İsrail muhalefetinden hükümetin Yüksek Mahkeme yargıçlarını atama teklifine ret

İsrail muhalefeti, yargı ıslahatı planına ait yeni çerçevenin bir modülü olarak hükümetin Yüksek Mahkeme yargıçlarını atama istikametinde sunduğu öneriyi reddetti.

Muhalefet önderleri, yaptıkları basın açıklamaları ve toplumsal medya paylaşımlarıyla hükümetin teklifini reddettiklerini duyurdular.

Eski Başbakan ve Yeş Atid (Gelecek Var) Partisi önderi Yair Lapid, Twitter hesabından paylaştığı iletisinde, “Bu bir uzlaşma değil, bu adalet sisteminin düşmanca bir biçimde siyasi olarak ele geçirilmesidir, birinci andan itibaren uyardığımız şey bu.” sözlerini kullandı.

Lapid, teklifin kuruldan geçmesi halinde Yüksek Mahkeme’ye verecekleri dilekçede, “Bu yasa geçerse İsrail demokratik bir devlet olmayacak.” ikazında bulunacaklarını aktardı.

Eski Savunma Bakanı ve Ulusal Birlik Partisi başkanı Benny Gantz ise Twitter hesabından yaptığı açıklamada, hükümetin teklifini kesin olarak reddettiklerini belirtti.

Yasama sürecinin durdurulması ve Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’un planına nazaran müzakerelere başlanması daveti yapan Gantz, “Saygın hukukçuları, yasanın geçmesi halinde Yüksek Mahkeme’ye aday olmamaya çağırıyorum. İsrail devletinde yargıç olmak yerine koalisyon ismine yargıç olarak atanmayı kabul etmeyin.” tabirlerini kullandı.

Muhalefetteki Emekçi Partisi başkanı Merav Michaeli ise İsrail ordu radyosuna yaptığı açıklamada, “Bu ne bir yumuşatma ne de bir uzlaşma.” dedi.

İsrail Konutumuz Partisi önderi Avigdor Liberman da Twitter hesabından yaptığı açıklamada, öneriyi, “hükümetin İsrail devletinin tüm demokratik ve liberal kıymetlerine ters olan düzmece bir uygulaması” olarak nitelendirdi.

İsrail kamu yayın kuruluşu KAN’ın haberine nazaran, hükümetin bugün sunduğu yeni teklif, Yüksek Mahkeme’nin seçme ve atama komitesinin 11 üyeden oluşmasını öngörüyor.

Komitenin oluşumunda iktidar kanadından 3’ü bakan, 3’ü milletvekili olmak üzere 6 üye, muhalefetten 2 milletvekili ve 1’i Yüksek Mahkeme Lideri olmak üzere 3 yargıç yer alacak.

Meclis Anayasa Komitesi Lideri Simcha Rothman, hükümetin yeni teklifinin, mevcut koalisyona oy vermeyen halka yine uzatılan bir el mahiyetinde olduğunu ve muhalefetin endişelerini da ortadan kaldıracağını savundu.

Hükümetin birinci teklifinde, yargı mensuplarını atama komitesinde şu an 9 olan üye sayısının tekrar 11’e çıkarılması ve bu üyelerin 7’sini iktidarın seçmesi öngörülüyordu.

İsrail’deki tartışmalı yargı düzenlemesi

Adalet Bakanı Yariv Levin, 5 Ocak’ta Yüksek Mahkemenin yetkilerini sonlandıran, yargının, yargıçların seçimi üzerindeki tesirini azaltan bir “yargı reformu” planladıklarını açıklamıştı.

Netanyahu başbakanlığındaki koalisyon hükümetinin, yargının kimi yetkilerini Meclis’e devretmeye yönelik atakları, Yüksek Mahkeme başta olmak üzere hükümet ile İsrail yargı sistemi ortasında tansiyona yol açmıştı.

Ülkedeki en yüksek yargı mercii olarak vazife yapan İsrail Yüksek Mahkemesi, Meclis’in çıkardığı kanunları, anayasa taslağı olarak kabul edilen “temel yasalara” terslik gerekçesiyle bozma yetkisine sahip.

Netanyahu hükümeti, açıkladığı yargı düzenlemesinde, Yüksek Mahkeme’nin, Meclis’in çıkardığı kanunları bozma yetkisinin büyük ölçüde elinden alınacağını belirtmişti.

Hükümetin yargının yetkilerini kısıtlayan ve iktidarın yargı atamalarında kelam sahibi olmasını öngören yargı düzenlemesi, İsrail içinde ve memleketler arası alanda yargının yetkilerini kısıtladığı gerekçesiyle ağır biçimde eleştirilmişti.

İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, 15 Mart’ta hükümetin ülkeyi tartışmalara sürükleyen “yargı reformu” konusunda “iç savaş” ihtarında bulunarak, krizin aşılması için “Halk Tasarısı” teklifinde bulunmuştu ve tasarı, muhalefet tarafından kabul edilmiş lakin iktidar tarafından reddedilmişti.

Tasarı, hükümetin yargı düzenlemesinde hedeflediğinin bilakis, Yargıçları Atama Komitesinde çoğunluğun iktidara verilmemesi ve maddelerin Meclis’te salt çoğunluk olan 61 oy yerine 80 oyla çıkarılması üzere yargı düzeneğinin yetkilerinin hükümet lehine değiştirilmesini engelleyen unsurlar içeriyor.

Netanyahu da, “mevcut statükoyu devam ettirdiği” gerekçesiyle Herzog’un sunduğu tasarıyı reddettiklerini duyurmuştu.

İsrail ordusunda ortalarında savaş pilotları, denizaltı subayları, siber güvenlik uzmanları, özel kuvvetler üzere ünitelere bağlı yüzlerce yedek asker, hükümetin tartışmalı yargı düzenlemesini uygulaması durumunda vazifelerine devam etmeyeceklerini yahut eğitimlere katılmayacaklarını açıklamıştı.

İsrail’de iç ve dış istihbarat teşkilatları, başka güvenlik kurumlarının çalışanları da yaptıkları açıklamalarla hükümetin yargı düzenlemelerine karşı itirazlarını duyurmuştu.