Nükleer Tesislere Ait Yetkilendirmeler Yönetmeliği yayımlandı
Nükleer tesislere ait faaliyetlerin radyasyondan korunma, güvenlik ve emniyet unsurları çerçevesinde yürütüldüğünün tespit ve teyit edilmesi için faaliyetlerin yetkilendirilmesine ait yöntem ve temeller belirlendi.
Nükleer Düzenleme Kurumunun (NDK) Nükleer Tesislere Ait Yetkilendirmeler Yönetmeliği, Resmi Gazete’de yayımlandı.
Buna nazaran, nükleer tesislere ait, sahanın hazırlanması, ekipmanın imal edilmesi, tesisin inşa edilmesi, işletmeye alınması, işletilmesi, tesiste yine işletmeye geçilmesi, güvenlik ve emniyeti ilgilendiren değişiklik yapılması, tesisin işletmeden çıkarılması faaliyetleri NDK’nin yetkilendirmesine tabi olacak.
Bu faaliyetlerin yetkilendirilmesi, yönetmeliğin ilgili kısımlarında tesisin tipine ve niteliklerine nazaran dereceli yaklaşımla belirlenen yetkiler kapsamında ele alınacak.
Yönetmelik kapsamında kuruluş, nükleer tesis kurmak, işletmek yahut işletmeden çıkarmak için NDK’ye niyet bildiriminde bulunan, onay almak yahut yetkilendirilmek üzere başvuran ya da yetkilendirilen ve düzenleyici denetim kapsamında bulunan Türkiye Cumhuriyeti mevzuatına nazaran kurulmuş hukuksal kişi olarak tanımlandı.
NDK yetkilendirme yapmadan, kuruluş ilgili faaliyetlerine başlayamayacak.
Kuruluşa nükleer tesisler için verilen, saha hazırlama, inşaat ve işletmeye alma müsaadeleri işletme lisansı verilene kadar, işletme lisansı işletmeden çıkarma müsaadesi verilene kadar, işletmeden çıkarma müsaadesi, tesis yahut saha için düzenleyici denetimden çıkarma kararı verilene kadar geçerli olacak.
Nükleer tesislerin kurulacağı saha NDK tarafından verilecek saha onayına tabi olacak.
Kuruluş, düzenleyici denetimden çıkarılana kadar tüm faaliyetlerini ilgili mevzuat uyarınca oluşturduğu idare sistemi kapsamında yürütecek. İşletme lisansı öncesinde nükleer tesisi oluşturan yapı, sistem ve bileşenlerin kurulmuş olduğu haliyle detaylı tasarım bilgilerine ve uygulama projelerine rastgele bir kısıtlama olmaksızın kullanabileceği biçimde sahip olacak.
Bir nükleer tesisin alanında yeni bir ünitenin yahut başka bir nükleer tesisin, radyasyon tesisinin yahut radyoaktif atık tesisinin kurulması, işletilmesi yahut işletmeden çıkarılması için birden fazla hukukî bireye yetki verilmeyecek.
İnşaat ve işletme lisansları üniteye münhasır olacak
Nükleer santrallerde inşaat ve işletmeye alma müsaadeleri ile işletme lisansları üniteye münhasır olacak.
Kuruluş, yönetmelik kapsamında yetki aldığı faaliyetleri, faaliyetlerden doğan tüm sorumluluklar kendine ilişkin olmak üzere, tedarikçiler eliyle de yürütebilecek. Bu kapsamda yürütülecek faaliyetler için kuruluşun tedarikçi ile kontrat imzalaması temel olacak. Ayrıyeten, kuruluşta direkt yahut dolaylı olarak paydaşlığı bulunan gerçek yahut hükmî bireyler de kuruluş ismine bir faaliyeti yürütmeleri durumunda yönetmelik kararları kapsamında kuruluşun tedarikçileri olacak.
Kuruluşu, tüm tedarikçilerin ve bunların alt tedarikçilerinin sahip olmaları gereken vasıfları, tedarik edeceği mal ve hizmetlerin güvenlik ve emniyete ait gerekleri karşılamasını sağlayacak formda dereceli yaklaşımla belirleyecek ve gereklerin karşılandığını denetim edecek.
Düzenleyici denetime tabi faaliyetlere ait ise kuruluş, ölçüm, tahlil, test, muayene, kalibrasyon ve gibisi hizmetleri, alanında akredite edilmiş olması ve varsa NDK tarafından belirlenen ek kurallara uyması kaydıyla kendi ünitelerinden yahut öbür kuruluşlardan temin edecek yahut temin edilmesini sağlayacak.
Kuruluş, bir faaliyetin yetkilendirilmesi yahut yürütülmesi sırasında NDK tarafından gerekli görülerek talep edilen, her türlü ek bilgi ve belgeyi öngörülen müddet içerisinde NDK’ye sunacak. Güvenlik ve emniyete ait inceleme ve araştırmaları NDK tarafından uygun bulunan program çerçevesinde yaparak raporlayacak.
Yetkilendirmeler kapsamında sunmuş olduğu bilgi ve evraklarda meydana gelen güvenlik ve emniyete ait değişiklikleri acilen NDK’ye bildirmekle yükümlü olacak kuruluş, gerekli durumlarda güncellenmiş evrakları de NDK’ye sunacak.
Kuruluş, yetkilendirilmiş bir faaliyetin rastgele bir etabında yetkilendirmeye mevzu faaliyeti bir müddet için durdurmaya karar verdiğinde NDK’ye bildirim yapacak. Bildirim, durdurma münasebetlerini ve sonrasına yönelik plan, program ve öngörüleri içerecek.
Yetkilendirilmiş bir faaliyet sırasında güvenlik ve emniyeti olumsuz tarafta etkileyebilecek yeni bilgi yahut bulgular elde edilmesi durumunda, kuruluş en geç 3 ay içinde güvenlik ve emniyetin sürdürülmesine yönelik gerekli araştırma, inceleme ve iyileştirmeleri de içeren önlemleri planlayacak ve NDK’nin uygun görüşüne sunacak. NDK’nin uygun görüşünü takiben planın uygulanmasına planda yer alan takvim uyarınca, en geç 12 ay içinde başlanacak. Plan uygulandıktan sonra sonuçlar NDK’ye 1 ay içinde raporlanacak. Kuruluş tarafından gerekçeli olarak talep edilmesi ve NDK tarafından uygun görülmesi kaydıyla mühletler uzatılabilecek.
Madenler dışındaki nükleer tesislerde, nükleer unsur sayım ve denetim sistemi ile fizikî muhafaza sistemi uygulanmaya başlanmadan evvel nükleer husus alana getirilemeyecek.
NDK’den alınan bir yetki, NDK’den alınan öbür yetkilerin şartlarını yahut kuruluşun nükleer tesise yönelik öteki mevzuatta tarifli yükümlülüklerini ortadan kaldırmayacak.
Kuruluş, yetkilendirmeler için NDK tarafından belirlenen süreç ve hizmet bedellerini ödeyecek.
Resmi Gazete’de yayımlanan öbür nükleer tesis ve güvenlik kararları
Resmi Gazete’de ayrıyeten, “Nükleer Tesislere Lisans Verilmesine Ait Tüzük”ün yürürlükten kaldırılmasına dair Cumhurbaşkanı kararı yayımlandı.
NDK’nin “Nükleer Güvenlik Müracaat Komitesinin Kuruluş ve Çalışma Usulleri Yönetmeliği” de yürürlükten kaldırıldı.