İran’ın ABD’ye karşı Milletlerarası Adalet Divanında açtığı davada karar açıklandı

Uluslararası Adalet Divanı (ICJ), Tahran idaresinin, İran Merkez Bankasına ilişkin mal varlıklarının dondurulması nedeniyle ABD’ye karşı açtığı davada karar açıklandı.

Birleşmiş Milletlerin (BM) yargı organı ICJ’nin kararında, İran’ın, ABD’ye karşı açtığı “Bazı İran Varlıkları” davasında, İran Merkez Bankasına ilişkin dondurulmuş yaklaşık 2 milyar dolarlık varlığın özgür bırakılması talebi reddedildi.

ABD’nin, Mahkemenin yargı yetkisine ait yaptığı itirazın kabul edildiği belirtilen kararda, İran’ın davadaki desteği olan 1955’te iki ülke ortasında imzalanan “Dostluk, Ekonomik Münasebetler ve Konsolosluk Hukuku” mutabakatının Merkez Bankalarının malvarlığına ait muhafaza sağlamadığına hükmedildi.

Öte yandan kararda, ABD’nin, İran vatandaşlarına ve Merkez Bankası dışında Tahran idaresine ilişkin kimi mal varlıklarını dondurmasının kelam konusu dostluk muahedesini ihlal ettiği gerekçesiyle, ABD’nin, İran’a tazminat ödemesi gerektiği belirtildi.

Kararda, tazminat ölçüsünü tarafların kendi ortalarında müzakere etmeleri istenirken, 24 ay içinde tazminat ölçüsünde uzlaşmaya varılamaması halinde Mahkemenin mevzuyu yine ele alacağını söz edildi.

2 milyar dolarlık malvarlığı donduruldu

ABD, İran’ın, Ekim 1983’te, Lübnan’daki ABD askeri üssüne düzenlenen bombalı taarruzun sorumlusu olduğunu öne sürerek, dondurulan mal varlığının taarruzda hayatını kaybeden 241 ABD deniz piyadesinin yakınlarına tazminat olarak ödeneceği gerekçesiyle İran Merkez Bankasına ilişkin malvarlıklarını dondurmuştu.

İran tarafı, New York Citibank şubesindeki İran Merkez Bankasına ilişkin 1,75 milyar dolarlık tahvil ve ek gelirleriyle birlikte yaklaşık 2 milyar dolara ulaşan varlığın ABD tarafından dondurulmasının memleketler arası hukuka ve kelam konusu dostluk muahedesine ters olduğunu argüman etmişti.

ABD mahkemeleri İran’ı sorumlu tutuyor

23 Ekim 1983’te Lübnan’ın başşehri Beyrut’ta ABD üssüne bombalı araçla yapılan atakta 241 ABD deniz piyadesi ölmüştü. Birebir gün Beyrut’taki Fransız askeri üssüne düzenlenen bir öbür akında 58 Fransız askeri ömrünü yitirmişti.

ABD bu tarihten sonra Lübnan’daki askeri varlığını önemli oranda azaltırken, Washington’daki lokal mahkeme 2003 yılındaki kararında, İran’ın o dönemki Suriye Büyükelçisi’nin “Devrim muhafızları mensubu bir kişi, akına ait talimat verdi ve azmettirdi.” halindeki beyanlarına da dayanarak hücumdan İran’ı sorumlu tutmuştu.