Global pak güç kapasitesi Rusya-Ukrayna Savaşı kaynaklı güç kriziyle rekor düzeyde arttı

Küresel yenilenebilir güç kapasitesi, Rusya-Ukrayna Savaşı’ndan kaynaklı güç kriziyle birlikte 2022’de rekor düzeyde artış göstererek evvelki yıla nazaran yüzde 9,6 artışla 3 bin 372 gigavata yükseldi.

AA muhabirinin, Milletlerarası Yenilenebilir Güç Ajansı (IRENA) tarafından hazırlanan Yenilenebilir Güç Kapasite İstatistikleri 2023 raporundan derlediği bilgilere nazaran, dünya genelinde yenilenebilir gücün, toplam güç kapasite artışındaki hissesi yüzde 83 oldu. Bu oran geçen yıl yüzde 78 düzeyindeydi.

Rusya-Ukrayna Savaşı’nın 24 Şubat 2022’de başlamasının akabinde global doğal gaz ve petrolün arzında belirsizlikler meydana gelmiş, AB’nin Rus güç eserlerine uyguladığı ithalat ambargoları güç piyasalarında dengesizlikleri beraberinde getirmişti.

Bu periyotta ülkeler kendi öz kaynaklarına yönelirken, bilhassa yenilenebilir güç projeleri ve bu alana yapılan yatırımlar da artış gösterdi. Krizi aşmayı hedefleyen ülkeler güç talebini karşılamak için yenilenebilir güç kaynaklarına öncelik verdi.

Ayrıca, iklim değişikliği ile çabada güç kesimindeki çevreci yaklaşımlar global ölçekte hızlandı, lakin iklim değişikliği ile çabada global sıcaklık artışının 1,5 derece ile sonlandırılması gayesiyle yenilenebilir güç yatırımlarına daha fazla tartı verilmesi gerekliliği ise devam ediyor.

Bu kapsamda dünya genelinde yapılacak yatırımlarla global yenilenebilir güç kapasite artışının her yıl en az 1000 gigavat seviyesinde olması tavsiye edilen rapora nazaran, ölçeklendirilebilir olması, suram kolaylığı sağlaması ve şebekeye bağlı ya da şebekeden bağımsız olabilmesi özelliklerine sahip güneş gücünün kapasite artışında global olarak daha fazla katkı sağlaması bekleniyor.

Rapora nazaran, geçen yıl sonunda global konseyi güç kapasitesinin yüzde 40’ını yenilenebilir güç oluştururken, gerçekleştirilen yatırımlarla bu devirde 295 gigavat ek suram yapılarak, global yenilenebilir elektrik şurası güç kapasitesi toplam 3 bin 372 gigavata ulaştı.

Kapasite artışında rüzgar ve güneş yatırımları ön plana çıkarken, güneş gücü ek kapasite katkısı 192 gigavatla toplam kapasite artışının üçte birini oluşturdu. Böylece güneş gücü şurası gücü global ölçekte 1053 gigavata ulaştı.

Güneşi, 75 gigavat kapasite artışıyla rüzgar gücü takip etti ve global rüzgar kapasitesi 899 gigavata çıktı.

Böylelikle, bu iki kaynağın oluşturduğu elektrik kapasite artışı, tüm kapasite artışının yüzde 90’ına sahip oldu.

Yenilenebilir hidroelektrik yatırımları öbür kaynaklara nazaran uzun müddette gerçekleştirilirken, geçen yılki ek 21 gigavatla bu kaynağın oluşturduğu elektrik üretim kapasitesi 1256 gigavata yükseldi.

Bunu 8 gigavat artışla biyoenerji, 181 megavat artışla jeotermal güç izledi.

Öte yandan, dünya genelinde şebeke ilişkisi olmadan çalışan yenilenebilir güç elektrik üretim kapasitesi geçen yıl evvelki yıla nazaran yüzde 11 artış göstererek global ölçekte 1237 megavat oldu.

Off-grid olarak isimlendirilen bu sistemde güneşten elektrik üretim kapasitesi 478 megavat artışla 5,1 gigavat olarak kayıtlara geçti. Hidroelektrik kapasitesi ise sabit kaldı.

Raporda görüşlerine yer verilen IRENA Yöneticisi Francesco La Camera, global güç talebinin artacağını ve güç dönüşümümün iktisadını karbondan arındırmak isteyen ülkeler için değerli olduğunu belirterek, şunları kaydetti:

“Son global olaylar ışığında kapasitedeki rastgele bir genişleme, sistemi daha dirençli, kapsayıcı ve iklime sağlam hale getirmek için güç geçişini hızlandırma uğraşlarıyla ilişkili olmalıdır. Hidroelektrik, 1250 gigavat ile global toplam yenilenebilir üretim kapasitesinin en büyük hissesini oluştursa da, güneş ve rüzgar yeni üretim kapasitesine hakim olmaya devam etti. Her iki teknoloji birlikte, 2022’deki tüm yeni yenilenebilir kapasitenin hissesine yüzde 90 katkıda bulundu. Güneş gücü kapasitesi yüzde 22 artışla başı çekerken, onu üretim kapasitesini yüzde 9 artıran rüzgar gücü izledi. Bu rekor büyüme, devam eden güç krizinin ortasında yenilenebilir gücün direncini gösteriyor. Yenilenebilir güç kaynaklarının gücü, kolaylaştırıcı siyasetlerle birleştiğinde, global güç çeşitliliğindeki hisselerinde yıldan yıla artış eğilimini sürdürdü. Lakin, global ısınmayı 1,5 derece ile sınırlayan bir yolda kalmak istiyorsak, yenilenebilir güç kapasitesinin yıllık eklerinin 2030 yılına kadar mevcut düzeyin üç katına çıkması gerekiyor.”