Özbekistan’da Anayasa Değişikliği Referandumu Geçerli Sayıldı
Özbekistan’da anayasa değişikliği için yapılan referandumda seçmenlerin yüzde 62,24’ünün oylarını kullandığı ve halk oylamasının geçerli sayıldığı bildirildi.
Özbekistan Merkez Seçim Kurulu (MSK) Lider Yardımcısı Bahram Koçkarov, düzenlediği basın toplantısında, mahallî saatle 13.00 prestijiyle kayıtlı 12 milyon 83 bin 105 kişinin oy kullandığını açıkladı.
Bunun seçmenlerin yüzde 62,24’üne karşılık geldiğini belirten Koçkarov, “Yasa gereği toplam seçmen sayısının yarısından fazlasının oyunu kullanmasından ötürü anayasa değişikliği referandumunun geçerli sayılabilmesi için gereken iştirak sağlandı. Bu sayılar, MSK’nin referandumu geçerli sayması için temel oluyor.” dedi.
Ülkedeki maddelere nazaran, iştirakin en az yüzde 50’ye ulaşması durumunda referandumun geçerli olduğunu vurgulayan Koçkarov, oy kullanma sürecinin devam ettiğini söyledi.
Anayasa değişikliğine ait referandum için ülke genelinde kurulan 11 bine yakın sandıkta oy verme süreci lokal saatle 08.00’de başladı. Vatandaşlar, “Özbekistan Anayasası’na ait kanunu kabul ediyor musunuz?” sorusuna “Evet” yahut “Hayır” karşılığını veriyor.
Oy kullanma sürecinin saat 20.00’ye kadar devam edeceği Özbekistan’da 307 bin 895’i yurt dışında olmak üzere 19 milyon 722 bin 809 kayıtlı seçmen bulunuyor. Yurt dışındaki vatandaşlar, ortalarında Türkiye’nin de bulunduğu 39 ülkede kurulan 55 sandıkta oylarını kullanabiliyor.
Anayasada ortalarında insan hak ve özgürlükleri, toplum ve birey, ülkenin idari-bölgesel yapısı ve idaresi, cumhurbaşkanı misyon müddetinin 5 yıldan 7 yıla çıkarılması, cumhurbaşkanının birtakım yetkilerinin parlamentoya devredilmesi, mahallî yöneticilerin yetki ve vekaletleri, Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti’nin statüsüyle ilgili unsurların değiştirilmesine ait birtakım teklifler, geçen yıl kamuoyunda tartışmaya açılmıştı.
Yasama Meclisinin 10 Mart’ta düzenlenen genel konseyinde “Özbekistan Anayasası’ndaki yeni düzenlemelere ait kanun” kabul edilmiş, daha sonra Senato Genel Şurası, yeni düzenleme ve değişikliklerin yapıldığı anayasa taslağının 30 Nisan’da halk oylamasına sunulmasını onaylamıştı.
Anayasa taslağı
Referandumda halkın oylayacağı 155 husustan oluşan taslakta anayasaya 27 yeni husus eklenirken 128 hususun 91’inde değişiklik yapılacak.???????
Özbekistan’ın toplumsal, laik ve hukuk devleti olarak tanımlandığı yeni anayasada devletin toplumsal yükümlülüklerine ait normlar 3 kat artırılacak, “İnsan hak ve özgürlüklerini sağlamak devletin en yüksek gayesidir.” normuna da yer verilecek.
Ülkedeki açıklık siyasetinin sürdürülmesi, faal sivil toplumun oluşturulması ve kamu kontrolü kurumlarının daha da geliştirilmesiyle ilgili normların yer aldığı yeni anayasaya nazaran, 2026’dan itibaren vilayet ve ilçe belediye liderleri birebir anda vilayet yahut ilçe meclisi başkanlığı vazifesine seçilemeyecek.
Ülke parlamentosunun üst kanadı Senatodaki üye sayısının 100’den 65’e indirilmesi öngörülen anayasa taslağında, Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti’nin statüsüyle ilgili rastgele bir değişiklik yapılmayacak.
Anayasa taslağında cumhurbaşkanıyla ilgili yeni düzenlemeler getirilirken bu çerçevede birtakım misyon ve yetkileri parlamentoya devredilecek, misyon müddeti de 5 yıldan 7 yıla çıkarılacak.
Bir kişinin art geriye en fazla iki kere cumhurbaşkanı seçilebilme hakkıyla ilgili yürürlükteki unsur, yeni anayasa taslağında da yer alıyor.
Anayasa taslağının, halk oylamasıyla yürürlüğe girmesinin akabinde ortalarında cumhurbaşkanı, meclis ve senato liderleri, vali, vilayet ve ilçe meclis liderleri, cumhuriyet başsavcısı ve yüksek mahkeme liderinin da bulunduğu üst seviye yetkililerin daha evvelki vazife periyotları dikkate alınmayacak ve öteki vatandaşlar üzere anayasaya uygun olarak art geriye en fazla iki defa seçilme hakkına sahip bulunabilecekler.