Guterres’in teklifine karşın Suriye’de rejimin cezaevlerinde alıkonulanların durumu belirsizliğini koruyor
Suriye’de büyük bir kısmı Beşşar Esed rejimi güçlerince alıkonulan bireylerden 111 binden fazlasının akıbeti belirsizliğini korurken Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’in yeni bir milletlerarası kuruluş kurma daveti şimdi cevap bulmadı.
Siyasi tahlil arayışlarının sonuçsuz kaldığı Suriye’de kriz 13. yılına girerken düğümlenen tutuklular belgesindeki belirsizlik, evlat yolu bekleyen ailelerin umudunu da bitiriyor.
Suriye’de sivillere yönelik hak ihlallerini belgeleyen Suriye İnsan Hakları Ağının (SNHR) bilgilerine nazaran, Esed rejiminin zindanlarında tutulan şahıslardan en az 135 bininin bilgileri tespit edildi.
Rejimin zindanlarında tutulduğu belgelenen bu bireylerden 95 bininden fazlasından haber alınamıyor.
Ağın datalarına nazaran, Suriye’deki iç savaşta çatışan taraflarca alıkonulan şahısların 111 binden fazlasına ulaşılamıyor.
Suriye muhalefeti, her fırsatta rejime ilişkin hapishanelerindekilerin yıllardır “haksız” yere tutulduğunu belirterek, derhal özgür bırakılmaları davetinde bulunuyor.
Esed rejimi ise iç savaş boyunca 20’den fazla af yasası çıkarsa da SNHR’ye nazaran bu aflarla yalnızca 7 bin 300 kişi salıverildi.
Kayıpların akıbetinin ortaya çıkarılması için BM’den “kuruluş” önerisi
BM Genel Sekreteri Guterres, hafta içi BM Genel Heyetinde Suriye’deki kayıp şahısların durumunun görüşüldüğü oturumda yaptığı konuşmada, “Bu acı verici durumu çözmek için kararlılıkla ve süratle hareket etmeliyiz.” dedi.
Guterres, “Genel Şuraya, Suriye’deki kayıp bireylerin akıbeti ve yerlerini tespit etmek ve kurban yakınlarına dayanak sağlamak için yeni bir milletlerarası kuruluş kurmaları davetinde bulunuyorum.” diyerek tüm üye ülkelerden işbirliği yapmalarını istedi.
“Beklentileri yüksek tutmamak lazım”
SNHR Yöneticisi Fadıl Abdülgani, Guterres’in milletlerarası kuruluş teklifini ve rejimin hapishanelerinde alıkonulan ve akıbetleri bilinmeyeler hakkında AA muhabirine değerlendirmede bulundu.
Abdülgani, kuruluşun hayata geçirilmesine yönelik Guterres’in davetini olumlu karşıladıklarını söyledi.
Rejimin hala sivilleri alıkoymaya devam ettiğini kaydeden Abdülgani, “Beklentileri yüksek tutmamak lazım lakin tahminen bu kuruluşla aileler ve tutuklularla ilgilenen STK’lerin uğraşları birleştirebilir. Bu sayede tahminen tutuklular evrakı tekrar canlandırabilir ve masada kalması sağlanabilir.” dedi.
Abdülgani, “12 yıldan sonra beşerler tutuklu yakınlarından umudu kesmiş durumda lakin şöyle de bir gerçek var. Bu kuruluş alıkonanların salıverilmesi gayeli değil zira rejime bir baskı olmayacak. Rejimin bu kuruluş ile çalışmaya yanaşacağına inanmıyoruz.” değerlendirmesini yaptı.
“Uluslararası toplumun Suriyelilerin hayatını düşündüğünü sanmıyorum”
Suriye’deki tutkulular evrakının karışık durumda olduğunu belirten Abdülgani, “Tutuklular belgesi çok tehlikeli bir boyuta ulaştı. Rejim, alıkoyduklarından 14 bin 500 kişiyi azapla öldürdü. Rejim, azapla öldürdüklerinin bir kısmını ailelerine bilgi vermeden nüfus müdürlüklerine gizlice kaydediyor ve bizim tespit ettiğimiz sayı 1000’i geçti.” diye konuştu.
Abdülgani, memleketler arası toplumun rejimi sorguya çekme konusunda başarısız olduğunu lisana getirerek, şöyle devam etti:
“Uluslararası toplumun Suriyelilerin hayatını düşündüklerini de sanmıyorum. Aksi durumda rejimi durdurmak için önemli adımlar atarlardı. Rusya ve İran’ın Suriye’de kan kaybetmesine bakacak olursak Suriye’deki gerginliğin sürmesi Batı’nın lehine. Bu yüzden rejimi durdurup hesaba çekmediler.”
Af kanunları sonuç vermedi
Esed rejiminin çıkardığı “af yasalarını” yakından takip ettiklerini belirten SNHR Yöneticisi, kelamda af maddelerine karşın rejimin yarattığı mağduriyetin sürdüğünü vurguladı.
Abdülgani, “Aflara karşın rejim çok az sayıda kişiyi hür bıraktı. Rejimin tutukladıklarının sayısı salıverdiklerinden daha fazla. Azap yüzünden vefatlar de sürüyor.” dedi.
Alıkonulan bireylerin durumuyla ilgili ümitsizliğin hakim olduğunu lisana getiren Abdülgani, rejimin güvenlik güçleriyle ilişkili dolandırıcılık ağlarının, aileleri alıkonulanların yakınlarını kayıpları hakkında bilgi temin etme vaadiyle kandırıp büyük yarar sağladığına dikkati çekti.
Ailelere dikkatli olmaları ihtarında bulunan SNHR Yöneticisi, “Bunların sizi kandırmasına müsaade vermeyin. Yakınlarınızdan kesin bilgi alabileceğiniz bir mecra yok maalesef. Bu şebekeler aileleri dolandırmada tecrübeliler.” biçiminde konuştu.