Guterres: “BM, Afganistan’da bayan haklarına yönelik sistematik ihlallere sessiz kalmayacak “
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, BM’nin Afganistan’daki bayanlara ve kız çocuklarına yönelik sistematik ihlaller karşısında sessiz kalmayacağını söyledi.
BM Genel Sekreteri Guterres, Katar’ın başşehri Doha’da Afganistan’la ilgili yaptığı toplantıların akabinde düzenlediği basın toplantısında, Afganistan’ın istikrarına ait kaygılarının arttığını belirtti.
Guterres, Taliban’ın bayan işçiye yönelik kısıtlamalarına karşın BM’nin milyonlarca çaresiz Afgan’a yardım ulaştırmak için Afganistan’da kalacağını tabir etti.
BM’nin Afganistan’da yardım için kalmasına rağmen yardım fonlarının azaldığını kaydeden Guterres, yardımlar için bu yıl mali taahhütlerde önemli bir eksiklik olduğu konusunda ihtarda bulundu.
Toplantılar sürecek
Afganistan’ın dünyadaki en büyük insani krizi yaşadığını ve ülkenin istikrarı konusunda büyük telaşlarının olduğunun altını çizen Guterres, BM’nin de Afganistan halkının çıkarları için kapsamlı bir yakınlaşma ismine toplantılar düzenlemeye devam edeceğini söyledi.
“BM, Afganistan’daki bayan ve kız çocuklarının haklarına yönelik sistematik ihlallere sessiz kalmayacak.” tabirini kullanan Guterres, BM’nin Afganistan halkına yönelik yükümlülüklerinden geri adım atmayacağını ve bu bağlamda bir dizi teşebbüsün yürütüldüğünü kaydetti.
Guterres ayrıyeten Taliban yetkilileri tarafından bayan Afgan BM çalışanına yönelik getirilen yasağın insan haklarının ihlali olduğunu vurguladı.
“Taliban’la görüşmek için yanlışsız bir vakit değil”
Toplantının, hiçbir ülkenin resmi olarak tanımadığı Taliban idaresini tanımayı amaçlamadığını vurgulayan BM Genel Sekreteri, vakti geldiğinde Taliban yetkilileriyle görüşmeye açık olduğunu, fakat bugün bunun için “doğru bir zaman” olmadığını belirtti.
Katar’ın başşehri Doha’yı ziyaret eden Guterres, burada, Afganistan ile ilgili “ortak noktalar” aramak için toplantı düzenlemişti.
BM Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric dün yaptığı açıklamada, toplantıya, Türkiye, Çin, Fransa, Almanya, Hindistan, Endonezya, İran, Japonya, Kazakistan, Kırgızistan, Norveç, Pakistan, Katar, Rusya, Suudi Arabistan, Tacikistan, Türkmenistan, Birleşik Arap Emirlikleri, İngiltere, ABD, Özbekistan, Avrupa Birliği ve İslam İşbirliği Örgütü’nden heyetlerin katıldığını bildirmişti.
Dujarric toplantının temel emelinin milletlerarası toplumla “Taliban idaresiyle temel hususlarda nasıl bir irtibat kurulacağını” araştırmak olduğunu tabir ederek, “Guterres, özel temsilcilerle yürüttüğü toplantıda, bilhassa bayan ve kızlara yönelik insan hakları mevzuları, kapsayıcı yönetişim, terörle gayret ve uyuşturucu kaçakçılığı ile ilgili konularda ortak noktaları araştıracak.” demişti.
Taliban’ın bayan işçi yasakları
Taliban’ın 15 Ağustos 2021’de Afganistan idaresine gelmesiyle ülkede bayanların çalışmasına ve kızların eğitim almasına yönelik önemli kısıtlamalar getirilmişti.
Kızların evvel ortaokul ve liselerde, Aralık 2022’de ise üniversitelerde eğitim alması engellenmişti. Yeniden aralık ayında Afgan bayanların mahallî ve yabancı sivil toplum kuruluşlarında çalışması da askıya alınmıştı.
Ayrıca, BM Afganistan Yardım Misyonu (UNAMA), Afganistan’ın Nangarhar vilayetinde BM’ye bağlı Afgan bayan çalışanın işe gitmesinin engellendiğini bildirerek, “Yetkililere, BM’nin bayan işçisi olmadan çalışamayacağını ve hayat kurtarıcı yardım sağlayamayacağını hatırlatmak isteriz.” sözüne yer vermişti.
Taliban, kız öğrencilerin eğitimlerine orta verme kararının akabinde 24 Aralık 2022’de de sivil toplum kuruluşlarında (STK) bayan işçi çalıştırılmasını ikinci bir duyuruya kadar askıya almıştı. Bayan çalışanın işlerine son vermeyen STK’lerin lisanslarının iptal edileceği kaydedilmişti.
Bunun üzerine Save The Children, the Norwegian Refugee Council ve DEVA üzere ülkedeki birtakım memleketler arası yardım kuruluşları çalışmalarını durdurmuştu. Taliban’ın kararına Avrupa Birliği, BM, ABD ve birçok ülkeden reaksiyon gösterilmişti.