İki Lisan Bilenlerde Demans Riski Daha Az

İkinci bir lisan öğrenerek günlük hayatta bu lisanda konuşmanın hafızayı güçlendirdiği ve ileri yaşlarda demansı (bunama) önlediği açıklandı.

New York Times’ın haberine nazaran, Neurobiology of Aging mecmuasının nisan sayısında yayımlanan bir araştırmada, birden fazla lisan bilmenin hafızayı güçlendirmenin yanı sıra demansa karşı müdafaa sağlayabileceği ve yaşlılardaki bilişsel gerilemeyi önleyebileceği tespit edildi.

Yapılan birtakım araştırmaların iki dillilik ile demansın önlenmesi ortasında rastgele bir irtibat tespit edememesine, birtakım araştırmalarda ise iki lisan konuşabilenlerin tek lisan bilenlere oranla daha geç yaşlarda demans hastalığına yakalandığının belirlenmesine rağmen son yıllarda iki dillilik ile beyin hastalıkları ortasındaki temas konusunda daha kesin datalar tespit edildiği vurgulandı.

Almanya’da yüzlerce orta ve ileri yaşlardaki denek üzerinde yapılan araştırmada, genç yaştan itibaren iki lisanda konuşabilenlerin, sadece bir lisan bilen hastalara nazaran öğrenme, hafıza, lisan ve otokontrol testlerinde daha yüksek puanlar aldığı belirlendi.

Yapılan araştırmada, 59 ila 76 yaşlarındaki 746 deneğe söz bilgisi, hafıza, dikkat ve hesaplama üzerine sorular soruldu. Örneğin, evvelce isimlendirilmiş objeleri hatırlamaları, sözleri tersten hecelemeleri, üç kesimli komutları yerine getirmeleri ve kendilerine sunulan dizaynları kopyalamaları istendi. Araştırmaya katılanların yaklaşık yüzde 40’ında hafıza sorunu olmadığı, öteki deneklerin ise baş karışıklığı ya da hafıza kaybı üzere problemler nedeniyle daha evvel doktora başvurduğu belirtildi.

Deneklerden 13-30 yahut 30-65 yaşta ikinci bir lisan öğrenen ve konuşanların, lisan bilmeyenlere nazaran lisan, hafıza, ağırlaşma, dikkat ve karar verme yetenekleri alanlarında daha yüksek sonuçlar aldığı belirlendi.

Araştırmada yer almayan Columbia Üniversitesi Öğretim Vazifelisi sinirbilimci Miguel Arce Renteria, erken ve orta yaşlarda iki lisan kullanabilmenin daha sonraki yaşlarda bilişsel sıhhat üzerinde faydalı bir tesire sahip olduğunun ortaya çıkmasının umut verici olduğunu kaydederek bunun uzun müddettir yürütülen araştırmalara katkı sağlayacağını belirtti.

Öte yandan, araştırmada yer almayan California Üniversitesi Öğretim Üyesi Boon Lead Tee, deneklerin sayıca fazla oluşundan hareketle araştırmacıların, lisan tahsil yaşının da ileri yaşlarda demans hastalığına yakalanmadaki tesirini ortaya çıkarabileceklerini vurguladı. Tee, araştırmacıların yalnızca makul yaşlarda iki lisan kullanmanın tesirlerine ağırlaştığını, bunun yanında ikinci lisanın hafızaya yerleştiği yaşın ve iki lisanlı şahısların demografik yahut ömür tecrübelerinin de kıymetli olabileceğini öne sürdü.

Sinirbilimciler, iki lisanda konuşabilenlerin lisanlar ortasında akıcı geçiş yaptıkları için birebir anda çok iş yapabilme, hisleri yönetme ve otokontrol üzere marifetlerde de misal yeteneklere sahip olacaklarını, bunun da demansı geciktirmeye yardımcı olabileceğini öngörüyor.