Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların akabinde 2 bin 826 heyelan oldu

Türk bilim insanları tarafından yapılan araştırmada, Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat’taki zelzelelerin akabinde 11 vilayette meydana gelen 2 bin 826 heyelanda 92 kişinin hayatını kaybettiği tespit edildi.

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsünden Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tolga Görüm, Abdüssamet Yılmaz, Furkan Karabacak, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Lütfi Süzen ve Hollanda Twente Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hakan Tanyaş tarafından oluşturulan “Heyelan Kıymetlendirme Ekibi (SLATE)”, Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların akabinde heyelanların tespit edilmesi için çalışmalara başladı.

Bilim insanları, bu kapsamda zelzelelerin etkilediği 11 vilayette yaklaşık 1 ay süren saha incelemelerinde bulundu.

Yapılan çalışma sonucunda, Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin tetiklediği 2 bin 826 heyelanın yaşandığı, 92 kişinin hayatını kaybettiği belirlendi.

Aynı araştırmada, Malatya’nın Doğanşehir ilçesinde Karanlıkdere’ye bağlı İncirlik sokağının, zelzelelerin akabinde oluşan heyelan nedeniyle 482 metre kaydığı, Narlı köyünün ise ikiye ayrıldığı tespit edildi.

Adıyaman’ın Çelikhan ilçesindeki Keyifli köyünde büsbütün tahrip olan 32 konutun 9’unun heyelan nedeniyle yıkıldığı, Çelikhan’da zelzeleden ötürü hidroelektrik santralinin (HES) ziyan gördüğü belirlendi. Gaziantep’in İslahiye ilçesinde bulunan İdilli Deresi ile Değirmencik köyünde heyelan nedeniyle oluşan set gölünün su tutmaya başladığının tespiti yapıldı.

Araştırmayla ilgili AA muhabirine açıklamalarda bulunan Doç. Dr. Görüm, 6 Şubat’taki sarsıntıların akabinde 5 kişilik grupla çabucak saha çalışmalarına başlamak için bölgeye gittiklerini söyledi.

Deprem bölgesine gitmeden Harita Genel Müdürlüğünün servise açtığı imajlardan heyelanlı alanları belirlediklerini lisana getiren Görüm, “Bölgeye gittiğimizde tablonun çok daha vahim olduğunu, çok büyük ana kaya heyelanlarının gerçekleştiğini gördük. Zelzelelerle tetiklenen toplam heyelan sayısının, bugüne kadar haritaladıkları heyelan sayısının en az 4 katından fazla olduğunu belirledik.” diye konuştu.

Doç. Dr. Görüm, heyelanların Malatya’nın Doğanşehir ilçesinde birçok yapıyı yıktığını anlattı.

Doğanşehir’deki İncirlik ve Kilise Sokak’ta, gözlemledikleri en büyük heyelanların yaşandığını kaydeden Görüm, şöyle devam etti:

“Buradakiler birinci sarsıntıyla tetiklenmiş heyelanlar ve 16 mesken ile 1 okul burada heyelandan etkilenmiş, kimse hayatını yitirmemiş. Heyelan, sarsıntının 40. saniyesinden sonra başlamış ve beşerler konutlarından çıkabilmiş lakin bu köy 482 metre yer değiştirmiş, büsbütün oturulamaz halde. Sarsıntının akabinde Gaziantep’in İslahiye ilçesinde bulunan İdilli Deresi ile Değirmencik Köyü’nde heyelan nedeniyle set gölü oluştu. Daha sonra gölün düzeyinin taşmasıyla birlikte birden patlarsa ikinci bir sele neden olabilecek potansiyelleri var. AFAD ve Devlet Su İşleri bir gece yağış sonrası burayı boşaltı. Ayrıyeten zelzeleler ziraî alanlara da büyük ziyan verdi. Bizim çalışmalarımızda yersel doğrulamasını yaptığımız toplam 2 bin 826 heyelan tespit ettik. Bu heyelanlarda oluşan meyyit sayısı 92 civarında.”

“Kaya düşmeleri artçılarla devam etti”

Heyelanların zelzele bölgesinde birçok alanı etkilediğini vurgulayan Görüm, “Depremin akabinde yaşanan heyelanlar, Türkiye’de sarsıntının tetiklediği heyelanların tarihçesinde bizim gözlemlediğimiz ve rapor edilen en büyük heyelanlar. Yüklü olarak heyelanlar, Malatya ve Adıyaman bölgesinin dağlık kesitleri ile Hatay Samandağ’daki kimi alanlarda ağır formda gözlemleniyor. Ayrıyeten ana kaya heyelanları Adıyaman’ın Çelikhan, Sincik, Malatya’nın Doğanşehir dağlık bölgelerinde tesirli oldu. Ana kaya düşmeleri artçılarla birlikte devam etti.” tabirlerini kullandı.

Doç. Dr. Görüm, sarsıntıların akabinde yeni yerleşim yerlerinin seçimi ve planlanmasında heyelanların da göz önüne alınması gerektiğinin kıymetli olduğunu kelamlarına ekledi.