Özbekistan’da referandumda oy kullanma oranı yüzde 84.54 oldu
Özbekistan’da anayasa değişikliğine ait dün yapılan referandumda oy kullanma oranı yüzde 84,54 olurken, “Özbekistan Anayasası’na Ait Kanunu kabul ediyor musunuz?” sorusuna, oy kullananların yüzde 90,21’i “Evet”, yüzde 9,35’i ise “Hayır” karşılığını verdi.
Özbekistan Merkez Seçim Kurulu Lideri Zayniddin Nizamhocayev, düzenlediği basın toplantısında, anayasa değişikliğine ait dün sabah 08.00’den akşam 20.00’ye kadar devam eden referandumda oy sayımlarının tamamlandığını belirtti.
Nizamhocayev, birinci belirlemelere nazaran 16 milyon 673 bin 189 seçmenin oy kullandığını, bu sayının toplam kayıtlı seçmen sayısının yüzde 84,54’üne denk geldiğini söz ederek “Özbekistan Anayasası’na Ait Kanunu kabul ediyor musunuz?” sorusuna oy kullananların yüzde 90,21’inin “Evet”, yüzde 9,35’inin ise “Hayır” cevabını verdiğini, ayrıyeten oyların yüzde 0,44’ünün ise geçersiz sayıldığını aktardı.
Nizamhocayev, “Yasa gereği toplam seçmen sayısının yarısından fazlasının oyunu kullanmasından ötürü anayasa değişikliği referandumunun geçerli sayılması için gereken iştirak sağlandı.” dedi.
Anayasa değişikliğine ait referandum için dün ülke genelinde kurulan 11 bine yakın sandıkta oy verme süreci yapıldı.
Özbekistan’da, 307 bin 895’i yurt dışında olmak üzere toplam 19 milyon 722 bin 809 kayıtlı seçmen bulunuyor. Yurt dışındaki vatandaşlar, ortalarında Türkiye’nin de bulunduğu 39 ülkede kurulan 55 sandıkta oylarını kullandı.
Anayasada ortalarında insan hak ve özgürlükleri, toplum ve birey, ülkenin idari-bölgesel yapısı ve idaresi, cumhurbaşkanı misyon mühletinin 5 yıldan 7 yıla çıkarılması, cumhurbaşkanının kimi yetkilerinin parlamentoya devredilmesi, mahallî yöneticilerin yetki ve vekaletleri, Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti’nin statüsüyle ilgili unsurların değiştirilmesiyle ilgili birtakım teklifler geçen yıl kamuoyunda tartışılmaya açılmıştı.
Yasama Meclisinin 10 Mart’ta düzenlenen genel heyetinde, “Özbekistan anayasasındaki yeni düzenlemelere ait kanun” kabul edilmiş, daha sonra Senato Genel Konseyi kelam konusu yeni düzenleme ve değişikliklerin yapıldığı anayasa taslağının 30 Nisan’da halk oylamasına sunulmasını onaylamıştı.
Anayasa taslağı
Referandumda oylamaya sunulan 155 unsurdan oluşan anayasa taslağında, anayasaya 27 yeni unsur eklenirken 128 hususun 91’inde değişiklik yapıldı.
Özbekistan’ın toplumsal, laik ve hukuk devleti olarak tanımlandığı yeni anayasada, devletin toplumsal yükümlülüklerine ait normlar 3 kat artırılırken, “insan hak ve özgürlüklerini sağlamak, devletin en yüksek amacıdır” normuna da yer veriliyor.
Ülkedeki açıklık siyasetinin sürdürülmesi, faal bir sivil toplumun oluşturulması ve kamu kontrolü kurumlarının daha da geliştirilmesiyle ilgili normların da yer aldığı yeni anayasaya nazaran, 2026’dan itibaren vilayet ve ilçe belediye liderleri birebir anda vilayet yahut ilçe meclisi başkanlığı misyonuna seçilemeyecek.
Ülke parlamentosunun üst kanadı olan Senato’da üye sayısının 100’den 65’e indirilmesi öngörülen anayasada, Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti’nin statüsüyle ilgili rastgele bir değişiklik yapılmıyor.
Anayasada cumhurbaşkanıyla ilgili yeni düzenlemeler getirilirken bu çerçevede cumhurbaşkanının kimi misyon ve yetkileri parlamentoya devredilecek, cumhurbaşkanının misyon müddeti 5 yıldan 7 yıla çıkarılıyor.
Bir kişinin art geriye en fazla 2 sefer cumhurbaşkanı seçilebilme hakkı ile ilgili yürürlükteki anayasada bulunan husus, yeni anayasada yer alıyor.
Anayasa taslağının, halk oylamasıyla yürürlüğe girmesinin akabinde ortalarında cumhurbaşkanı, meclis ve senato liderleri, vali, vilayet ve ilçe meclis liderleri, cumhuriyet başsavcısı ve yüksek mahkeme liderinin da bulunduğu üst seviye yetkililerin daha evvelki vazife devirleri dikkate alınmayacak ve öteki vatandaşlar üzere anayasaya uygun olarak art geriye en fazla 2 sefer seçilme hakkına sahip olacak.