İsrail’de Haredilerin askerlikten muafiyeti tartışması koalisyonu sarsıyor

İsrail’de Binyamin Netanyahu hükümetinin koalisyon ortağı Ultra Ortodoks (Haredi) Birleşik Tevrat Yahudilik Partisinden Kudüs İşleri Bakanı Meir Porush, Harediler için askerlikten muafiyet yaşını düşürmemesi halinde Netanyahu’nun “başbakanlığı bırakması” gerektiğini söyledi.

İsrail basınındaki haberlere nazaran, koalisyon ortağı Birleşik Tevrat Yahudilik Partisi ve Şas, Netanyahu’dan Haredilerin askerlikten muafiyetinin yasalaşmasını talep ediyor.

Birleşik Tevrat Yahudilik Partisinden Kudüs İşleri Bakanı Meir Porush, bir gazeteye verdiği röportajda, hükümetin kuruluşunda Başbakan Netanyahu’nun partisi Likud ile imzaladıkları koalisyon mutabakatlarında mutabık kalınan “Tevrat eğitimini Yahudilik mirasının temel bir parçası” olarak öngören yasanın geçirilmesi kelamının tutulmasını istedi.

Porush, röportajında Netanyahu’ya seslenerek, maddeyi geçirmemesi halinde “başbakanlığı bırakması ve konutuna dönmesi gerektiğini” söyledi.

Basındaki haberlere nazaran, Netanyahu, koalisyon içindeki Ultra Ortodoks partiler Şas ve Birleşik Tevrat Yahudilik başkanlarıyla yaptığı görüşmelerde, bütçenin 29 Mayıs’a kadar Meclisten geçirilmesi gerektiğini hatırlatarak, bu süreçte ortaya konulacak “koalisyon bütünlüğünün” akabinde kelam konusu yasanın gündeme getirilmesini talep etti.

Ultra Ortodoks parti başkanlarının, askerlikten muafiyet yaşının düşürülmesi taleplerinden vazgeçmediği lakin yasa değişikliğinin ertelenmesi konusunda Netanyahu’nun isteğini kabul ettiği paylaşıldı.

İsrail’de Haredilerin askerlik hizmetinden muafiyeti tartışması

İsrail’de büyük çoğunluğu dini münasebetlerle askere gitmeyi reddeden Harediler, 9 milyon civarındaki ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 12’sini oluşturuyor.

Ülkedeki Haredi Musevilerinin büyük çoğunluğu Batı Kudüs’teki Meaşerim Mahallesi’nde ve başşehir Tel Aviv yakınlarındaki Bney Brak kentinde yaşıyor.

Laik Musevilerle ortalarında birçok hususta görüş ayrılığı olan ve toplumun geri kalanına entegre olmayı büyük oranda reddeden Haredi Musevilerin birden fazla, orduda dinlerini yaşayacak uygun ortam bulunmadığı üzere münasebetlerle askerlik yapmayı da reddediyor.

İsrail’de bayan ve erkekler için 3 yıl zarurî askerlik hizmeti bulunuyor. Ultra Ortodoks Yahudilik inanca sahip Harediler ise 26 yaşına kadar Tevrat Kursları’nda (Yeşiva) eğitim almaları halinde askerlikten muaf tutuluyor.

İsrail basınındaki haberlerde, Ultra Ortodoks partilerin, çıkartılacak yeni maddeyle zarurî askerlikten muafiyet yaşının 26’dan 21’e düşürülmesini talep ettiği fakat ordunun buna karşı çıktığı belirtiliyor.

İsrail’de Haredi topluluğunun askerlik hizmetinden muaf kalması ve aldığı devlet yardımları tartışma konusu olarak öne çıkıyor. Hükümetin tartışmalı yargı düzenlemesine karşı kitlesel protestolarda da Haredilerin zarurî askerlik hizmetine katılmaması sıkça tenkit konusu oluyor.