Prof. Dr. Yavuz: DSÖ datalarına nazaran kızamık olaylarında Avrupa ikincisiyiz, aşı kararsızlığı kesinlikle giderilmeli

TÜRK Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Lideri Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) son datalarına nazaran Türkiye’nin 2023 Şubat ayı sonu itibariyle ‘bildirilen kızamık hadise sayısına göre’ 466 kişi ile Avrupa’da ikinci sırada olduğunu, birinci sırada ise Tacikistan’ın yer aldığını söyledi. Prof. Dr. Yavuz, “2013 yılında da kızamık salgını olmuştu Türkiye’de. O vakit Avrupa’dan gelmişti; biz çocukluk çağı aşılamasında çok yeterliyiz hakikaten. Avrupa’da kızamıkta ‘vaka şampiyonasında’ olacağımız hiç aklıma gelmezdi” dedi. Prof. Dr. Yavuz, bilhassa Kovid sonrası periyotta artan aşı tersliği yahut kararsızlığı nedeniyle yaşanan bu durumun önüne geçilebilmesi için çocukluk çağı aşılamaları konusunda yine etkin kamusal kampanyalar düzenlenmesi, kararsız bölümün çocukluk çağı aşılarını eksiksiz yaptırmalarının sağlanması gerektiğini kaydetti.

Türkiye, çocukluk çağı aşılamasında yüzde 98’lik bir oranla uzun müddet Avrupa’da birinci üçte yer aldı. Lakin artan aşı aksiliği ve aşı kararsızlığı, Kovid pandemisiyle bir arada aşı aykırılığı telaffuzlarının vatandaşlarda çok daha fazla tesirli olması ve sistemsiz göçle bir arada sayısı yükselen eksik aşılı çocuklar nedeniyle, yıllar sonra yine kızamık salgınlarıyla karşı karşıya kalınıyor. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Derneği (KLİMİK) Lideri Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, 2023 Ocak ayında artış eğilimine giren kızamık olaylarında, Dünya Sıhhat Örgütü bilgilerine nazaran Türkiye’nin Şubat ayı sonu itibariyle Avrupa ikinciliğine yükseldiğini kaydetti. Prof. Dr. Yavuz, aşı kararsızlığı yaşayan kısmın bir an evvel onların anlayacağı lisandan ağır kampanyalarla çocukluk çağı aşılarını eksiksiz yaptırmalarının sağlanması gerektiğini kaydetti. Prof. Dr. Yavuz, kızamığın Kovid’den çok daha bulaşıcı olduğuna dikkat çekerek bilhassa 12 ay öncesi çocukların enfekte olması durumunda virüsün beyne yerleşerek 7-8 yıl sonra çok ağır sonuçlara yol açabildiğini vurguladı.

“ESKİDEN FRANSA ŞAMPİYONDU AŞI KARARSIZLIĞIYLA GÜZEL UĞRAŞ ETTİLER”

Prof. Dr. Yavuz, “Ocak ayında kızamık olay sayısı, bir evvelki yılın toplam hadise sayısını dahi aşmıştı. Şubat sonu itibariyle de DSÖ’ye bildirilen datalardan takip edebildiğimiz kadarıyla, kızamık olay sayılarının artış trendine baktığımızda, hala Türkiye’de önemli bir kızamık salgını yaşadığınızı söyleyebiliriz. DSÖ Avrupa Bölgesi’nin sayılarına nazaran ikinci sıradayız. Birinci sırada Tacikistan var. DSÖ Avrupa bölgesinde, Tacikistan, Türkiye, Rusya ve Polonya, Avrupa’da en yüksek hadiselerin bildirildiği ülkeler. Evvelce Fransa çok daha yüksek sayılar bildirirdi. Onlar aşı tereddüdüyle uygun çaba ettiler demek ki şu anki duruma baktığımızda. Mesela 2013’te de Türkiye’de kızamık salgını olduğunda, o vakit Avrupa’dan gelmişti hadiseler. Biz aşılamada çok yeterli durumdayız sahiden de. Avrupa’da kızamık olayı manasında şampiyon olabileceğimiz hiç aklıma gelmezdi açıkçası” dedi.

“ÇOK GÜZEL BİR AŞI TAKVİMİMİZ VAR VE ÜCRETSİZ”Türkiye’deki bur durumun aşıları eksik kalan bir kümeyle aşı tereddüdü yaşayan öbür kesim nedeniyle gerçekleştiğine de dikkat çeken Prof. Dr. Yavuz, şu ikazlarda bulundu: “Onlara karşı faal bir çaba yürütmezsek hakikaten bu stil zahmetlerle yüz yüze kalacağız üzere görünüyor. Türkiye’nin çocukluk çağı aşı takvimi aslında çok uygun. Kızamık, kızamıkçık, kabakulak olarak (KKK) aslında bizim çocukluk çağı aşı takvimimizde var bu aşılar. Üstelik de fiyatsız yapılıyor, bu çok büyük bir avantaj. Toplum sıhhatine kıymet veren bir ülkeyiz aslında biz. Bu gelenekle aşılamada da çok büyük muvaffakiyetler elde etmiş bir toplumuz. İnsanların yaşadığı aşı tereddüdünü, bilhassa Kovid’den sonra artan bu tereddüdü giderecek formda, o insanları bilgilendirmeliyiz. Kızamık da bir salgın hastalıktır, çok da bulaşıcıdır ve Kovid’den çok daha bulaşıcı bir salgın hastalıktır.”

“KIZAMIKTA DA FİLYASYON ÇALIŞMASI YAPILIR”İstanbul’da çok sayıda sıhhat çalışanından kızamık bulaştığına dair geri dönüş aldıklarına da dikkat çeken Prof. Dr. Yavuz, “Bunda da temaslı takibi yapılarak riskli kümeler belirlenebiliyor. Yani Kovid’de olduğu üzere filyasyon çalışması ile temas eden bireyler saptanarak bunların da gerekirse izolasyonu ve hastalık semptomlarına nazaran test edilmesi sağlanıyor. 9 günlük bulaştırıcılık mühleti var kızamıkta, çok daha kolay ve süratli bulaşıyor. Bizim periferde arkadaşlarla yaptığımız görüşmelerden de çok önemli biçimde hadise sayısının arttığını biliyorum. İstanbul’a ağır bir filyasyon çalışması da yürütülüyor. Tüm sürveyans  datalarının şeffaf bir halde anında paylaşılması gerekiyor. Enfeksiyonla gayrette alacağınız tedbirleri belirlemek açısından çok tesirlidir bu. Bu sayılar, bu kadar enfeksiyon olacaksa ne yapacağınıza karar vermemiz için kullanılıyor. Şu anda DSÖ’nün sitesine giren yalnızca Şubat ayının sonuçları var. Mart ve Nisan ayını bilmiyoruz örneğin” diye konuştu. Kızamık olaylarının artışında zelzelenin de bir tesirinin beklendiğine dikkat çeken Prof. Dr. Yavuz, şunları söyledi: “Depremin de bir tesiri bekleniyordu kızamık açısından. Zira hayat şartları kızamığın yayılması açısından daha elverişli hale gelmiş oldu. Sarsıntı bölgesinde de bir zahmet bekliyoruz, orada da kızamık hadiseleri olduğunu çalışan arkadaşlarımızdan duyuyoruz. Fakat İstanbul’da da birçok bölgesinde salgınlar yaptığını biliyoruz. Bilhassa döküntülü hastalık oluyorsa, ateşle birlikte bedende kırmızı lekeler biçiminde döküntüler ortaya çıkıyorsa kesinlikle tabibe başvurulmalı.

“ASIL ÖLÜMCÜL TESİRİ 7-10 YIL SONRA ORTAYA ÇIKABİLİYOR”

Küçük çocukların kızamığa yakalanmasının çok tehlikeli olduğuna da dikkat çeken Prof. Dr. Yavuz, şu ikazlarda bulunarak kelamlarını noktaladı: “500’de 1 vefat riski olan bir hastalıktan kelam ediyoruz. 12 ay altındaki çocuklar kızamığa yakalandığında ise virüs beyne yerleşebiliyor. 500 ila 1000 çocuktan biri, bu açıdan riskli. 7-10 yıl sonra da çok ağır ölümcül tablolara neden olabiliyor. Yani yalnızca bugün değil, ilerleyen süreçlerde de çok ziyanlı tesirleri olabiliyor kızamığın. O nedenle çocukların aşılanması çok kritik. Dünyada kızamık aşısının kullanıma girmesiyle 100 milyonlarca hayat kurtarıldı. Oradan geriye dönmek çok üzücü hakikaten. Çok tesirli bir aşısı var, iki doz aşı yüzde 90’ın üzerinde ömür uzunluğu bağışıklık sağlıyor. Kızamık yalnızca insan kaynaklı bir patojen ve eradikasyonu da kolay oluyor aşılamalarla. En kritik şey aşı. Zira kızamık için elimizde yanlışsız düzgün bir ilaç da yok maalesef. Bağışıklığı baskılanmışlar, hamileler çok etkilenir kızamıktan. Onlarda bile elimizde kullanabileceğiniz hakikat düzgün bir ilacımız yok. Hamile kalma planı olanların hem kızamık hem kızamıkçık açısından aşılanmalı. Daha evvelce aşılanmış mı, hastalığı geçirmiş mi kan testiyle bakılabiliyor. Kızamık serum testi ile kanda kızamık antikorlarına bakılıyor. Kovid’de olduğu üzere teneffüs yolu sekresyonlarında virüsün RNA’sını göstererek de tanıyı kesinleştirebiliyoruz. Hastalığı daha evvel geçirilip geçirilmediği ya da kişinin bağışık olup olmadığı ise yeniden kanda G sınıfı antikorların varlığını göstererek  anlayabiliyoruz. Beşerler farkında olmadan geçirmiş olabiliyor. Geçirmişse, onun olumlu olması gerekiyor. Negatifse aşılama öneriyoruz. Bilhassa riskli kümeler, sıhhat çalışanları, öğretmenler üzere kritik vazifede çalışanlar öbür olmak üzere. Canlı bir aşı olduğu için bağışıklığı baskılanmışlar ve hamilelerde yapamıyoruz.”

– Karabulut