutabakata varıldığını belirtmişti. Fakat resmi makamlardan şu ana kadar bu istikamette bir açıklama yapılmadı.

Temkinli iyimserlik

Yemen hükümetinden isminin açıklanmasını istemeyen üst seviye bir yetkili, mevcut şartların artık barış görüşmelerine başlamak ve ülkeyi savaş girdabından çıkarıp siyasi tahlile ulaştırmak için elverişli olduğunu söyledi.

Söz konusu yetkili; bölgesel ve milletlerarası toplumun gösterdiği eforları, Yemen hükümetinin güçlü barış isteği ve verdiği ödünleri, halkın çektiği büyük acıları “Yemen’deki iç savaşın sona ermesinin önünü açan etkenler” olarak nitelendirdi.

Ancak yapılan mutabakatlara uyma konusunda Husilerin sicilinin bozuk olduğunu ve bunun son haftalarda önemli formda şekillenen barış fırsatlarının önünde gerçek bir mahzur teşkil ettiğini belirten Yemenli yetkili, tekrar de “temkinli bir iyimserlikle” siyasi tahlile ulaşmayı umduklarını tabir etti.

Yemen halkının barış ve tahlile olan umutları, ülkedeki çatışmalarda aktif olan Suudi Arabistan ile İran’ın 7 yıllık bir kopuşun akabinde diplomatik münasebetlerin tekrar başlatılması konusunda Çin’in arabuluculuğuyla muahedeye vardığı 10 Mart’tan bu yana arttı.

“Yemen için değerli bir dönemeç”

Yemenli siyasi analist Yasin et-Temimi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Yemen’in, Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçlerinin askeri teşebbüslerinin sonlanacağı yeni bir etabın eşiğinde, çok değerli bir dönemeçten geçtiğini tabir etti.

Temimi, Yemen hükümetinin Husilerle vardığı söylenen muahedeye ait ise “Anlaşmanın göstergeleri, bu mutabakatın, Yemen’de devletin geri dönüşünü ve ülke sahnesindeki tasaları ortadan kaldırmayı garanti eden referanslara dayalı olduğuna işaret etmiyor.” sözlerini kullandı.

Dışlamadan vazgeçilmeli

Brüksel merkezli sivil toplum kuruluşu “Uluslararası Kriz Grubu” bünyesinde Yemen uzmanı Ahmed Naci ise bugünlerde yaşanan hareketliliğin, geçen devirlerde Husiler ile Suudi Arabistan ortasındaki görüşmelerde kaydedilen ilerlemenin bir sonucu olduğunu belirtti.

Riyad ile Tahran ortasında diplomatik alakaların tekrar başlatılmasının da elbet bu hareketliliği hızlandırdığını vurgulayan Naci, “Yemen’deki askeri yaklaşımların, 9 yıllık çatışmanın akabinde başarısızlığını kanıtladığı düşünüldüğünde ülkedeki savaşla ilgili atılacak her türlü siyasi adım ilkesel olarak yanlışsız istikamette atılmış adımlardır.” dedi.

Naci, bu mevzuda değerli olanın “ötekileştirmeden uzak durmak” olduğuna dikkati çekerek, “Savaşın karmaşıklığı karşısında çatışmanın temelinde yatan nedenlere gerçek tahliller bulunmasının, ötekileştirme ve dışlamadan vazgeçilmesinin, çatışan tarafların kazanımlarını bir kenara bırakmasının gerekli olduğunu anlamak kıymetli.” dedi.

Sürenin yetersizliği

Askeri ve güvenlik uzman Ali ez-Zeheb ise uzlaşı görüşmeleri için geçen 6 aylık mühlete işaret ederek, bu mühletin, yerine getirilmesi gereken vazifeler düşünüldüğünde pek de kâfi olmadığını söyledi.

Zeheb, teorideki adımların pratikte uygulamaya geçildiğinde pek çok pürüz ve zorlukla karşılaşılacağı değerlendirmesinde bulundu.

Çatışmanın taraflarının bilhassa de Husilerin, barışın sağlanması konusunda gerçek niyetler taşımadığını öne süren Zeheb, Husilerin takip ettiği ideoloji ve siyasetin, kadim Yemen tarihinde şahit olunan siyasetlerden çok farklı olduğunu lisana getirdi.

“Husiler imzaladıkları rastgele bir muahedede vaatlerinden süratle cayar.” diyen Zeheb, Husilerin “otoritenin sırf kendilerine ilişkin olduğunu ve kimsenin buna itiraz hakkı bulunmadığını” düşündüğünü savundu.

Zeheb, ateşkesin uygulanması konusunda karşı karşıya kalınacak pürüzler ve zorluklar göz önüne alındığında, Yemen krizi için “kapsamlı ve sürdürülebilir bir çözüm” hakkında konuşmanın şimdilik erken olduğunu söyledi.