Kuzey Marmara Bölge Kan Merkezi’nde Türkiye’de bağışlanan kanların üçte biri test ediliyor
TÜRKİYE’de bağışlanan kanların üçte biri, Kızılay’ın en büyük laboratuvarı olan Kuzey Marmara Bölge Kan Merkezi’nde test ediliyor. Kan örnekleri, Hepatit, HIV üzere kanla bulaşabilecek hastalıkları kuluçka periyodunda dahi yakalayabilecek ileri seviye NAT testlerinin yanı sıra, 10’dan fazla teste tabi tutuluyor. Kuzey Marmara Bölge Kan Merkezi Müdürü Uzm. Dr. İlhan Birinci, kan stoklarında gelinen son durumu anlattı. Birinci, “Kızılay kanları satıyor” reaksiyonlarıyla ilgili de “Kızılay’ın kar emelli kan satması kelam konusu değil. Tüm dünyada olduğu üzere inançlı kan bankacılığı için yapılan testler, soğuk zincir saklama şartları, kanların muhtaçlık bölgelerine ulaştırılması üzere kalemlerin maliyeti faturalandırılır” dedi.
Deprem sonrası yaşanan çadır polemiği ile gündeme gelen Kızılay’da yaşanan ‘kan stoğu krizi’, hassas vatandaşların, yapılan davetlere cevap vererek kan vermeye gitmesiyle bir nebze de olsa aşıldı Kan stokları şu anki gereksinimi karşılayacak seviyeye gelse de, okulların orta tatile girmesi ve Ramazan Bayramı’nın da eklenmesiyle, bayram sonrasına ertelenen pek çok ameliyat için, yine kan ıstırabı çıkabileceği belirtiliyor. Kızılay’ın Türkiye ‘deki en büyük bölge laboratuvarı olan Kartal’daki Kuzey Marmara Bölge Kan Merkezi’nin soğuk zincir depolarında, olağanda en kolay bulunan kan kümelerinden A Rh (+) ve 0 Rh (+) üzere kan kümelerinin olduğu rafların dahi boş kalması dikkat çekti. Demirören Haber Ajansı, pek çok vilayetten gelen kan numunelerinin test, saklanma ve dağıtım öncesi süreçlerini görüntüledi. Kuzey Marmara BKM Müdürü Uzm. Dr. İlhan Birinci, kan stoklarındaki son durum ve argümanlarla ilgili değerli açıklamalarda bulundu.
BİR ÜNİTE KAN İÇİN 12 FARKLI TEST
Kızılay’ın İstanbul, Ankara, İzmir ve Adana’da bulunan 4 laboratuvarından en büyüğü olan Kuzey Marmara Bölge Kan Merkezi’nde ülke genelinde toplanan kanlardan alınan numunelerin yaklaşık üçte biri, Avrupa standartlarında güvenlik testlerinden geçiriliyor. Bir gönüllüden alınan kanın küme tiplemesi, serolojik testleri, HIV, hepatit üzere hastalıkların pencere devrinde yakalanmasını sağlayan Nükleik Asit Testi (NAT) üzere 12’ye yakın test yapılıyor ve tüm bu süreç yaklaşık 16 saatte tamamlanıyor. Ardından da kan yahut kan eserinin muhtaçlık olan bölgeye gönderilmesi sağlanıyor. Dr. Birinci, tüm dünyada Kızılay, Kızılhaç üzere örgütlerin istekli kan bağışının toplanması konusunda liderlik yaptığını kaydederek “Ülkemizde kan bankacılığı konusunda tek otorite aslında Sıhhat Bakanlığı. Sıhhat Bakanlığı ile Türk Kızılayı ortasında 2005 yılında ‘Güvenli Kan Temini Projesi’ kapsamında imzalanan protokol ile kanın gönüllülerden toplanması ve hastanelere dağıtılması işi, Türk Kızılayı’nın bir vazifesi ve sorumluluğu haline geldi. Türk Kızılayı’nın 18 bölge kan merkezi, bunlara bağlı 69 kan bağış merkezimiz var” dedi.
“KIZILAY EN İNANÇLI KANI TEMİN EDİYOR”Toplanan kanın hastanelere ulaştırılmadan evvel, Sıhhat Bakanlığı’nın mecburî tuttuğu testlerin haricinde, bir de üç hastalığın viral enfeksiyon etkeni için Nükleik Asit Testi’nden de geçtiğini anlatan Dr. Birinci, bu sayede kanla bulaşabilen bu hastalıkların şimdi pencere periyodunda bile yakalanabildiğini kaydetti. Dr. Birinci, şunları söyledi: “Her bağışçımızdan her seferinde aldığımız kana 4 tane temel test uyguluyoruz. Bunlar Hepatit B, Hepatit C, HIV ve sifilis testi. Hepatit B, C ve HIV için de ek Nükleik Asit Testlerimiz var. Kan gruplama testlerini de kesinlikle tekrarlıyoruz. Bütün bunlardan sonra rastgele bir sorun çıkmamış kanları hastanelerin kullanımına sunuyoruz. NAT ile bağışçıda enfeksiyon olmasına karşın rastgele bir belirtisi şimdi yokken enfeksiyonun tespit edilmesi sağlanabiliyor. Hepatit B ve HIV açısından bu, çok büyük avantaj sağlıyor. Hepatit B’de aya varan, HIV’de ise haftayla söz edebileceğimiz mühletlere kadar pencere devrini düşürebiliyor bu test. Bu bakımdan Kızılay’dan alınan ve hastalarımızda kullanılan kanlar, hastanelerde alınanlara nazaran güvenlik açısından (özellikle pencere devrinin elemine edilmesi nedeniyle) çok daha avantajlı.” “SAĞLIK BAKANLIĞI’NIN BELİRLEDİĞİ TARZLARLA İŞ YÜRÜYOR”Dünyada da bağışlanan kanların hastada kullanımı sonrası toplumsal güvenlik kurumları tarafından hastanelere ödeme yapıldığına dikkat çeken Dr. Birinci, çadır satışı tartışmaları sonrası gündeme gelen ‘Kızılay kan satıyor’ argümanlarına ait ise şu açıklamalarda bulundu: “Ülkemizde de Sıhhat Bakanlığı’nın belirlediği tarzlar çerçevesinde iş yürüyor ve Sıhhat Uygulama Bildirisi’nde (SUT), kanın bir maliyeti belirlenmiş. Buradaki temel maliyet hesabı kanın toplanması, laboratuvarda test edilmesi, soğuk hava zincirlerinde saklanması ve muhtaçlık duyan hastanelere gönderimine giden süreci kapsıyor. Testlerde kullanılan kitler, işçi masrafları üzere birçok masraf kalemi var. Kızılay’ın hastanelerden kan hasebiyle kazandığı bir gelir yok. Hatta ülkemizde kan bankacılığı ve kan bankacılığında kullanılan kan ve kan eserlerinin maliyetleri, Avrupa yahut dünya ülkelerine nazaran epey da düşük düzeyde. Örneğin, Türkiye’de bir eritrosit süspansiyonunun fiyatlandırılması, AB ülkeleriyle karşılaştırdığımızda yaklaşık 2-3 katına çıkıyor “
“HERKEZİ KAN BAĞIŞINA DAVET EDİYORUZ”
Vatandaşlar tarafından Kızılay’a yapılan “nakdi yardımlar” ile kan bankacılığının sürdürülebilir bir sistem olamayacağına da işaret eden Dr. Birinci, bunun nedenini şu sözlerle açıkladı: “Bizim sıhhat kuruluşlarına, hastanelere günde 8 ila 10 bin civarında kan çıkışımız oluyor. Hasebiyle günde 10 bin ünitenin üzerinde de bir kan toplamamız lazım ki, hem stoklarımızı stabil tutalım hem de hastanelerin kan muhtaçlığını karşılayalım. Nakdi bağışlar, makul devirlerde artabilir, azalabilir de. Lakin bizim standart olarak yeterliliği sağlamamız gerekiyor. Kendi kendine yeten bir sistem olması kural. Bunu, bağışlara dayandırırsak, bağışın azlığına yahut çokluğuna nazaran muhtaçlığın karşılanması riske girebilir. Bunu standart bir düzeyde tutmak daha akılcı geldiği için nakdi bağışlarla kan bankacılığı ilişkilendirilemez. Kanın, daima bir muhtaçlık olduğunu acil bir gereksinim olmadığını düşünürsek, Ramazan’dan sonra da bütün vatandaşlarımızı herkesi, kan bağışına davet ediyoruz ki hastanelerde kan gereksinimini eksiksiz bir formda Türk Kızılay’ı olarak tam olarak karşılayabilelim.”
– İstanbul