Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy, Çanakkale’de Seddülbahir Kalesi’nin açılış merasiminde konuştu Açıklaması

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Seddülbahir Kalesi onarım, etraf düzenlemesi ve teşhir-tanzim çalışmalarının Türkiye’de bugüne kadar bu alanda yapılmışların en kapsamlısı olduğunu söyledi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Çanakkale Savaşları ve Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığınca 2015’te onarımına başlanan ve büyük bir titizlikle çalışmaları tamamlanan Seddülbahir Kalesi’nin yine ziyarete açılması münasebetiyle merasim düzenlendi.

Bakan Ersoy, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı Seddülbahir Kalesi ve Gelibolu-Eceabat Devlet Yolu Açılış Töreni’nde, çağlara damga vuran kadim bir medeniyetin mirasçıları olarak bu mirasın ziynetlerini, ulusal hafızanın adeta kitabeleri olan kültür varlıklarını ihya etmeyi ebediyen bir vefa borcu olarak gördüklerini söyledi.

Bu emanetleri 21’inci yüzyıl dünyasında çocukların ecdadını hakikat halde tanımasının, münasebetiyle kendisini bilmesinin ve güvenmesinin teminatı bildiklerini vurgulayan Ersoy, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Duvarların lisanı olsa da konuşsa temennisi, onları dinlemeyi bilen herkes için hakikate dönüşür. Biz, emanet aldığımız bu kutlu vatanın çakıl taşlarından dağlarına, çeşmelerinden kalelerine her birinin kelamını dinliyor ve ahvalini biliyoruz. Seddülbahir Kalesi bugün bu gönül muhabbetinin bir sonucu olarak kapılarını açmaktadır. Sultan 4. Mehmed’in validesi Hatice Turhan Sultan tarafından yaptırılan Seddülbahir Kalesi, sinesinde 362 yıllık tarihi barındıran bir abidedir. 1661 yılından beri Kumkale ile boğazın ve bu kutlu toprakların muhafızlığını yapmıştır. Birinci Dünya Savaşı’nda, 3 Kasım 1914’te Birleşik Krallık Donanması’nın atağıyla birinci şehitlerimiz burada vuslata ermiştir. Tarihin gördüğü en büyük deniz ve kara müdafaası olan Çanakkale Savaşları’nın bütün şiddetini de yaşamıştır Seddülbahir. Bilhassa kara muharebeleri esnasında çok önemli yıkıma uğramış, 8 ay Fransız birliklerinin karargahı olarak kullanılmıştır. Şehit ve gazi kanlarıyla yazılan büyük destanın sonucunda, 9 Ocak 1916’da son İngiliz askeri de yarımadayı yeniden Seddülbahir bölgesinden terk etmiştir.”

“Maydos Mıntıka Kumandanı” Mustafa Kemal

Askeri dehası ve kahramanlığıyla Çanakkale Savaşları tarihine de ismini yazdıracak Mustafa Kemal Paşa’nın birinci misyonunun Seddülbahir’den Ece Limanı’na kadar tüm birliklerin sevk ve yönetimi olmasının ehemmiyetine işaret eden Ersoy, “Maydos Mıntıka Kumandanı” unvanıyla yaptığı çalışmalardan birinin, düşmanın karaya ayak basmasına müsait bölgelere süratlice müdahale edilmesini sağlayacak önlemlerin alınması olduğunu lisana getirdi.

25 Nisan 1915 sabahı Mustafa Kemal Paşa’nın öngördüğü üzere İngiliz birliklerinin Kabatepe ve Seddülbahir bölgesine, Anadolu tarafında Kumkale’ye eş vakitli asker çıkardığını belirten Ersoy, “57’nci Alay’ın burada yaptığı müdahalenin başarısı, amfibi harekatın tam da Mustafa Kemal’in beklediği istikamette olmasının bir sonucudur. Gazi Mustafa Kemal’in bu askeri kabiliyeti ve ileri görüşlülüğü onu Anafartalar Kahramanı olarak anılmasını sağlayan uğraş ve zaferlere taşımış, Çanakkale Muharebeleri’ni Türk’ün zaferine dönüştüren baht kavşağında da en değerli yeri almıştır.” diye konuştu.

“Hiçbir tarihin, yaşanmışlığın mazide kalıp yitmesine müsaade etmedik”

Bakan Ersoy, “Bu topraklar üzerindeki hiçbir tarihin, hiçbir yaşanmışlığın mazide kalıp yitmesine müsaade etmedik, etmeyeceğiz.” sözünü kullandı.

Fatih Sultan Mehmed’in emaneti Kilitbahir Kalesi ile Sultan 3. Selim ve 2. Mahmud devirlerinin yapıtı Bigalı Kalesi’nin onarımlarını tamamladıklarını, teşhir ve tanzim çalışmalarını gerçekleştirerek çağdaş ve yaşayan müzeler olarak milletin hizmetine sunduklarını lisana getiren Ersoy, şunları anlattı:

“Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığımız bünyesinde bu bölgeyi bir açık hava müzesi yapmak yolunda ağır mesai harcadık. Altyapı ve ulaşımdan şehitliklerin ihyasına, günümüze kadar bilinmeyen şehitliklerimizin tespitinden onarım çalışmalarına kadar çok kapsamlı projeleri gerçekleştirdik. Şehit kanından dalgalarla, periyodun en güçlü donanmasına set çektiğimiz kıyılarımızı Gelibolu Tarihi Sualtı Parkı olarak kültür ve turizm kıymetlerimiz ortasına kattık. Tarihimizi yaşatmak ve korumak ismine ne gerekiyorsa yaptık, yapıyoruz. İşte Seddülbahir Kalesi’nin de bu coğrafyaya dair hafızasını yarınlara ulaştırmak için projelerimizi hazırladık, uyguladık ve hamdolsun zaferimizin 108’inci yıl dönümünde açılışını daima bir arada yapıyoruz. Seddülbahir Kalesi onarım, etraf düzenlemesi ve teşhir tanzim çalışmaları Türkiye’de bugüne kadar bu alanda yapılmış en kapsamlı çalışmadır. Kalede ve 43 bin 497 metrekarelik proje alanında, 2 bin 822 gün devam eden disiplinler ortası çalışmalar ve hafriyatlar sonucunda 45 bin 748 kültür varlığı bulunmuş ve envanterimize alınmıştır.”

Ersoy, Seddülbahir Kalesi’nin onarım ve konservasyon uygulamalarının da kalenin mevcut durumunun korunması hassasiyetiyle yürütüldüğünü, milletlerarası onarım prensip kararları çerçevesinde muhafaza ve kullanma istikrarı ön planda tutulduğunu söyledi.

Proje uygulamasındaki her ayrıntının Tarihi Alan Başkanlığı, Bilimsel Müracaat Heyeti ve muhtaçlık durumunda farklı disiplinlerden uzmanların iştirakiyle titizlikle hayata geçirildiğini aktaran Ersoy, şöyle devam etti:

“Kalemizde oluşturulan stantta hem yürütülen çalışmalar sonucunda bulunan tarihi eserler ve kültür varlıkları hem de envantere girmeyen, hurda metal olarak tabir ettiğimiz kesimlerden yapılan ve Çanakkale Savaşları temalı olan çağdaş sanat yapıtları yer almaktadır. Seddülbahir Kalesi’ni yaptıran Hatice Turhan Sultan, İstanbul’un sembol yapılarından olan Yeni Camii ve Mısır Çarşısı’nın da banisidir. Ayrıyeten bu kale, bir valide sultanın vakfı ile yaptırılmış birinci savunma yapısı olmasıyla da tarihi emanetlerimiz ortasında özel bir yere sahiptir. Bu noktada memnuniyetle söz ediyorum ki Hatice Turhan Sultan’ın emanetine sahip çıkmak için gerçekleştirdiğimiz 12 yıllık araştırma sürecinde ve 2015 yılından beri devam eden uygulama çalışmalarında vazife alanların da üçte biri, her disiplin ve iş kolundan bayanlar olmuştur. Sorumluluğumuz dahilindeki her çalışmada bu oranın daha da yükselmesini temenni ediyorum.”

Ersoy, kültür ve medeniyetin soyut ve somut her bir kesimine verdiği kıymet, bunların yaşatılması ve çocuklara aktarılması konusunda harcadığı ağır mesai hasebiyle Cumhurbaşkanı Erdoğan’a ve çalışmalarda emeği geçenlere teşekkür etti.

Bakan Ersoy, başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları olmak üzere Türk milletinin ulu tarihini canıyla ve kanıyla yazan şehit ve gazileri rahmetle, minnetle andı.