Kuşadası’nda ‘yelkovan kuşları’ telef olmuş halde bulundu

AYDIN – Aydın’ın Kuşadası ilçesinde şiirlere de bahis olan yelkovan kuşları, Kocagöl önündeki plajda meyyit olarak bulundu.

Doğal hoşlukları ile birçok yaban hayatına konut sahipliği yapan Kuşadası Dilek Yarımadası Ulusal Parkı, denizel biyoçeşitliliğiyle de çok sayıda deniz canlısının üreme ve beslenme noktası olmaya devam ediyor. Kuşağı tükenme altında olan birçok deniz canlısının yanı sıra pek çok kuş tipine de konut sahipliği yapan bölgede bir küme yelkovan kuşu meyyit olarak karaya vurdu.

Kuşadası ilçesi Güzelçamlı Mahallesi Kocagöl Plajı’na bir küme kuşun meyyit olarak karaya vurduğu ihbarı üzerine bölgeye gelen Ekosistemi Müdafaa ve Tabiat Sevenler Derneği Lideri Bahattin Şoför, bölgede yaptıkları incelemede yaklaşık 8 kuşun meyyit olarak karaya vurduğunu tespit etti. Daha öncede bölgedeki vatandaşlar tarafından 15 kuşun bulunduğunu ve köpekler tarafından parçalanmaması için kuma gömüldüğünü belirten Şoför; “Ünlü şairlerimizden Orhan Veli’nin dizelerine mevzu olan Yelkovan kuşlarından bir küme, bugün Kuşadası Güzelçamlı Kocagöl önündeki plajda meyyit olarak bulundu. Gelen bir ihbarda, Kocagöl plajında bir küme kuşun kumsala meyyit olarak vurduğunu ve denizde de bir küme kuşun su yüzeyinde olduğu bilgisi ulaştırıldı. Vatandaşlar tarafından kıyıya vuran yaklaşık 15 adet kuşun köpekler tarafından yenmemesi için kumlara gömüldüğü bilgisi verildi. Kocagöl plajında yaklaşık 200 metrelik bir alan içinde yaptığımız araştırmalarda 8 adet daha kuş ölüsüyle karşılaştık. Kuşların yelkovan ve boz yelkovan çeşitlerine ilişkin olduğunu tespit ettik. Yelkovan kuşlarını, Ulusal Park ve Samos Adası ortasındaki Dilek Boğazı’nda kümeler halinde gözlemliyoruz. Çok az görülen kuşlardan. Bilhassa bizim bölge için lakin bu kuşların neden öldüğü konusunda bir durum tespit edemedik. Yaptığımız ağız içi denetimlerinde rastgele bir iğneye rastlamadık. Bu kuşların muhtemelen denizde bulunan bir ağa takılarak boğulup öldüğünü düşünüyoruz. Bu mevzuda uzman bilim insanı olan ornitolog danışman üyelerimizle de görüşüp, bu hususta bir karar vereceğiz. Bilhassa Dilek Boğazı’nın batısından başlayarak körfezin güney bölgesine kadar olan alanın, bu türlü az kuş tipleri, tırtak çeşidi yunuslar ve deniz kaplumbağaları için çok kıymetli olduğunu düşünüyoruz. Bu nedenle Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Ulusal Parkı’nın denizel alan hudutlarının genişletilerek bütüncül olarak korunması tiplerin geleceği açısından da çok kıymetlidir. Bilhassa trol teknelerinin Dilek Boğazı’nda av yapmalarının engellenmesi, boğazın varlıklı biyolojik çeşitliliğinin sağlıklı bir formda devam etmesini sağlayacaktır” dedi.

“Yelkovanın olmadığı denizlerimiz daha az yeşil ve kurak olacaktır”

Bu bahiste araştırmalar yürüten EKODOSD Bilim Danışmanı üyesi Ornitolog Doç. Dr. Ortaç Onmuş ise “Yelkovanlar, ülkemizde tüm denizlerde yaygın olarak görülen bir kuş tipi olsa da bilhassa İstanbul Boğazı’nda sıklıkla görülmesi nedeniyle İstanbul civarında yaşadığı bilinen deniz kuşlarıdır. Yüzlerce yıldır İstanbul Boğazı’nda görülmesi nedeniyle neredeyse Avrupa bu kuşu Türkiye’den tanıdı. Her yıl on binlerce yelkovan kuşu, Çanakkale ve İstanbul Boğazı’nı çok sefer geçerek, Karadeniz’de beslenmekte ve kışlamaktadır. Bu âlâ durumun bilakis tıp Türkiye’de neredeyse hiç bilinmiyor. Bugüne kadar üreme alanları bulunamadı. Temel besini küçük sardalye, hamsi ve gümüş balığı üzere küçük balıklar. Denizdeki balık yağı kokusunu 30 kilometre öteden aldıkları biliniyor. Yelkovanların ülkemizde iki farklı tipi var, ikincisi de boz yelkovan. Bu cins gümüş martı kadar iri lakin yelkovan ise bu boyutun yarısı kadardır. Her iki tıp de denize dalarak derinde yakaladıkları balıklarla besleniyorlar. 30 metreye kadar daldıkları biliyor. En büyük problemleri paragat avcılığı ve balıkçıların gece ışıkla balık avlamalarıdır. Paragatlara takılı küçük balıkları yedikleri için, balıkçı iğneleriyle ölüyorlar. Deniz kirliliğine yol açan petrol atık motor yağları, sintine ve denizi kirleten plastik kirliliği çok büyük bir sorun. Yelkovan kuşları, denize atılmış plastiklerin üstüne balık kokusu sinmiş olanları yiyerek bağırsak ve mide tıkanmasından ölüyorlar. Denizlerimizde yelkovan kuşu sayısı, azalan balık ve kirlenen denizle birlikte süratle azalıyor. Bu deniz kuşları dışkıları çok yüksek azot ve fosfat varlığı nedeniyle üredikleri adalardaki bitkileri koruyan ve geliştiren canlılar. Yelkovanların olmadığı denizlerimizde adalarımız daha az yeşil ve daha çok kurak olacaktır” dedi.