İTO Lideri Avdagiç: “Depremlerden Sonra ‘İstanbul’dan Endüstriyi Çıkaralım’ Diyenler Var. Bu Çok Tehlikeli Bir Söylem”
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri Şekib Avdagiç, “Deprem neslinde bir ülke olmanın bize verdiği değerli bir ihtar var. O da sanayi ve ticaretin muhakkak merkezlerde sıkışmaması gerektiğidir. Bu vesileyle ‘İstanbul’dan endüstriyi çıkaralım’ diyenler var. Bu çok tehlikeli bir telaffuz. İTO olarak İstanbul’daki üretimin, ticaretin, ekonomik ünitelerin zorla kent dışına çıkarılmasının hakikat olmadığını düşünüyoruz. Bunun doğal, doğal ve sürdürülebilir bir planlama ile yapılmasının çok daha hakikat olacağını öngörüyoruz” dedi.
İTO Lideri Avdagiç, odanın dün yapılan Mart Ayı Olağan Meclis Toplantısı’nda yaptığı konuşmada Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların üzerinden bir ay geçmesine karşın, felaketin tesirlerinin hala çok şiddetli hissedildiğine dikkat çekti. Avdagiç, şunları söyledi:
“İSTANBUL’U KONUŞURKEN KULLANILAN JARGONA ÇOK DİKKAT EDİLMELİ: İstanbul’da sarsıntı riski var ve İstanbul, Türkiye toplam nüfusunun yaklaşık yüzde 20’sini, kayıtlı işgücünün yüzde 20’den, ihracatın ve toplam dış ticaretin yüzde 50’den fazlasını temsil ediyor. İstanbul, Türkiye Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’sının (GSYH) yüzde 30,4’ünü oluşturuyor. 2022 yılında oluşturduğu katma paha 300 milyar dolara yakın. İstanbul’u konuşurken kullanılan jargona çok dikkat edilmeli. Yakın vakitte Berlin’deki turizm fuarındaydım. Oraya gittiğim vakit birinci sorulan, ‘İstanbul nasıl, İstanbul yıkılıyor mu, her yer eski bina, ne olacak’ oldu. Zelzeleden bu yana İstanbul’da AVM satış endekslerinde yüzde 33-35’lik düşüş var. Lüks segment satış kategorisinde düşüş yüzde 80’lere ulaştı. İstanbul otellerinde de yüzde 30’lar mertebesinde rezervasyonlarda ve oda doluluğunda düşüş kelam konusu. Münasebetiyle İstanbul’daki sarsıntı riskini yazarken İstanbul’un ekonomik değerini göz gerisi etmemeliyiz.
DEPREMLERDEN SONRA ‘İSTANBUL’DAN ENDÜSTRİYİ ÇIKARALIM’ DİYENLER VAR: Deprem jenerasyonunda bir ülke olmanın bize verdiği kıymetli bir ihtar var. O da sanayi ve ticaretin belirli merkezlerde sıkışmaması gerektiği. Görüyoruz ki, belli bölgelerde ağırlaşan sanayi ve ticaret hem bölgeler ortası kalkınmışlık ve refah düzeyini olumsuz etkiliyor hem de ekonomik ve toplumsal riskleri artırıyor. Sarsıntının Türkiye’nin kalkınma ve endüstrileşme stratejisinde bir ‘desantralizasyon’a yol açmasını diliyorum. Fakat biz şuna karşıyız. ‘Bu vesileyle İstanbul’dan endüstriyi çıkaralım’ diyenler var. Bu çok tehlikeli bir telaffuz. İTO olarak İstanbul’daki üretimin, ticaretin, ekonomik ünitelerin zorla kent dışına çıkarılmasının yanlışsız olmadığını düşünüyoruz. Bunun doğal, tabi ve sürdürülebilir bir planlama ile yapılmasının çok daha gerçek olacağını öngörüyoruz. Bu söylemi biz yalnızca burada duymuyoruz. Yurtdışındaki potansiyel alıcılar da duyuyor. ‘Herhalde tesisinizi kapatmak durumunda kalacaksınız, ben şimdiden kendime alternatif bir tedarikçi bulayım’ diye farklı bir durum içine girebiliyorlar. Münasebetiyle bütün bu resmi kurgularken ülkenin üretmeye, ihracat yapmaya, istihdam oluşturmaya devam etmesi gerekiyor.
KARAYOLU ULAŞIMINDA ALINAN BÜYÜK UZAKLIĞIN BİR GİBİSİ DEMİRYOLU İLE YÜK NAKLİYECİLİĞİNDE DA ALINMALI: Lojistiği bir sorun olarak ileri sürenler olabilir. O vakit Türkiye’nin son yıllarda karayolu ulaşımında aldığı büyük aranın bir benzerinin demiryolu ile yük nakliyeciliğinde da alınması gerekiyor. Ülkenin süratli demiryolu ağlarıyla örülmesi ve limanlara süratli erişimin sağlanması lojistiği sorun olmaktan çıkaracaktır. Bu da üretimin ve endüstrinin ülke geneline yayılmasına yer hazırlayacaktır.
DÖNÜŞÜMDE DEVLET VERGİ GELİRİNİ VE ÖZEL KESİM DE KAZANÇTA KARI ÖNCELEMEMELİ: İTO olarak uzun müddettir söylediğimiz şu; inançlı konutların yanı sıra inançlı fabrikalar inşa etmek zorundayız. Konutlar için ortaya konulan yenileme prosedürlerini kesinlikle fabrikalar, işyerleri, çarşılar, AVM’ler için de öngörmeliyiz. Münasebetiyle bütün bu dönüşüm paketini iş yerlerini, sanayi kuruluşlarını, turizmi de işin içine katarak sürdürmeliyiz. Dönüşümün ve yine inşanın bir misyon olduğu şuuruyla hareket edilmesi gerekir. Bu yüzden devletimizin bu kapsamdaki faaliyetleri vergilendirmesinde vergi gelirini, özel bölümümüzün de bu faaliyetlerden elde edeceği karda karı öncelememesi gerektiğine inanıyoruz.
İTO’NUN ÜYELERİYLE BİRLİKTE BÖLGEYE ŞU ANA KADAR YAPTIĞI YARDIM ÖLÇÜSÜ 220 MİLYON LİRAYA ULAŞTI: İTO’nun Zelzele Uyum Merkezi’nden bölgeye 108 TIR ve 8 uçakla yardımlar gönderildi. İTO’nun üyeleriyle birlikte bölgeye şu ana kadar yaptığı yardım ölçüsü da 220 milyon liraya ulaştı.
DEPREM BÖLGESİNDE NOKTA ATIŞLI VE İNCELİKLİ BİR ÇALIŞMA YÜRÜTTÜK: Acil tedarikçi üzere çalışıyoruz. İstanbul’dan tedarik ettiğimiz yakmaya hazır odunları kamyonlara yükleyip yola çıkardık. Acil muhtaçlık bilgisi gelince anında bölgeye talep edilen kadar oksijen tüpü gönderdik. Çadırkentlerde buzdolabı olmadığı için eserlerin uzun müddet korumasını sağlayan ‘termo box’lar talep edildi. Onları gönderdik. Bir bölgeden ‘acil çadıra gereksinim var’ haberi gelince, biz oraya çabucak çadır gönderdik. Nokta atışlı ve incelikli bir çalışma yürüttük.
NORMAL HAYATA DÖNÜŞ İÇİN DAHA UZUN BİR YOLUMUZ OLDUĞU BİR GERÇEK: Deprem bölgesinin daha uzun mühlet yardıma ve özel dayanaklara gereksinimi var. İş dünyası olarak yardımları, gereksinimler sürdükçe devam ettirmek zorundayız. Olağan hayata dönüş için daha uzun bir yolumuz olduğu tartışma götürmez bir gerçek. Bizler de yardım çalışmalarımızı bu perspektifle şekillendiriyoruz. Rutin gereksinim yardımlarımızı nizamlı olarak uzun mühlet devam ettirmemiz gerekiyor. İTO olarak, devletimizle ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ile uyum halinde bu çalışmalarımızı yürütüyoruz. İTO’nun orta vadede yapacakları çalışmaya ait ise “Bölge insanımızı kalıcı konutlarına yerleştirmek, onların yanında olmak için başlatılan çalışmada, İTO olarak yerimizi alıyoruz. Bunun nasıl olacağına dair yol haritasını, TOBB ve devletimizin ilgili üniteleriyle çizmeye çalışıyoruz. Kalıcı konutlara kadar gereksinim duyulacak konteyner (taşınabilir ev) kentler için de çalışma yürütüyoruz. Kahramanmaraş Sıhhat Vilayet Müdürlüğü’nün muhtaçlığı için özel konteynerler hazırlayıp gönderdik.
KANUNA KARŞIN FİİLİ DURUM OLUŞMASINA ASLA MÜSAADE ETMEMELİYİZ: Deprem bölgesinden başlayarak tüm illerimizle zelzeleye hazır ve zelzeleyle barışık bir Türkiye’yi yine inşa etmek zorundayız. Tekrar afetlere karşı en hazırlıklı, afetler sonrasında da en süratli ve tesirli reaksiyon verebilen ülke olmalıyız. Bunun için de eğitimimizi, mevzuatımızı ve bürokratik yapımızı tekrar kurgulamamız gerekiyor. Kanuna karşın fiili durum oluşmasına asla müsaade etmemeliyiz.
ENFLASYON VE DÖVİZ KURUNDAKİ MAKAS İHRACATIMIZI FİYAT TUTTURMA KONUSUNDA ÖNEMLİ ZORLAMAYA BAŞLADI: Şu anda enflasyonu denetim altına almaya çalışıyoruz. Ancak 14 aylık döviz kurundaki değişim yüzde 31,5; enflasyon yüzde 80’ler mertebesinde. Buradaki makas ihracatımızı fiyat tutturması noktasında önemli zorlamaya başladı. Bizim burada özel bir takviye talebimiz, özel bir beklentimiz yok. İhracatçının ihracatını artırması, pazarlarda sağlam durabilmesi için Türkiye’deki enflasyon ile döviz kurunun da paralel seyretmesi gerektiğini düşünüyoruz. Bakın paralel artsın demiyoruz, paralel hareket etsin diyoruz.
İTHALATÇININ İŞİNİ KOLAYLAŞTIRAN, İHRACATÇININ İŞİNİ ZORLAŞTIRAN SİYASETLERİ GÜNDEMDEN KALDIRMALIYIZ: 2023 dış ticaret istikrarı ismine Türkiye için hassas bir yıl olacağını düşünüyoruz. Açık devam ediyor. Bunu evvel durdurup, sonra da kapatma adımlarını atmamız lazım. Bu noktada önümüzde birtakım riskler var. Bunlardan biri AB’nin Rusya’ya karşı adımlarını daha da sertleşmesi. Son olarak Belarus’a TIR girişlerine kısıtlamalar geldi, yeni adımların da geleceği sinyalleri var. Önümüzdeki devir çok hassas. Bizim dikkat etmemiz gereken şu: İthalatçının işini kolaylaştıran, ihracatçının işini zorlaştıran siyasetleri gündemden kaldırmalıyız. Bunun tam aykırısı biçimde siyaset uygulamamız gerektiğinin altınız çiziyoruz.”