İsrail, yargı düzenlemesinin akabinde “3 cepheden atılan roketleri” tartışıyor

İsrail’in tartışmalı yargı düzenlemesi nedeniyle iç çekişmelere şahit olduğu bir periyotta, Gazze Şeridi’nin yanı sıra Lübnan ve Suriye’den atılan roketlerle müsabakasının, Tel Aviv’in “caydırıcılık gücünü” kaybettiği görüşünü gündeme getirdiği belirtiliyor.

Lübnan ve Gazze Şeridi’nin akabinde bu devirde Suriye’den de İsrail tarafına roket atılması dikkati çekti.

İsrail, 6 Nisan Perşembe günü, Lübnan’dan fırlatılan 34 rokete karşılık verirken, Suriye topraklarından iki dalga halinde 6 roket atıldığı savının akabinde birkaç saat sonra ortalarında rejim ordusuna ilişkin olanlar da olmak üzere bölgede birtakım gayeleri vurduğunu duyurdu.

İsrail’deki uzmanlardan kimileri, Gazze Şeridi, Lübnan ve Suriye’den İsrail’e atılan roketlerin İsrail polisi ve Yahudi yerleşimcilerin Mescid-i Aksa’ya ramazan ayındaki baskınlarına bir cevap olduğu görüşünde hemfikir.

Ayrıca bu mevzuda roketlerin Lübnan ya da Suriye hükümetleri tarafından atıldığı mevzubahis olmazken kelam konusu akınların Hizbullah ve İran tarafından desteklenen Filistinli gruplarca gerçekleştirildiği belirtiliyor.

3 cepheden roket saldırısı ve İsrail iç krizi

Her ne kadar Lübnan ve Suriye tarafından fırlatılan roketler hudutlu da olsa önemli iç çekişmelere şahit olduğu bir devirde gelmesi, İsrailli uzmanlarca, “eşi gibisi görülmemiş” bir durum olarak söz ediliyor.

İsrail ordusunun bu yüzden, daha evvel Batı Şeria’daki kimi noktaları ile Gazze Şeridi’nin hudut kapılarının 8 Nisan’a kadar kapalı kalması tarafında aldığı kararı, Hamursuz (Pesah) Bayramı sonuna kadar (12 Nisan) uzattığı bedellendiriliyor.

Tel Aviv’in önündeki ikilemler

Eski İsrail Askeri İstihbarat (Aman) Lideri Amos Yadlin, 9 Nisan’da Twitter hesabından yaptığı açıklamada, gerginliğin şimdi bitmediğini, hatta daha operasyonel bir etaba, bir savaşa kadar tırmanabilecek olayların ortasında olunduğunu savundu.

Tel Aviv’deki karar mercilerin önünde karşılıklandırılması gereken kimi ikilemlerin olduğunu belirten Yadlin, “İçinde bulunduğumuz güvenlik olayı, çok sahneli tek bir örgütü mü kapsıyor yoksa İran’dan Hizbullah’a, Hamas’a kadar tüm radikal eksenin katıldığı bir olay mı?” sorusunu yöneltti.

İsrailli yetkili, “İsrail’in caydırıcılığının onu eski haline getirmek için harekete geçmeyi gerektirecek bir seviyeye mi gerilediği, buna rağmen İsrail’in izlediği ‘çevreleme siyaseti’nin yanlışsız bir tercih” olup olmadığı ikilemine de dikkati çekti.

Olasılıkların yalnızca Filistin alanında gerginliğin tırmanmasıyla sonlu kalmayacağına işaret eden Yadlin, Lübnan’ın güneyinden Hizbullah’ın haberi olmaksızın çok sayıda roket atıldığını varsaymanın da uzak bir ihtimal olduğunu tabir etti.

Yadlin, Suriye’den atılan roketlerin ise İran ve Hizbullah’ın takviyesiyle Esed rejimi tarafından yönetilen Kudüs Tugayı’ndan (Liva el-Kudüs) geldiğini tez etti.

“İsrail caydırıcılık imajını” geri kazanmak için evvel yargı ıslahatlarını durdurmalı

İsrail’in “caydırıcı gücündeki” yıpranmanın, karşı tarafın, “İsrail iç bölünme nedeniyle zayıfladı, ABD ile ilgilerinde kriz var ve savaştan korkuyor.” varsayımından kaynaklandığını savunan Yadlin, “Bununla birlikte İsrail’in hala çok güçlü olan stratejik caydırıcılığı ile düşmanımızın ‘provokasyon düzeyimizin çok yükseldiği’ istikametinde yarattığı algıyı ayırmak gerekir.” değerlendirmesinde bulundu.

Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın, “İsrail’le tansiyonu tırmandırmayı bir risk olarak gördüğünü ve bu riski almanın yanlışsız olduğunu, zira İsrail’in mevcut durumda savaş riskine girmeyeceğini” düşündüğünü öne süren Yadlin, bu kanıyı, “Nasrallah’ın 2006 yılında İsrail’le girdiği savaşta bedelini ödediği üzere yeniden yanlış hesaplamaların yapıldığı klasik bir niteleme.” biçiminde yorumladı.

Yadlin, İsrail’in “caydırıcılık” imajını derhal geri kazanması için birinci atılması gereken adımın, yargı ıslahatlarını durdurmak olduğunu tabir ederek, Netanyahu’nun, hükümetteki rastgele bir değişikliğin sadece geniş kapsamlı bir mutabakat çerçevesinde gerçekleşeceğini açıklaması gerektiğini kaydetti.

Bunun, Washington idaresiyle ilgilerin hemen güzelleştirilmesini ve nükleer program dahil olmak üzere İran tarafından gelecek tehditlerle uğraş için ABD ile diyalog ve işbirliğine odaklanılmasını sağlayacağını belirten Yadlin, “Daha sonra İsrail’in, caydırıcılığını yine geri almak için burada ayrıntı vermemiz mümkün olmayan askeri, operasyonel ve öbür açılardan bir dizi atak yapması gerekecek. Bizi sıcak bir yaz bekliyor ve yaza sağlam bir başla girmeliyiz.” tabirini kullandı.

Lapid’den “Ben-Gvir Orta Doğu’yu ateşe vermek istiyor” açıklaması

İsrail’deki askeri taraflardan bu istikamette açıklamalar gelirken kimi politikler de 3 cephede patlak veren olayların Mescid-i Aksa ihlalleriyle tetiklendiğini kabul ediyor.

İsrail’de ana muhalefet partisi Gelecek Var önderi Yair Lapid, İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN’a yaptığı açıklamada, Mescid-i Aksa’daki olaylardan mevcut İsrail hükümetini sorumlu tutarak, çıkan olayların, “hükümetin sorumsuzluğundan” kaynaklandığını söyledi.

Lapid, İsrail’de en radikal isimlere sorumluluk verildiğinde, işlerin bu raddeye gelmesinin doğal olduğuna işaret ederek, Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben Gvir’in Orta Doğu’yu ateşe vermeye çalıştığını tabir etti.

Yediot Ahronot gazetesinin internet sitesinde, yayınlanan habere nazaran Lapid, Tel Aviv’de Başbakan Binyamin Netanyahu ile yaptığı görüşmenin akabinde düzenlediği basın toplantısında ise İsrail’deki son olaylardan telaş duyduğunu lakin Netanyahu ile bu gelişmelere ait görüşmesinin akabinde “daha endişeli” hale geldiğini lisana getirdi.

Mescid-i Aksa baskınıyla ilgili tenkitlerde bulunan Lapid, “Netanyahu, Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben Gvir’e verilen yetkileri geri çekmelidir. Ben-Gvir üzere bir TikTok palyaçosu, Tapınak Dağı üzere bir yeri yönetemez.” değerlendirmesinde bulundu.

-“Olaylar İran ve milisleriyle ilgili değil, Filistinli ögelerle ilgili”

İsrail ordusu eski İstihbarat Daire Lideri Tamir Hayman ise Twitter hesabındaki paylaşımında, olayların Mescid-i Aksa etrafında yoğunlaşmakla bir arada merkezinin Filistin alanı olduğunu tabir etti.

Hayman, “Lübnan’da Hamas, ateş etmek için altyapıyı hazırladı, Tapınak Dağı’ndaki (Yahudilerin Mescid-i Aksa’ya verdikleri isim) manzaraları görür görmez fırsatı kıymetlendirdi ve kuzeye ateş açtı. Hizbullah bunu başlatan değildi ve tahminen de haberi de yoktu.” sözünü kullandı.

Filistinli ögelerin Golan Tepeleri’nden de ateş açtığını savunan Hayman, bunun ne Şii ögelerle ilgili ne de yeni bir durum olduğunu kaydetti.

Kendilerine karşı aksiyonlarını koordine eden tek bir oluşum olmadığına dikkati çeken Hayman, “Aslında İran, İsrail’e karşı ağır bir biçimde çalışıyor ve İsrail içindeki mevcut durumu kendi lehine kullanmaya çalışacağı kesinlikle. Lakin son olaylar İran ve onun milisleriyle ilgili değil, çok cepheli Filistin olayı. Lakin bu süreksiz.” değerlendirmesini yaptı.