Sudan’da askeri taraflar ortasındaki tansiyonun tahlili için uğraşlar sürüyor
Sudan’da, ordu ile istihbarata bağlı Süratli Dayanak Kuvvetleri (HDK) ortasındaki tansiyonu sona erdirme ve güvenlik krizini yatıştırma gayretleri sürüyor.
Sudan Kurtuluş Ordusu Hareketi önderi Küçük Arko Minawi, Adalet ve Eşitlik Hareketi önderi Cibril İbrahim ve Kuzey Halk Hareketi önderi Malik Agar tarafından yapılan ortak açıklamada, “Güvenlik krizini yatıştırmak için Sudan Silahlı Kuvvetleri ve HDK liderliğindeki kardeşlerimiz nezdinde hoş işler yaptığımızı halkımıza bildiririz.” tabiri kullanıldı.
Açıklamada, “Her iki taraftan da olumlu karşılık bulduk. Uğraşlarımız yorulmadan devam edecek. Yeni bir gelişme olursa halkımızla paylaşacağız.” denildi.
Öte yandan güvenlik durumuyla ilgili tasalarını açıklayan Ulusal Ümmet Partisi de ordu ve HDK başkanları ile siyasi ve sivil güçleri, silahlı hareketleri acil toplantıya çağırdı.
“Bu askeri hareketlilik, birinci merminin çıkmasından evvelki aşama”
Açıklamada, ordu ve HDK’nin açıklamalarının, birinci merminin çıkmasından evvelki etap olduğu tabir edilerek, taraflar, vatanın güvenliği, birliği ve egemenliği için düşünmeye ve itidalli olmaya çağrıldı.
Sudan Meslek Odalar Birliği ise Silahlı Kuvvetler, HDK, polis ve Genel İstihbarat önderlerini iç ve ulusal güvenliğin korunmasında kendilerine verilen misyonu yerine getirmeye davet etti.
ABD Büyükelçiliğinden “başkent dışına seyahat” uyarısı
ABD’nin Hartum Büyükelçiliğinden yapılan açıklamada, “Güvenlik güçlerinin artan varlığı nedeniyle ABD vatandaşlarına Sudan’ın kuzeyindeki Kerime kenti ve etrafındaki bölgelere seyahat etmekten kaçınmalarını tavsiye ediyoruz.” denildi.
Büyükelçilik, çalışanlarına 19 Nisan’a kadar Hartum, Umdurman ve Bahri kentlerinin dışına seyahat yasağı getirdi.
“Askeri güvenlik reformu” konusunda yaşanan anlaşmazlık
Sudan’da tansiyonun tırmanması, ordu ile HDK ortasında “askeri güvenlik reformu” konusunda yaşanan bir dizi uyuşmazlığın akabinde geldi.
HDK’nin büsbütün orduya entegrasyonuyla tek ve ulusal bir ordu kurulması ve ordunun da ticari ve siyasi faaliyetleri bırakıp kışlaya çekilmesi üzere hususları kapsayan güvenlik ıslahatı, 2021’den bu yana süren idare krizi ve asker sivil uyuşmazlığını çözmek için 5 Aralık 2022’de imzalanan çerçeve muahedenin en kıymetli unsurları ortasında yer alıyor.
Sudan Ordu Kumandanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, HDK’nin mevcut yapısının değiştirilerek orduya katılması konusunda ısrarla açıklamalar yaparken, HDK Kumandanı Orgeneral Muhammed Hamdan Dagalu da entegrasyona karşı çıkmadıklarını lakin bunun büsbütün sivil bir idarenin çatısı altında gerçekleşmesini istediklerini tabir ediyor.
Sürekli aksini tez etseler de Burhan ile Dagalu’nun dozu giderek artan “söz savaşının” iki güç ortasında sıcak bir çatışmaya dönüşmesinden telaş ediliyor.
HDK, eski rejim devrinde Darfur’da isyancılara karşı savaşmak, sonları korumak ve asayişi sağlamak maksadıyla milis bir yapılanma biçiminde oluşturuldu. 2013’te Güvenlik ve İstihbarat Teşkilatına bağlanan HDK’nin on binlerce mensubu bulunuyor.
Sudan ordusu, paralel bir ordu üzere hareket eden HDK mensuplarının başşehir ve kimi kentlerdeki hareketliliğinin ve birtakım mevkilerde konuşlanmasının güvenlik riski ve tehdidini artırdığını ve ordunun müsaadesi dışında yapılan kanunsuz bir hareket olduğunu açıklamıştı.
HDK ise ordunun bir modülü olarak yasa gereği rutin misyonlarını yerine getirdiklerini, ordu ile tam bir uyum ve ahenk içinde çalıştıklarını ileri sürerek, haklarındaki savları reddetmişti.