İklim değişikliği ve kuraklık Türkiye için “hidrolojik kuraklık” riskini artırıyor

Trakya Üniversitesi Doğal Afet Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Musa Uludağ, global iklim değişikliği ve son periyottaki kuraklığın Türkiye için “hidrolojik kuraklık” riskinin artırdığını söyledi.

Doç. Dr. Uludağ, AA muhabirine 22 Mart Dünya Su Günü’nün suyun değeri ve tasarrufu manasında değerli bir farkındalık günü olduğunu belirtti.

Küresel ısınmayla birlikte iklim değişikliği yaşanmaya başladığını anımsatan Uludağ, son 200 yılda dünya genelinde ortalama sıcaklığın 1,2 santigrat derece arttığını vurguladı.

Uludağ, iklim değişikliğinin tesirlerinin Türkiye’de de açık halde hissedildiğini, son birkaç yılda yaşanan kuraklığın bunun en bariz örneği olduğunu lisana getirdi.

Kış aylarında dahi yağışların yetersiz kaldığını söz eden Uludağ, “Barajlarımızdaki doluluk oranı, akarsularımızın yağışlı devirdeki debilerinin çok düşük olması, Türkiye’nin önemli bir hidrolojik kuraklıkla karşı karşıya kaldığını gösteriyor.” dedi.

Kuraklığın önemli boyutlara ulaştığını vurgulayan Uludağ, şunları kaydetti:

“Yağışların az olmasını meteorolojik kuraklık olarak değerlendirirken, yağışların fazla olduğu fakat toprak için uygun olmayan periyotlarda düşmesini ziraî kuraklık olarak kıymetlendiriyoruz lakin en değerlisi hidrolojik kuraklık. Yani barajlarda, ırmaklarda ve yer altı su düzeyinde düşüşlerin meydana gelmesi. Akarsularda yıllık debi oynamalarının ortalamaların çok üstünde olmadığı durumlar bunun örneği. Türkiye’de yaz aylarında karşılaşacağımız düşük su ölçülerini artık kış aylarında en yağışlı devirde görüyoruz. Bu durum artık Türkiye’nin önemli bir hidrolojik kuraklığa girdiğini ve su idaresinin multidisipliner olarak planlanması gerektiğini gelecek 10 yılların hesap edilerek tedbir alınması gerektiğini gösteriyor.”

Doç. Dr. Uludağ, Türkiye’nin uzun yıllar yağış ortalamasının 643 milimetre olduğunu belirterek, yağışların son yıllarda azaldığını vurguladı.

Bu yağışlardan yıllık ortalama 501 milyar metreküp suyun ortaya çıktığını anlatan Uludağ, şöyle devam etti:

“Bu yağışın 158 milyar metreküpü yüzeysel akışlarla denizlere gidiyor, 274 milyar metreküpü buharlaşmayla kayboluyor. Sonu aşan akarsularla komşu ülkelerden 7 milyar metreküp su ülkemize geliyor. Yer altı suyu kaynaklarından beslenmeyle 28 milyar metreküp su gelirken yer altı sularının çekimiyle 14 milyar metreküp su kullanılıyor. Tüm bu çeşitli su giriş çıkışları sonrasında Türkiye’nin net 112 milyar metreküplük su potansiyeli var. Bu potansiyelin 57 milyar metreküpü ise kullanılabilir durumda. Bunun 44 milyar metreküpü tarımda geri kalan 13 milyar metreküpü ise içme, kullanma ve endüstride tüketiliyor.”

Uludağ, Türkiye’de kişi başına düşen su kullanımının ortalama 1300 metreküp civarında olduğunu ve su ıstırabı yaşayan ülkeler kategorisinde yer aldığını söyledi.

Türkiye’nin 2025’te su talebinin mevcut tüketimin yüzde 183’ü kadar olacağının iddia edildiğini belirten Uludağ, Trakya, İç Anadolu ve Batı Anadolu’da önemli su badireleri yaşanabileceğini kaydetti.

“Su kaynaklarının sürdürülebilir kullanılması gerekli”

Uludağ, kuraklığın önlenmesi için devletin, mahallî idarelerin ve vatandaşların alacağı tedbirler olduğunu lisana getirdi.

Yerel idareler ve ferdî olarak alınacak tedbirlerin başında su tasarrufunun geldiğini söz eden Uludağ, “Su kaynaklarının sürdürülebilir kullanılması gerekli. Su kaynakları gaye dışı kullanılmamalı. Sanayi ve evsel atıklar direkt su kaynaklarına boşaltılmamalı. Biyolojik ve kimyasal arıtma önemli biçimde yapılarak bu sular geri dönüştürülerek tarım alanlarında ve endüstride kullanılmalı. Çatılardaki sular toplanıp sulamada kullanılmalı. Tüm bunları uygulamaya döküp, gelecek kuşaklarımızı tabiat ve etraf şuuruyla eğitmeliyiz.” diye konuştu.