Rusya-Ukrayna Savaşı misket bombalarıyla çabayı baltaladı
Uluslararası muahedeler kapsamında yasaklanan ve “bomba içinde bomba” olarak bilinen misket bombalarıyla uğraş, Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle sekteye uğruyor.
Savaş kalıntısı olarak da yıllarca tehdit olmayı sürdüren misket bombalarının kullanımı, stoklanması ve satışı 2008’de imzalanan kontrat ile yasaklandı.
Anlaşmaya taraf olan 123 ülkenin büyük çoğunluğu makul bir mühlet zarfında hudutları içindeki misket bombalarını imha etmeyi taahhüt ederken, şimdiye kadar Kanada, Fransa, Almanya ve Japonya bomba stoklarını imha etti.
Ancak bu mutabakatın tarafı olmayan Rusya ve Ukrayna’nın savaşa girmesi, dünya çapındaki gayrete büyük darbe vurdu.
Ölümlere ve sakatlanmalara neden olan misket bombasının yasaklanması için çalışmalar yürüten Cenevre merkezli Misket Bombası Koalisyonunun (CMC) yayımladığı datalara nazaran, Rusya-Ukrayna Savaşı’nda karşılıklı olarak bu bombalar kullanılıyor.
24 Şubat 2022’de başlayan savaşta, bu yıl içinde yüzlerce sivil ömrünü yitirirken, misket bombaları konutlara, hastanelere ve okullara büyük hasarlar verdi.
CMC’nin raporuna nazaran, misket bombaları nedeniyle 2021’de 149 sivil hayatını yitirirken, bu sayı 2022’de 689’a yükseldi.
Misket bombaları kurbanlarının çoğunluğu çocuklar
Öte yandan kelam konusu bombaların direkt kullanımı ya da bıraktığı modüller nedeniyle ömrünü yitirenlerin yüzde 97’sini siviller oluşturuyor.
Ayrıca misket bombası kurbanlarının yüzde 66’sını çocuklar teşkil ediyor.
CMC raporuna nazaran, şu anda en az 26 ülkede patlamamış misket bombası kalıntıları nedeniyle tehditler sürüyor.
Misket bombaları, içindeki küçük bombaların etrafa saçılmasıyla biliniyor
“Bomba içinde bomba” olarak bilinen misket bombaları uçaktan ya da havan toplarıyla atılabiliyor. Bunlar, düştüğü yerde ya da havada açılarak içindeki küçük bombaları etrafa saçıyor.
Patlamayan, toprağa gömülü kalan bombacıklar ise mayın tesiri görüyor.
Ana bombadan çıkan küçük bombaların o an patlamayıp yıllar sonra patlaması, sivil can kayıplarına da neden oluyor.
Bu bölgelerde yaşayan çocuklar, sıcak çatışmaların bitmesinin akabinde savaş kalıntıları ortasında yer alan misket bombalarıyla oynamaları sonucunda hayatlarını kaybediyor.
Çatışma bölgelerinde misket bombası kullanılıyor iddiası
Dünya genelindeki çatışma bölgelerinde misket bombalarının kullanıldığı tezi milletlerarası kurumların yayınları eşliğinde gündeme geliyor.
İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana 41 ülke sonları içinde misket bombasının kullanıldığı tespit edildi.
Son yıllarda yayımlanan çeşitli raporlar, ölümlere ve sakatlanmalara neden olan misket bombasının Suriye, Libya, Yemen, Sudan ve Ukrayna üzere çatışma alanlarında kullanıldığını ortaya koydu.
Esed rejimi ve Rusya’nın misket bombaları kullandığı iddiası
Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR) da 2018’de yayımladığı raporda, Esed rejimi ve Rusya’nın misket bombası kullandığı belirtilmişti.
Etiyopya hükümetiyle Tigray’daki isyancılar ortasındaki çatışmalarda da misket bombası kullanıldığı argümanı gündeme gelmişti.
Misket Bombası İzleme Kuruluşunun Kamboçya kolunun 2016’da yayımladığı rapor, 1969–1973 yıllarında Kamboçya’ya 80 bin misket bombası atıldığını ortaya koymuştu.
Yayımlanan bilgiler ışığında, dünya genelinde bugüne kadar 60 ila 80 bin sivilin misket bombası nedeniyle öldüğü belirtiliyor.