İstanbul’da 3 bin 500 metruk bina tehlike arz ediyor

İstanbul’da çoklukla Eminönü, Karaköy, Beşiktaş, Kadıköy ve Üsküdar üzere hayatın daha canlı olduğu yerlerde bulunan metruk binalar, zelzele bölgesi olan kent açısından tehlike oluşturuyor.

Beyoğlu’nda dün 5 katlı tarihi metruk binanın çökmesi, kentteki yaklaşık 3 bin 500 metruk binanın durumunu gündeme getirdi.

Sanat tarihçisi Süleyman Faruk Göncüoğlu, AA muhabirine, yalnızca Türkiye’nin değil, dünyanın en değerli kentlerinden biri olan İstanbul’da metruk binaların tarihi yapıysa restore edilmesi, değilse de yıkılıp yine yapılması gerektiğini söyledi.

Metruk binaların bu haliyle tehdit oluşturduğunu vurgulayan Göncüoğlu, “İstanbul’daki metruk binalar genelde Eminönü, Karaköy, Beşiktaş, Kadıköy ve Üsküdar üzere hayatın daha canlı olduğu yerlerde bulunuyor. Buralarda rastgele bir metruk binanın çökmesi yahut yanması, hasarın yanı sıra can kaybına da sebebiyet verebilir.” dedi.

Hukuki düzenleme yapılması ihtiyacı

Göncüoğlu, metruk binaların sağlam olmadığına dikkati çekerek “İstanbul bir zelzele bölgesidir. Buradaki artçı sarsıntılarda bile birinci ziyan görecek yapılar metruk binalardır. Bu yüzden bir an evvel metruk binalarla ilgili hukuksal düzenleme yapılması, yönetmelik çıkarılması gerekiyor.” sözünü kullandı.

Metruk binaların dönüştürülmesinde yaşanan düşüncelere da değinen Göncüoğlu, mirasçıların çoğalmasından ötürü gayrimenkullerin paylaşılmasının sıkıntı olduğunu ve bu yüzden pek çok yapının bu formda bakımsızlığa terk edildiğini belirtti.

“Sahibinin süreç yapmadığı tescilli metruk yapılarda sorun çıkıyor”

Mimar Serkan Akın da kentlerdeki metruk yapıların kimilerinin sahiplerine ulaşılabildiğini, bazılarının sahiplerine ise ulaşılamadığını söyledi.

İçişleri Bakanlığının metruk yapılarla ilgili genelgesinin bulunduğunu lisana getiren Akın, “Metruk yapılar, genelde kültür varlığı olarak tescil edildiği ve mal sahipleri tarafından ranta dayalı öbür bir inşaat yapma talepleri resmi olarak kabul görmediği için terk edilen yapılardır. Metruk yapı olup kültür varlığı olarak tescili bulunmayan yapıların kamu tarafından önlem maksatlı yıkılmasında bir sorun yok lakin kültür varlığı olarak tescilli metruk yapıların mevzuata ve onarım kuramlarına nazaran belgelenmeden evvel yıkılmaları mümkün değil. Münasebetiyle metruk yapıların kültür varlığı olarak tescil edilmiş ve mal sahibi tarafından hiçbir süreç yapılmayanlarında sorun çıkıyor.” diye konuştu.

Kamunun ve özelde müdafaa bölge heyetlerinin, bu yapıların belgelenmesi ve ilgililerin can ve mal güvenliği açısından önlem alınması kararı verdiğini anlatan Akın şunları kaydetti:

“Mevcut mevzuata nazaran bundan öbür yapılabilecek bir şey yoktur. Lakin kamu, diğer bir irade göstererek bu yapıların kamulaştırılması, proje ve onarım bedellerinin karşılanarak tapuya şerh konulması, bu yapıların satışlarının bedeller ödenmeden mümkün olamayacağına dair önleyici önlemlerle bir şeyler yapabilir, cezai müeyyideler artırılabilir ya da kamu fonları bu çeşit yapıların onarımı için kullanılabilir.”

Akın, Beyoğlu’nda çöken metruk binayla ilgili olarak da “Bu yapı özelinde Muhafaza Şurasından beklenen karar da molozların kaldırılması olacaktır. Herkes bir biçimde Muhafaza Konseyine hatası atmış ancak Muhafaza Şurası zati projeleri onaylamış, belediyesinden mal sahibi ruhsat da almış. Muhafaza Heyeti daha ne yapacak? Yapacağı tek şey, molozların kaldırılmasını ve yapının korunabilen kesimlerinin da saklanmasını söylemesidir. Öteki bir şey demeyecektir.” değerlendirmesinde bulundu.