İsrail Bağımsızlık Günü, tartışmalı yargı ıslahatı gerginliği gölgesinde kutlanıyor

İsrail, uzun müddettir iç siyaset gündemini meşgul eden ve geniş çaplı protestolara neden olan tartışmalı “yargı reformu” gerginliğinin gölgesinde 75. “Bağımsızlık Günü”nü kutluyor.

İsraillilerin 1948’de devletin kuruluşunu kutladığı “Bağımsızlık Günü” İbrani takvimine nazaran bu yıl 26 Nisan’a denk geliyor. Filistinliler ise tarihi Filistin topraklarında İsrail devletinin kurulduğu günü “büyük felaket” manasına gelen “Nekbe” olarak isimlendiriyor.

İsrail’de bu yıl “Bağımsızlık Günü” kutlamaları hükümetin yargı ıslahatı paketine karşı 16 haftadır devam eden kitlesel protestoların gölgesinde yapılıyor. Muhalefet başkanları bugün için “milyonluk gösteri” davetlerinde bulundu.

Başbakan Binyamin Netanyahu, ülke çapında kitlesel protestolara ve grevlere neden olan yargı düzenlemesini 27 Mart’ta ertelediğini duyurmuştu. Netanyahu’nun bu adımından çabucak sonra Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, hükümet ile muhalefet ortasında bir diyalog teşebbüsü başlattı; lakin bu uğraşların muvaffakiyete ulaşma mümkünlüğü çok düşük görünüyor.

“İsrail tarihindeki en tehlikeli kriz”

İsrail tarihinde birinci defa ülkenin karşı karşıya kaldığı tehditlerin başında iç uyuşmazlıklar yer alıyor.

Cumhurbaşkanı Herzog, geçen günlerde Yedioth Ahronoth gazetesinde yayımlanan röportajında, “Mevcut krizin (yargı reformu) devletin kuruluşundan bu yana en tehlikeli, ülke tarihindeki en önemli kriz olduğuna inanıyorum.” tabirlerini kullandı.

Krizin tahlili için İsrail içinde bir diyaloğun koşul olduğunu vurgulayan Herzog, “Ben kuruntu ve evham içinde yaşamıyorum. Sıkıntı, karmaşık ve üzücü… Son günlerde bunların bir kısmına şahit olduk. Fakat diyalog mutlaka mümkün. Bu nedenle, Yahudi halkımız içinde daha geniş ölçekte diyalog konusunda ısrar etmek istiyorum.” dedi.

Hükümet ile muhalefet ortasında uzlaşı ihtimali

Sol yelpazede yer alan Meretz Partisinden eski milletvekili Musa Raz ise AA muhabirine yaptığı açıklamada, Netanyahu hükümetinin İsrail’in liberal demokrasisindeki her şeye saldırarak vazifeye başladığını, liberallerin büyük kısmının da bu durumu protesto ettiğini belirtti.

Raz, “Pek çok İsrailli bağımsızlık gününü kutluyor lakin hükümet nedeniyle hayal kırıklığı yaşayanlar var. Bu bireyler, her şeyin tehlikede olduğunu düşünüyorlar. Şu an en değerli şey hükümeti protesto etmek.” dedi.

Eski milletvekili, tartışmalı yargı düzenlemesi konusunda hükümetle muhalefet ortasında uzlaşıya varma ihtimali görmediğini söyledi.

Raz, hükümetin meselesinin, planladığı kadar güçlü olmayan bir şeye ulaşmaya çalışması olduğunu, bunu da İsrail demokrasisinin tüm sistemini değiştirecek halde yaptığını tabir etti.

İç bölünmenin İsrail’de ekonomi ve güvenlik dahil hayatın her alanını etkilediğini belirten Raz, lakin bunun devletin çöküşüne yol açacak derecede olmadığını savundu.

Siyasi süreç

İsrailliler, Cumhurbaşkanı Herzog’un muhalefetle yürüttüğü diyaloğun sonuçlarını dört gözle bekliyor.

Eski Savunma Bakanı ve muhalefetteki Ulusal Birlik Partisi Lideri Benny Gantz, daha evvelki açıklamasında yargı mevzuatındaki uyuşmazlıklar nedeniyle İsrail’in iç savaşa sürüklenebileceği ihtarında bulunmuştu.

Başbakan Netanyahu ise pek çok defa iç savaş senaryolarını reddederek bu tıp açıklamalara reaksiyon göstermişti.

Ülkede son üç aydaki protestolar, İsrail Başsavcılığının 2019’da Başbakan Netanyahu’yu rüşvet, yolsuzluk ve misyonu berbata kullanmakla suçlamasıyla ortaya çıkan iç uyuşmazlıkların tepe noktası olarak bedellendiriliyor.

Netanyahu hakkındaki iddianame, hala Kudüs’teki İsrail Merkez Mahkemesi tarafından görülüyor.

İsrail maddelerine nazaran Yüksek Mahkeme resmi halde suçlamadığı sürece başbakanın istifa etmesi gerekmiyor. Lakin bu durum, İsrail’de 4 senede arka arda 5 seçim yapılmasına yol açtı. Son seçimler, Netanyahu’yu geçen yılın son günlerinde, İsrail tarihinin “en sağcı” olarak nitelendirilen hükümetin başında tekrar iktidara taşıdı.