‘İşin erken bitmesi için betona su katıyorlar, bu türlü makûs sonuçlarla karşılaşıyoruz’

DEPREM bölgesinde yapı incelemelerine katılan İnşaat Mühendisleri Odası Erzurum Şube Lideri Abdulkadir Orhan, yıkılan binaların yüzde 98’den fazlasının 1999 yılı öncesi inşa edildiğini, 132 binanın da yeni yapıldığını bildirdi. Orhan, “Yaptığımız araştırmalarda yeni binaların yıkılma sebeplerinin birçoklarının beton kalitesinden kaynaklandığını gördük. İşim 10 dakika daha erken bitsin diye maalesef ustalarımız, çalışanlarımız kendi ortasında santralci ile beton pompacısıyla anlaşarak beton mikserine su katıyor. Bu da akışı hızlandırıyor. Çalışanlar bu akışkanlıkla günde ortalama 1,5 saat erken mesai bitiriyor. Sonra da bu tip makus sonuçlarla karşılaşıyoruz” dedi.

Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki sarsıntıların akabinde bölgede hasar tespiti inceleme ve araştırmalarına katılan İnşaat Mühendisleri Odası Erzurum Şube Lideri Abdulkadir Orhan, 10 günlük incelemeleriyle ilgili değerlendirmede bulundu. Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Merkezi’nin de açıkladığı sayılara nazaran yıkılan binaların yüzde 98’den fazlasının 1999 yılı öncesine ilişkin olduğunu, 132 yeni binanın yıkıldığını ifade eden Orhan, “Şunu diyebiliriz, ne hoş kontrol faaliyetleri yerini bulmuş. Fakat bunların yıkılmaması gerekiyordu. Biz 132 tane binanın kontrol faaliyetini tam yürütememişiz ki bu binalar yıkılmış. Bu noktada da yalnızca yapı kontrolleri olarak değil, yapı kontrol hizmeti alan binaların dahi başında o ruhsatta ismi geçen şantiye şefinin, kendi meslektaşımızın yerinde bulunmamasından kaynaklı bu tip sorunlarla karşılaştığımızı gördük. Yaptığımız incelemeler ve araştırmalar sonucu yeni binaların yıkılma sebebinin birçoğunun beton kalitesinden kaynaklandığını gördük. Santralden mi kalitesiz geldi yoksa şantiyede mi su katıldı sorusuna bakınca da şantiyede dökülen betonun dayanımları sağlamadığını tespit ettik. Bunun en büyük nedeni de şantiyede betona su katılması. Biz her vakit diyoruz, her vakit da diyeceğiz, şantiyelerde mikserlere su katılmak suretiyle beton döküldü mü betonun direnci en az yarı yarıya düşüyor. Şayet bir şantiyenin başında şantiye şefi yoksa, şantiye mühendislik hizmeti almamışsa bu tip yanlışlarla karşılaşılabiliyor. Her ne kadar santralden gelen beton hakikat beton da olsa yerinde dökümü tam gerçekleşmediği için kalitesiz beton sonucu bu tip yıkımlarla karşılaşabiliyoruz. Yaptığımız incelemeler ve araştırmalar sonucu yeni binaların yıkılma sebeplerinin birçoğunun beton kalitesinden kaynaklandığını gördük. İşim 10 dakika daha erken bitsin diye maalesef ustalarımız, emekçilerimiz kendi ortasında santralci ile beton pompacısıyla anlaşarak beton mikserine su katıyor. Bu da akışı hızlandırıyor. Yani çalışanlar bu akışkanlık sayesinde günde ortalama 1,5 saat erken mesai bitiriyor. Sonra da bu tip makûs sonuçlarla karşılaşıyoruz. İş erken bitsin diye yapıyorlar fakat bu tip berbat sonuçlarla karşılaşabiliyoruz. Tabi bu işin başında bir şantiye şefi olsa o işi takip etse mutlaka bu tip zahmetlerle karşılaşmayacağımızı da öngörebiliriz” diye konuştu.

‘PASİF MÜHENDİS’ İLANIMüteahhitlerin şantiye şefi çalıştırmaktan imtina ettiklerini, mühendislerin de biraz yumuşak durduklarından, şantiyenin başına gitmeden imza atmak suretiyle aşikâr bedel karşılığında hizmet verdiklerini vurgulayan Orhan, şunları söyledi: “O şantiyenin başına şantiye şefinin getirilmesi lazım. Bu noktada bizim kanun ve tüzüklerimizin de değişmesi lazım. Ne yazık ki şu an yürürlükte olan şantiye şefliği kanununda bir inşaat mühendisinin 5 farklı şantiyeye bakabileceği noktasında bir husus var. 2024’ün başında bu kanun, yeni haliyle yürürlüğe girecek. Lakin yeni girecek kanun da kâfi değil. Bizim buradan teklifimiz devlet yetkililerine şu olur, acil bir biçimde bu kanunu değiştirip, bir şantiyeye bir şef olması noktasında yürürlüğe koymaları olur. Maalesef geçenlerde bu tip bir ilanla karşılaştık ‘Çalıştırılacak pasif mühendis arıyoruz’ diye. Bu tip şeylere aman vermememiz lazım. Malatya’nın Doğanşehir ilçesinde bizatihi kendim yaptığım bir tespiti söylemek istiyorum. Malatya Doğanşehir Halk Eğitim Merkezi 1979 yılında yapılmış 2 katlı betonarme bir bina. Bu binanın hasar tespit incelemesi için binanın içine girdiğimizde 2 farklı büyük zelzele atlatmasına karşın halk eğitim merkezinin, sıva çatlağı dahi yok denecek kadar hasarsız olduğunu gördük. Fakat çabucak yanı başında yaklaşık 10 yıllık bir bina vardı. Maalesef taban katından çökmüştü ve yeni teknolojiyle yapılmıştı lakin buradan neyi çıkartıyoruz, mühendislik hizmeti almış bina ile mühendislik hizmeti almamış binalar ortasında dağlar kadar fark oluyor.”‘USTA VE ÇALIŞANLARA DE SORUMLULUK YÜKLENMELİ’

Uşak’ta betona su dökülmesine müsaade vermeyen denetim elemanının dövüldüğünü hatırlatan Orhan, “Uşak’ta bir yapı kontrol firması yetkilisi denetim elemanı arkadaşımız, inşaatta beton dökümü esnasında betona su kattırmadığı için darbedildi. Bunun, bilim ve tekniği uygun olmadığından, kaynaklı problemler yaşadığımızı söylüyoruz. Betona su katmanın ne kadar külfetli sonuçlar doğurabileceğini bile bile bizim orada ustalar tarafından denetim eleman arkadaşımız darbediliyor. Bizim şu teklifimiz de var; inşaatlarda yalnızca müteahhide mühendisi sorumluluk yüklemek değil, gerekirse usta ve emekçilere de sorumluluk yüklememiz gerektiği noktasındadır” dedi.