Mmo Ankara Şubesi, Sarsıntı Bölgesi İçin Hazırlanan ‘Yaşam Üniteleri’ Projesini Tanıttı.

TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şube Lideri Tezcan Karakuş Candan, zelzele bölgesi Malatya’da 140 bin metrekare alanda 2 bin insanın barınabileceği “Yaşam Üniteleri” projesini tanıttı. Karakuş Candan, “Biz bunu Türkiye’de üretmeye çalışırsak, 4-5 tane ailenin kalabileceği bir avlulu ünitenin maliyeti bize 500 bin liraya mal olacak. 2 bin kişinin yaşayacağı 97 tane avlulu ünitenin olduğu alanın maliyeti içindeki eşyaları, toplumsal tesisleriyle yaklaşık 70 milyona mal oluyor” açıklamasını yaptı. Karakuş Candan ayrıyeten, “Sadece TOGO’da kazanılan o 5 milyar lira ile bunun üzere 70 ünite yapılabiliyor. Yani 140 bin kişi barınabiliyor” dedi. Projelerinin iktidara model olabileceğini belirten Karakuş Candan, bölgede çabucak kalıcı konutların yapılmasının hakikat olmadığını söyledi.

TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şube Lideri Tezcan Karakuş Candan, büyük bir yıkım ve can kaybına yol açan sarsıntılardan etkilenen Malatya için yürütülen “Yaşam Üniteleri” projesine ait bugün Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nde bir basın toplantısı düzenledi. 11 ili etkileyen zelzelenin üzerinden 32 gün geçtiğini belirten Karakuş Candan, şöyle konuştu:

“İKTİDAR, KALICI KONUTLAR YAPMA VE TOKİ ÜZERİNDEN BÖLGENİN ÖZGÜN ÖZELLİĞİNİ BİR TARAFA BIRAKARAK YALNIZCA BİR YATAKHANE İNŞA ETME SÜRECİNE GİRDİ”

“32 günlük süreç içerisinde hala gereksinimler bitmedi. Sağlıklı süreksiz barınma üniteleri şimdi gerçekleşemedi. Birinci olarak yapılması gereken, çadır ve konteyner üzere daha öncelikli birinci süreksiz barınma üniteleri yapılmaya başladı lakin bunlar, kalıcı konutlar yapılana kadarki süreçte insanların iskan edecekleri yerler değil. Hasebiyle devletin birebir vakitte, süreksiz barınma üniteleri dediğimiz kalıcı konutlar sürecine kadar bir barınma sürecini koordine etmesi gerekiyor. Bir taraftan kalıcı konutlar üzerinden ihale yapılıyor. Kalıcı konutlar sürecinde süratli davranılmaması gerektiği, bilimsel bilginin ışığında bilgiler toplandıktan sonra kalıcı konutlar sürecinin süratle değil sindire sindire yapılması gerektiğini söz etmiş olmasına karşın meslek örgütlerinin, lakin buna karşın iktidar, bütün yükünü kalıcı konutlar yapma ve TOKİ üzerinden bölgenin kendi özgün özelliğini bir tarafa bırakarak yalnızca bir yatakhane inşa etme sürecine girdiler. Bunun gerçek olmadığının bir kere daha altını çizmek istiyoruz.

Size tanıtacağımız proje, Malatya’da bir alanda planlandı. Milletlerarası bir vakıf bunları finanse etmek istiyor. Muhtemelen üretimi yurt dışında yapılıp, burada montajı yapılacak. Altyapısını mahallî idareler koordine edecek. Bize, çok kısa vakitte proje üretmemiz ve bunun üzerinden çalışma yapma isteklerini ilettikleri için, süratlice Mimarlar Odası Ankara Şubesi olarak üyelerimize davet yaptık. Kolektif bir çalışma sürecinde depremzedeler için süreksiz barınma üniteleri tasarlayalım, bu da örnek bir model haline gelsin. Bir üretim sürecinin nasıl olacağına dair de tahminen iktidar kendisine yol mu çıkartır, örnek mi alır, bunu da düşündük.

“BİZE VERDİKLERİ ARAZİ 140 BİN METREKARE”

Çağrımıza 54 kişi yanıt verdi. Burada 2 günlük bir çalıştay yapıldı. Bu çalıştayda ana konsept belirlendi. Çalıştaya katılanların yüzde 90’ı bayandı. Bu, bayanların hassaslığını da gösteriyor. 54 kişinin 49’u bayandı. Bize verdikleri arazi 140 bin metrekare. 140 bin metrekare içinde insanların 1 yıl, 2 yıl yaşayabilecekleri barınma ünitelerini, aslında ‘Yaşam Üniteleri’ dedik biz. 1-2 yıl içerisinde beşerler konteynır, çadır üzere değil lakin burası onların ömür alanı olsun, hayata dönüşleri olsun. Kalıcı konutlarına geçtikten sonra da burası toplumsal ve kültürel tesis olarak kalsın. Tahminen yaşlı bakım ünitesi ya da yurt olabilir.

“HER ÜNİTEDE 4-5 ÜNİTE VAR. BURADA YALNIZCA BARINMA ÜZERİNDEN GİDİLMEDİ”

Tasarımlar yapılırken, insanların kültürel özelliklerini, ömür usullerini da tartıştık. Malatya, kır-kent ilgisi ağır olan bir yer. Geçiminin büyük bir kısmını kayısıdan sağlayan tahminen kışın kentte lakin yazın köyünde yaşayan bir hayat şekilleri olduğu için oranın kendi klasik dokusuyla uyumlu toplumsal ve toplumsal bir mekansal dizayna gidildi. Bunlar avlulu üniteler haline getirildi. Her ünitede 4-5 ünite var. Burası bir hayat alanı olacağı için yalnızca barınma üzerinden gidilmedi, kreşinden eğitim ünitesine, yönetiminden küçük ölçekli ticaret ünitesine, atölye çalışmalarına, yemekhanesine, toplu çamaşırhanesine kadar düşünülen hatta arazinin elverdiği noktalarda da güneş gücü santralleriyle kendi kendine yetebilen bir hayat ünitesi tasarlandı.

Bunun kıymetli olduğunu düşünüyoruz. Yapılan şeyler insanlara layık olması gerekiyor. Konteynır ve çadırlar birinci etapta insanların gereksinimlerini gideriyor ancak burada bir ömür geçmez. Birinci ayında bile beşerler, kendi yemeklerini kendi pişirmek ve ömürlerini devam ettirmek istiyorlar. Süratlice üretilebilecek, finansı sağlanabildiği anda 2-3 ayda insanların içine girip oturabileceği, tahminen de 1 yıl, 2 yıl oturabileceği, keyifli olabilecekleri bir yer olsun istedik.”

DENİZ CAN: YAKLAŞIK 2 BİN KİŞİLİK BİR ALAN OLUŞTURULACAK

Karakuş Candan’ın akabinde kelam alan TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi İdare Heyeti üyesi Deniz Can ise projenin teknik ayrıntılarını paylaştı. Deniz Can, şunları kaydetti:

“Bunu projelendirirken yaptığımız yerin yeni afetlere yol açmamasını bilhassa tartıştık. Toplumsal, ekonomik, ekolojik olarak sürdürülebilir olması bu bahisleri tartıştık.

Burada dört farklı küme olarak çalışıldı. Barınma üniteleri, alternatif olarak 2-4-6 kişilik olarak yapıldı.

Konut üniteleriyle işleyecek, sıhhat üniteleri, teknik altyapının tekrar çözülmesi, yeşil alanların olması, eğitim ünitelerinin olması, sanitasyon alanlarının olması en çok dikkat edilen mevzular oldu. Sürdürülebilir olması için altyapıya takviye olacak güneş güç alanları düşünüldü. Arazi formundan ötürü iki mahal olarak düşünüldü. Bunlar ise 60 ve 37 üniteden oluşuyor. Toplamda bin 986, yani yaklaşık 2 bin kişilik bir alan oluşturulması kelam konusu.

Yaşam modülleri olabildiğince esnek halde, gereksinimlere nazaran yine birleştirilebilecek halde hazırlandı. Farklı birleşimlere imkan sağlandı. Buna nazaran üç tip önerisi yapıldı ve bu üç tipin farklı bir ortaya gelişleriyle kümeler oluşturuldu. Birinci yerleşim planında 18 kişilik, ikincisinde 22 kişilik alanlar düşünüldü. Kır ile kent münasebetinin tekrar kurulabileceği teklifler de yapıldı.”

KARAKUŞ CANDAN: PROJENİN MALİYETİ 70 MİLYON LİRA

Can’ın akabinde yine kelam alan Karakuş Candan projenin maliyetine ait şunları kaydetti:

“Bir uygulama projesi değil, onun altını çizmek lazım. Ayrıntılarını çözmek gerekecek, onu yurt dışındaki ilgide olduğumuz kesim mekanik ve öteki ayrıntılarını çözecek. Biz bunu Türkiye’de üretmeye çalışırsak, bir ünitenin, bir avlulu ünitenin, yani 4-5 tane ailenin kalabileceği bir avlulu ünitenin maliyeti bize 500 bin liraya mal olacak. Yani, 22 kişinin kalabileceği bir yer 500 bin liraya mal olabilecek. Bunun içine eşyalarını da koyduğunuzda bir 100 bin lira daha koyun 600 bin diyebiliriz. 2 bin kişinin yaşayacağı 97 tane avlulu ünitenin olduğu alan, bu kadarlık alanın maliyeti, içindeki eşyaları, toplumsal tesisleriyle yaklaşık 70 milyona mal oluyor. Bugün, çok büyük büyük ihaleler veriyor ya iktidar, çok süratlice 3 ay içerisinde bunları inşa edilebileceğini, biz süreksiz olarak tanımladık lakin çeliğin 100 yıl, 100 yıl kalabilecek ve farklı formlarda kullanılabilecek bir modül, yalnızca 70 milyon liraya mal ediliyor.

“TOGO’DA KAZANILAN 5 MİLYAR İLE BUNUN ÜZERE 70 ÜNİTE YAPILABİLİYOR”

Bunun maliyetini yaparken aklımıza şu geldi. Biliyorsunuz, TOGO İkiz Kuleleri iki kalem oynatmayla, iki plan değişikliğiyle tam maliyet olarak, haksız olarak elde ettiği kar 5 milyar lira. Yalnızca TOGO’da kazanılan o 5 milyar lira ile bunun üzere 70 ünite yapılabiliyor. Yani 140 bin kişi barınabiliyor. Bunun maliyetinin bulunması tahminen bir örnek olabilir. Biz bunu milletlerarası bir vakıfla çözeceğiz, onlar finansını sağlayacaklar ve inşa sürecini yapacaklar. Mahallî idare de altyapısını sağlayacak. Bunun kıymetli olduğunu düşünüyoruz. İştirakçi bir süreçle elde edilmiş. İnsanların kendisini keyifli hissedebileceği, yalnızca çadıra konteynıra girip yatacağı değil, çıkıp verandasında yakınını, akrabasını, komşusunu görebileceği ve bu alanda kendisine yeni bir hayat ve hayata yine tutunmayı yakalayabilmeyi hissetmelerini istedik.

İktidarın sahiden, bugün gereksinimimiz olan beşerler çadırda yaşamaktan da bıktı, bu çok açık. 5-6 ay çadırlarda yaşamak mümkün değil. Hayata tekrar tutunması gerekiyor.

İktidar çabucak kalıcı konutlara yöneldi. Çabucak kalıcı konutlara yönelmek gerçek bir yaklaşım değil, bilimsel değil. Zira o bölgelerde hala hareketler var, daima artçılar oluyor. Üstelik bölgede önemli bir tahlil yapılması gerekiyor. Süratlice çabucak ‘Bu ay sonunda başlayacağız, 1 yıl sonra bitireceğiz’ mümkün değil aslında. Kendilerinin de yayınladıkları yayınlarda 405 bin tane konuta gereksinim olduğu söyleniyor. Mart ayında başlanacakların sayısına bakıyorsunuz, dörtte biri bile değil. Münasebetiyle kalıcı konut üretme süreci 2-3 yıl sürecek üzere görünüyor.

İktidar beton yaklaşımıyla her yeri TOKİ’leştirme üzerine gidiyor. Plan ölçeklerine baktığımızda da tek tip plan yaklaşımıyla gidiyor. Bölgenin özgünlüğünü dikkate almıyor.”