Suça karıştığı argümanıyla el konulan aracın kullanılamaz hale gelmesi hak ihlali sayıldı

Anayasa Mahkemesi, öbür bireyler tarafından cürümde kullanıldığı argümanıyla el konulan aracın, sahibine iadesine karar verildiği sırada “hurda ve kullanılamaz” halde olması ve maddi ziyanların karşılanmamasını mülkiyet hakkının ihlali saydı.

Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayımlanan karara nazaran, 2003’te B.S’ye ilişkin araca, A.K. ve M.F.P. tarafından cürümde kullanıldığı argümanıyla el konuldu. A.K. ve M.F.P. hakkında açılan davada sanıklara “kaçakçılık” hatasından ceza verildi, aracın da müsaderesi kararlaştırıldı. Müsadere kararının Yargıtay tarafından bozulması üzerine aracın 2011’de asıl sahibi B.S’ye iadesine hükmedildi.

Aracına haksız yere el konulduğunu, bu süreç içinde gelirinden yoksun kaldığını ve aracının uygun koruma edilmediğini savunan B.S, 2015’te maliye aleyhine tazminat davası açarak, bedelin ödenmesini talep etti. Davacıya 2016’da verilen yanıtta, aracın çalışır vaziyette ve sağlam olarak teslim alındığı, 2016 prestijiyle eski ceza infaz kurumu bahçesinde hurda ve kullanılmaz durumda olduğu bildirildi.

Davaya bakan Ankara 24. Asliye Hukuk Mahkemesi, araç bedeli talebinin kısmen kabulüne, yoksun kalınan gelir talebinin ise reddine karar verdi. Mahkemenin kararında, ceza evrakındaki kanıtlara nazaran, araca haklı olarak el konulduğu, araçtan mahrum kalınan mühlet için ziyan talep edilemeyeceği belirtildi.

Kararın 2019’da nihaileşmesi üzerine araç sahibi B.S, hak ihlali teziyle Anayasa Mahkemesine kişisel müracaatta bulundu.

Başvuruyu inceleyen Yüksek Mahkeme, Anayasa’nın 35’inci unsurunda teminat altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğine hükmetti ve ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması ismine tekrar yargılama yapılmak üzere kararın Ankara 24. Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesini kararlaştırdı.

Kararın gerekçesinden

Anayasa Mahkemesinin kararında, müracaatçı B.S’nin, A.K. ve M.F.P’nin kendisinin bilgisi dışında aracını “kaçakçılık” hatasında kullandıklarını sav ettiği belirtildi ve müracaatçının aracına el konulmasının mülkiyet hakkına müdahale teşkil ettiği tabir edildi.

El koyma yahut müsadere üzere önlemlerle mülkiyet hakkına yapılan müdahalelerin bireyin menfaatleri ile kamunun faydası ortasında adil istikrar sağlaması gerektiğine işaret edilen kararda, “Suça yahut kabahate mevzu eşyanın malikinin davranışı ile kanunun ihlali ortasında uygun bir illiyet bağının olması ve yeterli niyetli eşya malikine eşyasını tehlikeli olmaması kaydıyla geri kazanabilme imkanının tanınması yahut âlâ niyetli malikin bu nedenle oluşan ziyanının tazmin edilmesi gerekir.” değerlendirmesine yer verildi.

Başvurucunun ziyanlarının karşılanmadığı aktarılan Yüksek Mahkemenin kararında, şu sözler yer aldı:

“Somut olay değerlendirildiğinde kamu makamlarınca yapılan el koyma sürecinden kaynaklanan kelam konusu ziyanı içeren tazminat talebinin reddedilmesi müracaatçıya şahsi olarak çok bir külfet yüklemektedir. Münasebetiyle müracaatçının mülkiyet hakkının korunması ile kamu faydası ortasında olması gereken adil istikrar, müracaatçı aleyhine bozulmuş olup müdahale ölçüsüzdür. Açıklanan münasebetlerle Anayasa’nın 35. hususunda garanti altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.”