İzmir’de Antik Smyrna Agorası ve Tiyatrosu Hafriyat Çalışmaları Devam Ediyor

İZMİR’in Konak ilçesinde, Kadifekale’den Kemeraltı’na kadar uzanan Helenistik, Roma, Bizans periyotları yanı sıra Beylikler, Osmanlı izlerinin görüldüğü Smyrna Agorası ve Smyrna Tiyatrosu, yapılan hafriyat çalışmaları ile gün yüzüne çıkıyor. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Türk İslam Arkeolojisi Kısmı Öğretim Üyesi ve Smyrna Antik Kenti ve Agora Tiyatrosu Hafriyat Heyeti Lideri Doç. Dr. Akın Ersoy, son iki yıldaki çalışmalarda Smryna Agorası’nda gymnasium olduğunu kıymetlendirdikleri kalıntılar tespit ettiklerini ve ortaya çıkarmak için hafriyat çalışmaların sürdüğünü belirtti. Hafriyat çalışmalarında Satyros kabartması ve Herakles heykeli gövde modülü bulunduğunu aktaran Doç Dr. Ersoy, İzmir’in mutfak kültürüne ait bulgulara da ulaşıldığını söyledi.

İzmir’de, Kültür ve Turizm Bakanlığı müsaadesi ile İzmir Katip Çelebi Üniversitesi ismine yürütülen ve İzmir Büyükşehir Belediyesi, Hoş Güç Akaryakıt A.Ş. ve Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı’nın takviyeleri ile yapılan hafriyat çalışmalarıyla Smyrna Agorası ve Smyrna Antik Tiyatrosu, gün yüzüne çıkarılıyor. Kadifekale’den Kemeraltı’na kadar uzanan ve Büyük İskender tarafından 193 hektarlık alanda kurulan kentte gerçekleştirilen arkeolojik kazılarla, Hellenistik, Roma, Bizans periyotları yanı sıra Beylikler, Osmanlı periyotlarına ilişkin binlerce nesne keşfediliyor. Bulunan eserler, devrin toplumsal ve ticari hayatlarına ait bilgiler veriyor. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Türk İslam Arkeolojisi Kısmı Öğretim Üyesi ve Smyrna Antik Kenti Hafriyat Heyeti Lideri Doç. Dr. Akın Ersoy, İzmir’in kadim bir kent olduğunu ve 8 bin 500 yıllık süreçte 3 kez yer değiştirdiğini belirtip, Son 2 bin 500 yıllık süreçte de bugün Konak’ta yer alan arkeolojik buluntularla üçüncü yer değiştirme temsil ediliyor. Bunun üzerinde Bizans, beylikler devri, Osmanlı ve Cumhuriyet periyodu var dedi.

SMYRNA AGORA’DA GYMNASİUM KEŞFEDİLDİ

Kadifekale eteklerinde 20 bin kapasitelik Smyrna tiyatrosunu ortaya çıkarmak için 6 yıldır çalışmaları sürdürdüklerini belirten Doç. Dr. Akın Ersoy, Şimdiye kadar yaptığımız çalışmalarda 5 bin kapasitelik kısmını ortaya çıkardık. Tiyatronun kent içinde olmasından ötürü birtakım dezavantajları var. Geç Bizans periyodunda ve Osmanlı periyodunda taş ocağı olarak kullanılmış ve kıymetli ölçüde oturma düzeneğinin söküldüğünü görüyoruz. Tiyatronun taşı Kemeraltı’nın hanlarında ya da anıtsal yapılarda gördüğümüzde şaşırmıyoruz. Smyrna Agorası’nda hafriyatlarda, agoranın çeperinde hangi kamu yapıları olduğuyla ilgili çalışma yapıyoruz. Güçlü bir Osmanlı periyodu var. Bilhassa 19’uncu yüzyıl çok değerli. En üst düzeyde bu kalıntılar ele geçiyor. Bu kalıntıların altında Roma devrinden kalma bir hamam yapısı keşfettik. Son iki yılda da bir gymnasium olduğunu değerlendirdiğimiz kalıntılar tespit ettik. Gymnasiumu ortaya çıkarmak için hafriyat çalışmalarımız sürüyor. Osmanlı periyoduna temsilen bir han yapısının kazılarını devam ettiriyoruz. Kemeraltında birtakım noktalarda ortaya çıkartılan hem Roma hem Osmanlı periyoduna ilişkin kalıntılar var diye konuştu.

SATYROS KABARTMASI VE HERAKLES HEYKELİ BULUNDU

Yapılan hafriyat çalışmalarında ortaya çıkartılan eser ve materyallerle ilgili bilgi veren Doç. Dr. Ersoy, Tiyatro hafriyatları sahne kısmında yapılan çalışmalarda plastik yapıtlara rastlıyoruz. Görsel olarak öne çıkan Satyros kabartması var. İzmir müzesinde sergileniyor. Mitolojik varlıkların görsellerini ulaşabiliyoruz. Bulduğumuz Satyros erkek mitolojik varlık. Tiyatronun süslenmesinde kullanıldığı anlaşılıyor. İnsan boyutunda bir kabartma. Herakles heykeli bulduk. İmparator ve yaradanlara ilişkin heykellerin ayak ve el kesimlerinden olmak üzere çok sayıda heykel modülüne ulaşılabiliyor. Smyrna tiyatrosunun hayli güçlü bir süsleme anlayışına sahip olduğunu anlıyoruz dedi.

İZMİR’DEKİ MUTFAK KÜLTÜRÜNE AİT BULUNTULAR ORTAYA ÇIKARTILIYOR

Kent arkeolojisi yaptıklarını lisana getiren Doç. Dr. Akın Ersoy, katmanlı bir kent olması nedeniyle yalnızca Pagan devri, Helenistik ve Roma devri değil Osmanlı periyodu yapıtlarına de ulaştıklarını belirtip, şöyle devam etti Yalnızca mimari yapıtlarına değil Osmanlı’nın İzmir’deki mutfak kültürüne ait, hayat biçimine ait izler ve buluntular ortaya çıkıyor. Çok sayıda Avrupa seramiği var. İzmir, Levanten ve öteki topluluklarıyla, Osmanlı periyodunda çok etnik siteli bir kent. Her zevke uygun materyalin satıldığını görüyoruz. Bunun da bir modülü Avrupa seramiği. Bilhassa İtalya ve Fransa’dan gelen Avrupa seramiği İzmir’deki konutların sofralarında severek kullanılmış. Anadolu materyali olarak Kütahya seramiği yeniden İzmir’deki meskenlerin sofralarında yer alan başka bir materyal. İzmir’in Konak ilçe merkezindeki son 2 bin 500 yıllık sürecini bu materyallerden gözleyebiliyoruz.