Irak işgalinin kilit isimleri, 20 yılın akabinde savaştaki askeri yanlışları anlattı

ABD’nin eski Kara Kuvvetleri Kumandan Yardımcısı emekli general John Keane ile eski ABD Irak Operasyonları Kumandanı ve eski CIA lideri emekli general David Petraeus, Irak işgalinin askeri kusurlarla dolu bir operasyon olduğunu söyledi.

Irak işgalinin planlanması ve icrasında kritik rol oynayan iki general, Irak Savaşı sırasında koalisyon güçlerinin Kerkük Valiliğini yapan Emma Sky American Entrprise Institute isimli fikir kuruluşunda, 20’nci yıl dönümünün akabinde Irak savaşı üzerine bir panelde konuştu.

Eski ABD Kara Kuvvetleri Kumandan Yardımcısı Keane 2001 Aralık ayında periyodun Genelkurmay Lideri Orgeneral Dick Myers’ın kuvvet kumandanlarını toplayarak Irak’a savaş açılması kararı alındığını ve kendisi başta olmak üzere herkesin şaşırdığını söyledi.

Keane, “Neden diye sordum. Bilmediğini söyledi. Ne vakit? diye sordum bilmediğini söyledi ve Kararın o gün alındığını, Merkez Kuvvetler Komutanlığına (CENTCOM) Saddam rejimini devirmek üzere Irak’a savaşa girmeye hazırlanması buyruğu verildiğini söyledi. Plan hiçbir halde bize danışılmadı. Hiçbirimizin fikri sorulmadı.” dedi.

Irak’ın kendilerine verilmiş öncelikli direktif olduğunu belirten Keane, o günden sonra Afganistan’ın artık ikinci planda kaldığını lisana getirdi.

Planlamada, Saddam Hüseyin’in teslim olmayabileceği ve bir direniş savaşına girişebileceğini hesap etmediklerini lisana getiren Keane, planın en zayıf halkasının bu olduğunu söyledi.

Emekli general, işgalin tamamlanıp rejimin devrilmesinden sonra 2004’ün başlarında ABD ordusunun misyonunun değiştirilerek güvenlik komutasının yeni inşa edilen Irak ordusuna verilmesinin planlandığını ve bu kararın çok erken alındığını söyledi.

O sıralarda direnişçilerin direkt hücumlarının artmaya ve savaşın seyrinin karmaşık hale gelmeye başladığını anlatan Keane, ellerinde, 2004 Eylül’de direnişçilerin savaşı kazanmaya yakın oldukları kanaatine sahip olduklarına dair net bir istihbarat olduğunu lisana getirdi.

Keane, periyodun Savunma Bakanı Donald Rumsfeld’e bu mevzuyu lidere çıkarması gerektiğini söylediğini ve aralık ayında Beyaz Saray’da artan direnişçi çatışmalarına ait brifing verildiğini fakat periyodun ABD Lideri George W. Bush’a direniş konusunun kıymetli olmadığına dair raporlar verildiği için Bush’un yapılan brifingi dikkate almadığını söyledi.

2005’te Irak’ta şiddetin dozunun düzgünce arttığını söz eden Keane, 2005 Aralık ayında Bush’a bu bahiste brifing verdiğini ve ABD başkanını strateji değişikliğine gitmeye ikna ettiklerini söyledi.

Irak’taki komutayı devralması için Petraeus’u Bush’a önerdiğini belirten Keane, Irak operasyonlarının başındaki generaller, CENTCOM kumandanı ve kuvvet kumandanlarının çatışmanın şiddetlendiği devirde askerlerin yorgun düştüğünü ve sonucu kabullenmeye hazır olduklarını ileri sürdü.

-Petraeus, kurumların dağılmasının işleri karmaşıklaştırdığını söyledi

Irak savaşında isminden çokça kelam ettiren emekli general ve eski CIA Lideri Petraeus ise Irak’ı alıp rejimi devirdiklerinde kurumsal yapılarının yerinde kalacağını düşündüklerini lakin tüm yapıların işgalle birlikte dağılmasının işgali yönetme planlarını alt üst ettiğini söyledi.

Petraeus, başka bir yanılgının da “Koalisyon Vilayet Valilerinin” birinci aldığı kararın Irak ordusu ve güvenlik güçlerine bağlı ünitelerin feshedilip askerlerin işten çıkarılması olduğunu söyledi.

Bunun yerine askerlerin silahsızlandırılıp yine eğitilip, orduya entegre edilmesi gerektiğini tabir eden emekli general “Bu karar direnişin tohumları oldu.” dedi.

ABD’li eski general, savaşa gidilmeden evvel Irak’ın sosyolojik karmaşasını gereğince anlayamadıklarını, kolaya indirgenmiş birtakım bölgesel ayrışmalar dışında Irak’taki Şii, Sunni ve Kürtler ortasındaki ince çizgileri yeterli hesap edemediklerini belirtti.

İngiltere tarafından Irak operasyonlarında askeri yetkililere danışmanlık misyonuyla gönderilen ve Kerkük Vilayet Valiliği ile görevlendirilen Emma Sky ise panelde, “Daha evvel İngiltere’de bir kasabaya bile belediye başkanlığı yapmamışken, kendimi öbür bir ülkenin büyük bir vilayetinde (Kerkük) vali olarak buldum.” sözlerini kullandı.

Emekli generallerin koalisyon valilerinin kararlarını eleştirmesine karşılık Sky ise Irak’ta işlerin karmaşık hale gelmesinden askerleri sorumlu tuttu.

Amerikan askerlerinin kentteki her şeye müdahale ederek birkaç sorunu çözmek için bir dizi sıkıntıya yol açtığını tabir eden Sky, yalnızca “Kürtler âlâ Araplar kötü” üzere kolay bir anlayışla işleri yönettiklerini söz etti.

Sky, “Bir gün onlarla oturup notlar tutup, yaptıklarını eleştirip, kendilerini Lahey’e yargılatmakla tehdit ettiğimde, Amerikalıları Lahey’e götüremeyeceğimizi fark ettim.” dedi.

Eski diplomat, “İşgalden çabucak sonra yüzbinlerce insanın gömüldüğü toplu mezarlar açılmıştı. Epeyce travmalı bir toplum vardı. Daha uygun bir gelecek umudu olan travmalı bir toplum vardı fakat sonuç kanunsuzluk, kaos, sayısını net bilemeyeceğimiz kadar Iraklının, yarım milyondan fazla diyorlar, öldürülmesi oldu.” diye konuştu.